Alfred Bernhard Nobel przyszedł na świat w Sztokholmie 21 października 1833 roku. Zmarł w San Remo 10 grudnia 1896 roku. Był przemysłowcem i szwedzkim naukowcem, wynalazcą dynamitu, fundatorem słynnej Nagrody Nobla.
Krótki życiorys Alfreda Nobla
Alfred Nobel Znany jest przede wszystkim z tego, iż to on ufundował słynną i prestiżową Nagrodę Nobla, był jednak także chemikiem i wynalazcą dynamitu, sprawnym naukowcem oraz eksperymentatorem. Był również pisarzem – napisał tragedię w formie prozy w czterech aktach.
Dorastał w Sztokholmie, jednak w roku 1842 rodzina przeniosła się do Sankt Petersburga z powodu badań, jakie prowadził jego ojciec – Immanuel Nobel (wynalazca i architekt). Nobel studiował później chemię, a następnie, a po wyjeździe do USA, uczył się pod okiem Johna Ericssona (wynalazcy śruby okrętowej).
Po powrocie do Szwecji, Alfred Nobel zajmował się ryzykownymi eksperymentami z wybuchowymi, więc niebezpiecznymi materiałami, w tym z nitrogliceryną. W dniu 3-ego września 1864 roku na skutek jego eksperymentu doszło do eksplozji, wówczas śmierć poniosło pięciu ludzi. Jedną z ofiar był jego młodszy brat – Emil.
Za sprawą jednej z kobiet, z którą tworzył związek nieformalny, został fundatorem swej słynnej nagrody i to właśnie ją uhonorował jako pierwszą w roku 1905.
Po raz pierwszy nagroda została ustanowiona w 1905 roku, do dziś przyznawana jest w dziedzinie fizyki, chemii, literatury, czy tez medycyny. Najbardziej przy tym prestiżową z kategorii jest ta zwana Pokojowa Nagroda Nobla.
Jego tragedia w czterech aktach, zatytułowana „Nemesis”, została wydana niemal dokładnie w momencie jego śmierci. Do tej pory pozycja ta ukazała się będąc przetłumaczoną na kilka języków (m.in. esperanto, hiszpański i francuski). Jeszcze w roku 1884 Alfred Nobel został honorowym członkiem niezwykle prestiżowej Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk.
W roku 1896 Alfred Nobel umarł na wylew.
Rozszerzona biografia Alfreda Nobla
Młodość w ramach spuścizny po ojcu
Urodzony w Sztokholmie Alfred Nobel był trzecim synem Immanuela Nobla (1801–1872), wynalazcy i inżyniera, oraz Karoliny Andriette (Ahlsell) Nobel (1805–1889). Para pobrała się w 1827 roku i miała ośmioro dzieci. Rodzina była zubożała i tylko Alfred oraz jego trzej bracia zdołali przeżyć dzieciństwo. Poprzez ojca Alfred Nobel był potomkiem szwedzkiego naukowca Olausa Rudbecka (1630–1702), a jego ojciec interesował się inżynierią, szczególnie materiałami wybuchowymi, aby w ten sposób Alfred mógł już w młodym wieku uczyć się podstawowych zasad w tej dziedzinie. Zainteresowanie technologią Alfred Nobel odziedziczył właśnie po ojcu, absolwencie Royal Institute of Technology w Sztokholmie.
Świetna edukacja
Po różnych niepowodzeniach biznesowych ojciec Nobla przeniósł się do Petersburga w 1837 roku i odniósł tam sukces jako producent obrabiarek i materiałów wybuchowych. Wynalazł on tokarkę do forniru i rozpoczął pracę nad torpedą. Dobrze prosperujący rodzice mogli dzięki temu wysłać Nobla do prywatnych korepetytorów, a chłopiec wyróżniał się na studiach, szczególnie w chemii i językach, osiągając biegłość w języku angielskim, francuskim, niemieckim i rosyjskim.
Kluczem nitrogliceryna
Jako młody człowiek Nobel studiował u chemika Nikołaja Zinina; następnie, w 1850 r., udał się do Paryża, aby kontynuować prace. Tam poznał Ascanio Sobrero, który wynalazł nitroglicerynę trzy lata wcześniej. Sobrero zdecydowanie sprzeciwił się stosowaniu nitrogliceryny, ponieważ była nieprzewidywalna i eksplodowała pod wpływem ciepła lub ciśnienia. Ale Nobel zainteresował się znalezieniem sposobu kontrolowania i wykorzystania nitrogliceryny jako materiału wybuchowego użytecznego w handlu, ponieważ miała znacznie większą moc niż proch strzelniczy. W wieku 18 lat wyjechał na rok do Stanów Zjednoczonych, aby studiować, pracując przez krótki czas pod banderą szwedzko-amerykańskiego wynalazcy Johna Ericssona, który zaprojektował USS Monitor w czasie toczącej się amerykańskiej wojny domowej. Nobel złożył swój pierwszy patent, czyli angielski patent na gazomierz, w 1857 r., a jego pierwszy szwedzki patent, który otrzymał w 1863 r., dotyczył „sposobów przygotowania prochu”.
Koleje następnych wynalazków
Rodzinna fabryka Noblów, która z czasem powstała całkiem nieźle prosperując, produkowała uzbrojenie na wojnę krymską (1853–1856), ale miała trudności z powrotem do normalnej produkcji krajowej po zakończeniu walk, więc siła rzeczy ogłosiła upadłość. W 1859 r. ojciec Nobla zaprzestał pracy w fabryce, oddając pieczę nad biznesem drugiemu synowi, Ludvigowi Noblowi (1831–1888), który znacznie poprawił działalność. Nobel i jego rodzice wrócili do Szwecji z Rosji, a Nobel poświęcił się badaniu materiałów wybuchowych, a zwłaszcza bezpiecznej produkcji i stosowania nitrogliceryny. Nobel wynalazł detonator w 1863 r., a w 1865 r. Zaprojektował śrut.
Sukcesz dynamitu
3 września 1864 r. w fabryce w Heleneborgu w Sztokholmie wybuchła szopa, w której przygotowano nitroglicerynę, zabijając pięć osób, w tym młodszego brata Nobla, Emila. Nobel zaczął tymczasem budować kolejne fabryki, koncentrując się na poprawie stabilności opracowywanych przez siebie materiałów wybuchowych. Nobel wynalazł dynamit w 1867 r., substancję łatwiejszą i bezpieczniejszą w obsłudze niż dość niestabilna nitrogliceryna. Dynamit został opatentowany w USA i Wielkiej Brytanii i był szeroko stosowany w górnictwie i budowaniu sieci transportowych. W 1875 r. Nobel wynalazł żelignit, bardziej stabilny i mocniejszy niż dynamit, a w 1887 r. opatentowany balistyt, poprzednik korditu (prochu nitroglicerynowego). Tymi tez ślady Nobel został wybrany członkiem Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk w 1884 r., a w 1893 r. otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu w Uppsali.
Potentat gospodarczy Alfred Nobel
Bracia Nobla, Ludvig i Robert, eksploatowali złoża ropy naftowej wzdłuż Morza Kaspijskiego i bardzo się wzbogacili. Nobel zainwestował w te działania i zgromadził ogromne bogactwo poprzez rozwój tych nowych regionów naftowych. W ciągu swojego życia Nobel uzyskał 355 patentów na całym świecie, a po jego śmierci jego firma założyła ponad 90 fabryk zbrojeniowych, pomimo jego pozornie pacyfistycznego charakteru.
Geneza Nagrody Nobla
W 1888 r. Śmierć jego brata Ludwiga spowodowała, że kilka gazet omyłkowo opublikowało nekrologi Alfreda. Jedna francuska gazeta opublikowała nekrolog zatytułowany „Le marchand de la mort est mort” („Kupiec śmierci nie żyje”). Nobel przeczytał nekrolog i był przerażony myślą, że zostanie w ten sposób zapamiętany. Jego decyzja pośmiertnie przekazująca większość swojego majątku na rzecz Nagrody Nobla została przynajmniej częściowo uznana za fakt, iż chciał on pozostawić po sobie lepszą spuściznę, a tym samym pamięć u potomnych.
W roku 1896 Alfred Nobel umarł na skutek wylewu krwi do mózgu.
Ciekawostki o Alfredzie Noblu
- Alfred Nobel miał długotrwały romans z kobietą o imieniu Sofie Hess. Legenda głosi, że listowna korespondencja, którą prowadzili, jest do dziś zamknięta w sztokholmskim instytucie. Ujawniona natomiast w roku 1955, posłużyła do wypełnienia luk w jego biografii.
- Co ciekawe, Alfred Nobel nie ukończył żadnej z prestiżowych ani uznanych wyższych szkół, pomimo to opanował język włoski, francuski, szwedzki, rosyjski i niemiecki.
- Na skutek jednego z jego chemicznych eksperymentów tragiczną śmierć poniósł brat Nobla, Emil, jak również cztery inne osoby, przebywające w budynku, w którym Nobel eksperymentował – m.in. z nitrogliceryną.
- Pewnego dnia odkrył ogłoszenie w gazecie informującego o jego śmierci. Obwieszczano tam, iż: „ Alfred Nobel – człowiek, który został bogaty, bo znalazł sposób na jeszcze szybsze zabijanie ludzi niż kiedykolwiek, zmarł wczoraj”. Wtedy to też, niejako w reakcji na swój smutek, zdecydował się właśnie ustanowić Nagrodę Nobla. Na ufundowanie nagrody przeznaczył znaczną część niemałego majątku.
Cytaty Alfreda Nobla
„Mój dynamit lepiej przyczyni się do pokoju niż tysiąc światowych kongresów. Kiedy człowiek zrozumie, że całe armie mogą zostać unicestwione, to będzie mógł żyć w wiecznym pokoju.”
„Jeśli mam tysiąc pomysłów i tylko jeden okazuje się dobry, jestem zadowolony…”
„Można bez przesady stwierdzić, że obserwacja i poszukiwanie podobieństw i różnic są podstawą wszelkiej ludzkiej wiedzy…”
„Prawdziwy człowiek jest zwykle kłamcą.”
Artykuły, które mogą Ci się spodobać:
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Alfred_Nobel
- https://wypracowania24.pl/historia/4493/alfred-nobel-zyciorys-biografia
- https://en.wikipedia.org/wiki/Alfred_Nobel
- https://www.brainyquote.com/authors/alfred_nobel
- https://www.biography.com/inventor/alfred-nobel
Zapisz się do newslettera
Chciałbyś co jakiś czas otrzymywać powiadomienia o nowych, ciekawych biografiach?Zapisz się do newslettera: