Adam Mickiewicz, czyli Adam Bernard Mickiewicz herbu Poraj (1798-1855) — polski wieszcz narodowy, działacz polityczny, wdzięczny publicysta, utalentowany tłumacz, myśliciel i filozof, działacz religijny, wręcz mistyk, sprawny organizator i dowódca wojskowy, czy wreszcie nauczyciel akademicki.
Krótki życiorys Adama Mickiewicza
Adam Mickiewicz przyszedł na świat w roku 1798. Wymieniany jest jednym tchem obok Juliusza Słowackiego i Zygmunta Krasińskiego, ponieważ uważany jest za największego twórcę i poetę polskiego romantyzmu, jeden z Trzech Wieszczów, którym przypadło w udziale prowadzić intelektualnie i duchowo Polaków. Adam Mickiewicz oznacza w literaturze polskiej rozmiary niezwykłe, które określają go w kategoriach giganta na skalę całej Europy. Za tą sprawą zyskał sobie nieprzypadkowo przydomek poety przeobrażeń oraz barda słowiańskiego.
Co niezwykłe w jego biografii, to fakt, iż był członkiem i założycielem słynnego Towarzystwa Filomatycznego, gdzie odegrał rolę mesjanisty związanego z Kołem Sprawy Bożej Andrzeja Towiańskiego. O Mickiewiczu można swobodnie i bez kompleksów powiedzieć, że był najwybitniejszym twórcą dramatu romantycznego w Polsce, zarówno w ojczyźnie, jak i w zachodniej Europie był swoistym kontrapunktem wobec dzieł Byrona i Goethego. W okresie swojego pobytu w Paryżu był wykładowcą specjalizującym się w literaturze słowiańskiej w Collège de France. Znamy go przede wszystkim ze znakomitych ballad, powieści poetyckich, ale przecież nie tylko. Wystarczy tu wymienić dramat „Dziady” oraz epopeję narodową „Pan Tadeusz”, która uznawana jest za ostatni wielki epos kultury szlacheckiej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Adam Mickiewicz bez dwóch słów jest narodowym poetą Polski, Litwy i Białorusi. Mickiewicz to również zasłużony działacz niepodległościowy, który pełnił funkcje organizatora polskich oddziałów do walki z Rosją, niezwykły bonapartysta.
Odszedł w 1855 roku.
Biografia rozszerzona Adama Mickiewicza
Debiut Mickiewicza
Adam Mickiewicz, czyli wielki polski romantyk, urodził się w Nowogródku. Studiował w Wilnie na tamtejszym uniwersytecie. Jego “Ballady I romanse” stanowiły zasadniczą część debiutu wieszcza. Znawcy twórczości Mickiewicza nie mają wątpliwości, że decydujący dla jego początków, jak i początków epoki romantyzmu w kraju, był utwór pod tytułem “Romantyczność”. Tam to bowiem zawarł słowa będące istotą światopoglądu romantycznego, a wyrażone w słowach: “Czucie i wiara silniej mówi do mnie, niż mędrca szkiełko I oko”. Gatunek literacki nowy, oparty na kanwie epickiej, była to właśnie ballada. Charakterystyczne w balladzie są wydarzenia przekraczające ramy racjonalizmu, opisywane zjawiska niezwykłe, cudowne, sensacyjne. Do głosu dochodzą siły groźne i ponadzmysłowe, które decydują o ludzkich losach. W balladach odnajdujemy synkretyzm, mianowicie różne nurty literackie, łącznie z liryką, epiką i dramatem.
Postawa Gustawa
II tom “Poezji” sprowadza się do zawartych w nim dwóch części “Dziadów”, mianowicie drugiej i czwartej. Jest tam też utwór zatytułowany “Grażyna”. Natomiast II część “Dziadów” posiada wyraźne wątki ludowe, ludowa jest zarówno perspektywa, jak i ściślej przedstawiony tam zbiór zasad, który towarzyszy ludowej cywilizacji od samego początku. Niezwykle interesująca jest także IV część “Dziadów”, lecz tam natomiast występuje już historia konkretnej osoby, której autor nadał imię Gustaw. Za sprawą przedstawionej przez Mickiewicza historii, to Gustaw należy właśnie do najgłośniejszych bohaterów literackich doby romantyzmu polskiego. Rzecz jasna jeszcze inaczej prezentuje romantyzm utwór “Grażyna”, jest to swoista próba adaptacji poetyckiej, jakim jest powieść na ściśle polskim gruncie.
Mickiewicz Konradem Wallenrodem
Z datą roku 1824 roku związane jest nieszczęście osobiste Adama Mickiewicza. Wtedy to bowiem został zesłany w głąb carskiej Rosji – powodem tej niebotycznej kary był udział Mickiewicza w tajnej niepodległościowej młodzieżowej organizacji, stawiającej sobie za cel aktywny sprzeciw wobec okupacyjnego caratu. Na tymże zesłaniu powstały właśnie mickiewiczowskie “Sonety”, w tym rzecz jasna “Sonety odeskie” oraz “Sonety krymskie”. Daje się tam odczuć w sposób bezpośredni przemiana duchowa Mickiewicza, mianowicie z młodzieńca pełnego ideałów w dość statecznego mężczyznę. Natomiast “Sonety krymskie” obrazują stan ducha samotnego poety, opuszczonego banitę bez ojczyzny i ukochanej. Autor przedstawia tęsknotę za ojczyzną, ale jest tam również zachwyt nad warunkami naturalnymi, jakie autor adoruje postawiony naprzeciw pięknych obserwowanych plenerów. Wreszcie rok 1828 oznaczał dla Mickiewicza finalne starania i efekt w postaci “Konrada Wallenroda”. Bohaterem utworu jest ryzykujący wiele patriota, który stawia sobie dobro ojczyzny ponad wszelkie dobra osobiste. Ma miejsce przepiękna tajemniczość, synkretyzm oraz zabieg zwany inwersją czasową.
Koncepcja mesjanistyczna Mickiewicza
Klęska powstania listopadowego sprawiła, że Mickiewicz udał się do Drezna. Tam też stworzył swoją III część “Dziadów”, która jest arcydziełem romantycznego dramatu bez cienia konkurencji tamtego okresu. Problematyka historyczno-polityczna idzie w parze z metafizyką, występuje swoista nieciągłość i celowa, niezwykle przemyślana fragmentaryczność. Dzieło prezentuje osobliwe przewartościowanie w spojrzeniu na naród i samo miejsce w nim jednostki. Mickiewicz zaprezentował swą koncepcję masjanistyczną, głoszącą potrzebę ofiary całego narodu, która to jako jedyna zdolna jest podarować wolność osobistą każdemu z osobna. Podobne konstatacje zawarł Mickiewicz w swym następnym dziele pt. “Księga narodu I pielgrzymstwa polskiego”.
Śladami “Pana Tadeusza”
Wreszcie nadszedł rok 1834. Mickiewicz był w Paryżu. Pojawiło się wówczas pewnie największe jego dzieło, mianowicie “Pan Tadeusz”. Dwanaście ksiąg prawdziwej epopei narodowej, która przedstawia pozornie idylliczny obraz ojczyzny w momencie napoleońskiej kampanii rosyjskiej. Rama kompozycyjna to w utworze dwie części, mianowicie inwokacja i epilog. Inwokacja jest próbą wyprowadzenia z emigracyjnej, ziemi swoiście nieprzyjaznej, w świat wolny od typowych polskich swarów, niejako w marzenia o ideale. Z kolei epilog jest już pewnym powrotem do rzeczywistości dobrze znanej i dość powiedzieć nielubianej. Budowa utworu jest regularna, występuje klasyczny podział na księgi, obecna jest inwokacja, formy wierszowane, jak również cechująca epos akcja osadzona w czasie przełomowym, do którego łatwo się odnieść większości.
Schyłek w okowach dziennikarstwa i uczelni wyższej
W 1840 roku Adam Mickiewicz objął w College de France Katedrę Literatury Słowiańskiej. Współtworzył w tym czasie także wydawnictwo dziennika “Trybuna Ludów”. W 1855 roku zdecydował się wyjechać do Turcji. Zmarł w Konstantynopolu. Prawdopodobnym powodem jego odejścia był nagły atak cholery.
Ciekawostki o Adamie Mickiewiczu
- W ciągu swego życia zmieniał miejsce zamieszkania przeszło czterdzieści razy.
- Wiele wskazuje na to, że był czynnym masonem. Według źródeł osiągnął w strukturach tej organizacji stopień czeladnika.
- Do legend przeszły jego romanse, szczególnie fakt odbywania takowych w obecności jego partnerki życiowej.
- Okazuje się dzięki studiom jego dzieł, że był pod wpływem szczególnym twórczości Geothego.
- Walczył słowem, był to jego wielki oręż. Natomiast był to też główny zarzut jego przeciwników, ponieważ nie brał on udziału zbrojnego w powstaniu listopadowym.
- „Koło Sprawy Bożej” Andrzeja Towiańskiego było miejscem szczególnej aktywności Mickiewicza.
- Litwini, Polacy, Białorusini. Członkowie wszystkich tych nacji przyznają się do Mickiewicza jako do swojego własnego wieszcza narodowego.
Cytaty Adama Mickiewicza
“Ciemno wszędzie, głucho wszędzie,
co to będzie, co to będzie?”
“Tyś niewolnik, jedyna broń niewolników – podstępy.”
“O wiosno! kto cię widział wtenczas w naszym kraju,
Pamiętna wiosno wojny, wiosno urodzaju!”
Źródła
- http://culture.pl/pl/tworca/adam-mickiewicz
- https://biografia24.pl/adam-mickiewicz/
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Adam_Mickiewicz
Ciekawe artykuły
