Biblijna historia Adama i Ewy. Ile mieli dzieci?

Adam i Ewa byli według biblijnej Księgi Rodzaju pierwszymi ludźmi. Zamieszkiwali w rajskim ogrodzie, lecz przez skosztowanie owocu z zakazanego drzewa, zostali przez Boga ukarani wygnaniem z ogrodu.

Adam i Ewa

Bibliotheca Sanctorum, która wyszła nakładem Akademii Papieskiej w Rzymie nazywa wprost Adama i Ewę świętymi. Wśród pisarzy kościelnych nie ma ani jednego, który miałby odwagę umieszczać rodziców rodzaju ludzkiego wśród potępionych.

Powszechna nauka Kościoła mówi, że Adam nie powstał przez zrodzenie od innego człowieka, lecz drogą stworzenia od Pana Boga. Pismo święte w dwóch miejscach daje nam opis stworzenia Adama. Autor natchniony pisze, że Pan Bóg ulepił ciało pierwszego człowieka z gliny, jak się lepiło garnki i naczynia, przez co chciał nas pouczyć, że człowiek jest dziełem Bożym tak co do duszy, jak i do ciała. Przez ciało człowiek ma ścisły kontakt ze światem materialnym, a przez duszę ze światem duchowym. Pan Bóg nazywa Adama swoim podobieństwem tak, jak poprzez ciało człowiek jest podobny do świata zwierząt. To wyjątkowe usytuowanie człowieka w świecie widzialnym Pan Bóg akcentuje poprzez to, że Adama uczynił panem wszystkich widzialnych stworzeń: „«Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad ziemią i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi!» Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył” (Rdz 1, 26-27). Jak widzimy, „inność” pierwszego człowieka od wszelkich stworzeń ziemskich jest mocno wyróżniona.

W podobnie obrazowy sposób Pismo święte opisuje powstanie pierwszej niewiasty, by podkreślić jedność i tożsamość rodzaju ludzkiego.

Znamienne są też słowa, które Pan Bóg skierował do pierwszych ludzi na ziemi: «Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną» (Rdz 1, 28).

Imię „Adam” wywodzi się od hebrajskiego słowa Adamah, co oznacza ziemia. Podkreśla to myśl natchnionego autora, że ciało pierwszego człowieka powstało z materii o do niej powróci: „W pocie więc oblicza twego będziesz musiał zdobywać pożywienie, póki nie wrócisz do ziemi, z której zostałeś wzięty;
bo prochem jesteś i w proch się obrócisz!” (Rdz 3, 19). Nie jest wykluczone, że wyraz „Adam” wywodzi się od sumeryjskiego słowa ada-mu, czyli „mój ojciec” dla podkreślenia, że cały rodzaj ludzki pochodzi od wspólnego pnia. Podkreśla to również znaczenie imienia „Ewa”, co zonacza „matka”, jak to tłumaczy Pismo święte: „bo ona stała się matką wszystkich żyjących” (ludzi) – Rdz 3, 20.

Z opisu Biblii wynika, że pierwsi ludzie po stworzeniu byli święci. Ich ciało nie miało podlegać cierpieniom i śmierci. Rozum był ich światły, a wola skłonniejsza do dobrego. Byli szczęśliwi. Stan ich, jak też miejsce przebywania Biblia nazywa „ogrodem”. Jednakże aby te dary nie były bez żadnej zasługi ze strony człowieka, Pan Bóg wystawił go na bliżej nieznaną próbę, którą Biblia w sposób obrazowy przedstawia jako zakaz spożywania owocu z zakazanego drzewa. Pierwsi rodzice za namową szatana złamali zakaz Boży, dlatego utracili wszystkie przywileje otrzymane w raju. Pan Bóg jednakże w miłosierdziu swoim zapowiedział Zbawiciela świata, który wyjdzie z rodzaju ludzkiego i pokona szatana: przywróci zakłócony przez grzech pierworodny ład – ludziom da zbawienie a Panu Bogu pełne wynagrodzenie.

W powszechnym przekonaniu Adam i Ewa zadośćuczynili pokutą w mierze, do jakiej byli zdolni, za swój grzech, który tyle nieszczęść sprowadził na rodzaj ludzki. Zbawiciel Jezus Chrystus, Syn Boży, tak obficie zadośćuczynił za winę naszych prarodziców i tak wiele nam przyniósł dobra, że Kościół miał odwagę przez swoich kapłanów śpiewać w liturgii Wielkiego Soboty: O szczęśliwa wino Adama!

W Piśmie świętym autor Księgi Mądrości wychwala mądrość Bożą, że „ustrzegła Prarodzica (…) i wyprowadziła go z jego upadku” (10, 1). Św. Augustyn w jednym ze swoich listów pisze o bogobojnym życiu Adama i Ewy. W Kościele Wschodnim natrafiamy na ślady formalnego kultu Adama i Ewy. I tak pierwszą niedzielę Adwentu poświęca się przodkom Pana Jezusa. W kanonie na ten dzień kapłani modlą się słowami: “Oddajemy chwałę najpierw Adamowi, który zaszczycony ręką Boga Stworzyciela i ustanowiony naszym pierwszym ojcem, zażywa błogosławionego pokoju ze wszystkimi wybranymi w przybytkach niebieskich”.

Dzieci Adama i Ewy

Biblia nie podaje informacji o życiu Ewy i Adama poza rajem, niemniej wspomina o ich trzech synach – Kainie, Ablu i Secie. Dodaje również, że po narodzinach Seta Adam miał jeszcze synów i córki:

„Gdy Adam miał sto trzydzieści lat, urodził mu się syn, podobny do niego jako jego obraz, i dał mu na imię Set. A po urodzeniu się Seta żył Adam osiemset lat i miał synów oraz córki. Ogólna liczba lat, które Adam przeżył, była dziewięćset trzydzieści. I umarł.” (Rdz 5, 3-5)

Adam i Ewa w sztuce

Ikony greckie i łacińskie obrazy najczęściej, kiedy przedstawiają tajemnicę zstąpienia Chrystusa do otchłani, niemal z reguły na pierwszym miejscu przedstawiają Adama i Ewę, wyprowadzanych przez Chrystusa do nieba. W niektórych ikonach wschodnich Chrystus wprost trzyma za ręce naszych prarodziców. Przy bazylice Grobu Pańskiego w Jerozolimie istnieje kaplica, poświęcona św. Adamowi.

Ikonografia chrześcijańska bardzo często przedstawia nam postacie Adama i Ewy w omawianiu początków rodzaju ludzkiego. Można zaryzykować zdanie, że nie było artysty, który by nam nie przypominał naszych prarodziców w malarstwie czy rzeźbie. Najstarsze malowidła spotykamy już w II wieku w katakumbach św. Januarego w Neapolu, gdzie można oglądać fresk kuszenia Adama i Ewy. Podobne freski spotykamy w katakumbach rzymskich. Także płaskorzeźba starochrześcijańska przypomina nam naszych prarodziców, jak to widzimy np. na sarkofagach: w Muzeum Laterańskim, w Muzeum Narodowym w Neapolu czy w kościele św. Ambrożego w Mediolanie. Do arcydzieł średniowiecznej sztuki zalicza się także: mozaikę w kaplicy królów Sycylii Palermo (XII wiek), scenę na drzwiach katedry w Monreale w pobliżu Palermo (XII wiek), czy na drzwiach bazyliki św. Zenona w Veronie (XII wiek).

Apokryf o Adamie i Ewie

O żywym zainteresowaniu losami pierwszych ludzi w pierwotnym chrześcijaństwie świadczy apokryf z I wieku: Życie Adama i Ewy. Do naszych czasów zachował się w kilku językach. W języku greckim ma tytuł Apokalipsa Mojżesza. Według tego apokryfu losy naszych pierwszych rodziców miały być objawione Mojżeszowi na Górze Synaj, kiedy mu Pan Bóg objawiał Dekalog i przez 40 dni z nim rozmawiał. Oto treść tego apokryfu:

Po wypędzeniu z Edenu pierwsi rodzice postanowili pokutować, aby Pana Boga przebłagać za swój grzech. I tak Ewa zanurzyła się w wodach Tygrysu na 37 dni a Adam w Jordanie na dni 40. Po 18 dniach zjawił im się szatan i zwiastował im w postaci anioła, że pokuta ich jest już niepotrzebna, gdyż Pan Bóg przebaczył im ich grzech. Adam poznał złego ducha, który był sprawcą wszystkich nieszczęść ludzkich i uczynił mu z tego powodu gorzkie wyrzuty. Wtedy diabeł przyznał się, że skusił pierwszych rodziców z zazdrości i z nienawiści do rodzaju ludzkiego.

Według tradycji żydowskiej, którą przypomniał Orygenes, grób Adama miał się znajdować na Kalwarii, według innych w Hebronie. Legenda starochrześcijańska głosiła, że Krew Pana Jezusa na krzyżu, spływała najpierw na czaszkę Adama. Dlatego też dość często u stóp krzyża spotykało się czaszkę. Późniejsi widzieli w tym jedynie symbol tajemnicy Odkupienia: Krew Chrystusa zmyła przede wszystkim grzech pierworodny a z nim i nasze grzechy.

W literaturze religijnej pierwszy św. Paweł Apostoł w Adamie dojrzał figurę, czyli zapowiedź proroczą Pana Jezusa: „On to jest typem Tego, który miał przyjść” (Rz 5, 14). Ojcowie Kościoła i pisarze ascetyczny widzieli w Ewie zapowiedź Maryi. To swoje przekonanie wyrażali wiele razy. Echem tego są pewne teksty liturgiczne na uroczystości Najświętszej Maryi Panny.

Źródło

Ks. Wincenty Zaleski SDB, Święci na każdy dzień, Wydawnictwo Salezjańskie, Łódź 1982

Grafika: udostępnił Rodney na Flickr.com, obraz Petera Wenzela Adam i Ewa w raju, Muzeum Watykańskie w Rzymie, licencja: CC BY-SA 2.0, obróbka: przycięcie

Tagi: