Aleksander Fredro

Aleksander Fredro przyszedł na świat w Surochowie 20 czerwca 1793 roku. Odszedł we Lwowie 15 lipca 1876 roku. Dziedziczył po swych przodkach tytuł hrabiowski (herbu Bończa), ponadto jednak jako polski komediopisarz był twórcą oświeceniowym, twórcą pamiętników, poezji, działaczem wolnomularskim.

Krótki życiorys Aleksandra Fredry

Aleksander Fredro przyszedł na świat w Surochowie 20 czerwca 1793 roku. Był niezwykle sprawnym twórcą komedii o charakterze obyczajowym, punktował w swych utworach głównie przywary życia szlachty, zwłaszcza tej prowincjonalnej. Był również twórcą wziętych aforyzmów, poematów i wierszy. Nie był bynajmniej romantykiem, choć epoka w której przyszło mu żyć była wśród innych artystów natchniona właśnie romantyzmem. Był to powód, dla którego w końcu zarzucił pisanie, bowiem był atakowany przez twórców ściśle romantycznych. Aż osiemnaście kolejnych lat Fredro pisał do szuflady. Dało się wówczas odczuć wpływ filozofii oświecenia, jaki to przejawiał, będąc poza tym zdecydowanie bliższym twórczości Laurence’a Sterne’a.

Jego utwory komediowe odznaczały się zdecydowanym mistrzostwem kreowania profilu osadzanych w akcji bohaterów. Fredro znakomicie kształtował akcje czy też fabułę jako taką. W jego utworach nawet laik znajdzie pomysłowe akcenty humorystyczne, które autor łączył z elementami charakterystycznymi dla teatrów ludowych, zwłaszcza właściwe farsom. Do klasyki i niezbitego kanonu polskiej literatury weszły takie utwory Aleksandra Fredry jak chociażby bajki, z których to łatwo wymienić kilka, jak na przykład utwór pt. „Małpa w kąpieli”, „Paweł i Gaweł”, czy „Zupa na gwoździu”. Rzecz jasna nie samą satyrą Fredro żył, oprócz tego zdążył stworzyć utwory o poważniejszej tematyce, do jakich to należy komedia „Pan Geldhab”, czy też jego pamiętnikarskie wspomnienia zatytułowane „Trzy po trzy”. Zmarł we Lwowie 15 lipca 1876 roku.

Biografia rozszerzona Aleksandra Fredry

Wczesna młodość

Urodził się w Surochowie w roku 1793. Pochodził z bardzo dobrze sytuowanej rodziny. W wieku lat czterech Aleksandra, Fredrowie przeprowadzili się do miejscowości Beńkowa Wisznia. Nauki pobierał w trybie korepetycji domowych. Rok 1806 był dla Fredry bardzo tragiczny, ponieważ dobytek rodzinny spłonął, zabierając na tamten świat jego matkę.

W roku 1809, czyli w wieku lat swych szesnastu, Fredro wstąpił do armii Księstwa Warszawskiego. Służył później w armii Napoleona. Brał udział w działaniach wojennych pod Moskwą. W latach 1813 – 1814 Fredro służył u cesarza jako oficer ordynansowy. W związku z przegraną wojsk napoleońskich, wrócił do Bieńkowej Wiszni w roku 1815.

„Pan Geldhab”

W wieku lat dwudziestu czterech, czyli w roku 1817, Fredro debiutował twórczo. Natomiast tuż po debiucie, mianowicie w roku 1818, Fredro ukończył swą słynną komedię zatytułowaną „Pan Geldhab”. Poczucie humoru autora poszło zatem w parze z wyczuciem tematu i swoistym wdziękiem. Bohaterem sztuki jest młody szlachcic, który starając się o względy córki wielkopańskiej napotyka opór ze strony ojca panny, który chce dla córki kogoś jedak lepszego. Rok 1821 oznaczał tu debiut teatralny sztuki, uważany za bardzo udany.

Od małżeństwa po honorowe obywatelstwo

Poślubił Zofię Jabłonowską w roku 1828, przy czym starał się o rękę aż jedenaście lat. Ślub odbył się w Korczynie, natomiast niewątpliwym sukcesem było wejście twórcy w posiadanie zamku, który dziedziczył dzięki spadkowi jego małżonki. Był to też dla niego rok pamiętny dlatego, że 1828 roku odziedziczył swą ojcowiznę. Do tego czasu zdążył wydać już kilkanaście swych komedii. W roku 1829 natomiast, Fredro odnotował swój akces w podwoje Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W 1830 roku działał na rzecz powstania, brał bowiem udział w pracach lwowskiego Obywatelskiego Komitetu Pomocy dla Powstania. W 1839 roku Aleksander Fredro, w uznaniu zasług, otrzymał status Honorowego Obywatela Miasta Lwowa.

Wiosna Ludów

Zawiesił działalność twórczą już wkrótce, a w związku z niesłychaną krytyką. Do pisania wrócił dopiero między rokiem 1846 a 1848, to w celu wydania swojej pozycji zatytułowanej „Trzy po trzy”, czyli pamiętników z czasów wojen napoleońskich. Natomiast nie oparł się pokusie aktywisty niepodległościowego w roku 1848, ponieważ wówczas, czyli podczas Wiosny Ludów, został członkiem Rady Narodowej we Lwowie.

Oficjalny powrót do pisania

Później wyjechał do Francji, spędzając tam kilka lat. Rok 1854 oznaczał dla Aleksandra Fredry wznowienie działalności komediopisarskiej. Jednak był już na tyle uznany, by postawić wydawcom twarde warunki, takie mianowicie, iż nie godził się na żadne zmiany w oryginalnym tekście.

Osiągnięcia pesymisty

Od 1861 roku był posłem Sejmu Krajowego. Był wówczas zwolennikiem i opowiadał się twardo za koncepcją budowy galicyjskiej linii kolejowej. Nie były to przedsięwzięcia jedyne, z którymi wiązał politykę swego urzędu, w związku z tym był jednym z głównych organizatorów Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego i Galicyjskiej Kasy Oszczędności.

W osobie Aleksandra Fredry niektórzy spośród mu współczesnych dostrzegali swoiste rozdwojenie. Było to związane z faktem, iż z jednej strony był aktywny i zaangażowany w sprawy publiczne, z drugiej natomiast szukał jednocześnie samotności. Trudno sądzić dziś na ten temat, bowiem istnieją rozdźwięki w samych źródłach, ale zaznacza się dość jednogłośnie, że Fredro miał coś z mizantropa, przepełniała go bowiem, według niektórych, pewna gorycz w temacie kondycji rodzaju ludzkiego oraz czasów mu współczesnych. Faktem jest, że pod koniec życia Fredro chorował, więc wnioskował poniekąd poprzez cierpienie. Odchodził pomału w gronie rodzinnym. Zmarł we Lwowie, 15 lipca 1876 roku.

Nie tylko komedie

Był autorem komedii obyczajowych, które głównie dotyczyły szlachty, zwłaszcza tej prowincjonalnej. Był również autorem aforyzmów, poematów i wierszy. Nie był romantykiem, mimo że czas mógłby na to wskazywać – był natomiast twórcą na wskroś oświeceniowym. Było to powodem krytyki, która spowodowała, że Fredro przez 18 lat pisał do szuflady.

W jego utworach zaznacza się mistrzostwo fabuły. Są tam pomysłowe wątki humorystyczne z elementami komizmu rodem z teatrów ludowych. Jego bajki stanowią dziś podstawę kanonu epoki, jak choćby „Paweł i Gaweł”, „Małpa w kąpieli” czy „Zupa na gwoździu”. Rzecz jasna oprócz tego nie szczędził pióra w tematach poważnych jak na przykład w komedii „Pan Geldhab”, czy też w jego wspomnieniach pamiętnikarskich zatytułowanych „Trzy po trzy”.

Ciekawostki o Aleksandrze Fredro

• Złoty Krzyż Virtuti Militari otrzymał w uznaniu zasług doby wojen napoleońskich. Odznaczony został również słynnym Krzyżem Legii Honorowej.
• Należał do loży wolnomularskiej w Lublinie.
• Do legend przeszła pomoc Fredry udzielona dwóm powstańcom, którym dał schronienie w swym majątku mimo że był to akt ryzykowny w świetle polityki władz pruskich.
• 17 kwietnia 1873 roku odebrał nominację na kawalera Wielkiego Krzyża Orderu Franciszka Józefa.
• Jedenaście lat. Niech to zaświadcza o cierpliwości i wytrwałości Aleksandra Fredry, bowiem tyle czasu starał się o rękę przyszłej żony.
• Jego syn został także pisarzem.
• Miał ośmioro rodzeństwa, co nie było wcale rzadkością jego czasów.
• Dożył osiemdziesięciu dwóch lat, co było rzadkością.
• W czasie walk napoleońskich dostał się do niewoli rosyjskiej, lecz udało mu się zbiec.

Cytaty Aleksandra Fredro

„Żaden jeszcze mężczyzna nie umarł z miłości.”

„W nagrodę cierpień niebo miłość dało.”

„W ceremoniach tonie gościnność.”

„Socyalizm nierówności wszelkie prędko utrze,
Szlachtę powiesi jutro, nie szlachtę pojutrze.”

„Rybom woda, ludziom zgoda.”

„Rozwaga w miłości zdaje się być niepotrzebna, bo zawsze na końcu robi się tak, jakby się nic nie rozważało.”

„Przyjaciół kochamy dla ich wad, bo lubimy, gdy ktoś też ma wady.”

„Osiołkowi w żłoby dano, w jeden owies, w drugi siano.”

„Nie wskrzesi racja zguby.”

„Kiedy żona na balu robi furorę, po balu mężowi śnią się grzyby.”

„Mieć rozsądek dla siebie – jest już bardzo wiele.”

„Człowiek rozsądny unika tajemnic jak powietrza.”

„Czy miłość musi być ślepa? Niekoniecznie! Wystarczy, że zakochany umie przymykać oczy.”

„Nie ma większej radości dla głupiego, jak znaleźć głupszego od siebie.”

Źródła

• https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Fredro
• „Literatura Polska”. PWN, Warszawa 1985.
• https://biografia24.pl/aleksander-fredro/
• http://culture.pl/pl/tworca/aleksander-fredro

Artykuły, które mogą Ci się spodobać:

Zobacz także

Aleksander – znaczenie imienia, imieniny, zdrobnienia, patron

Tagi: