Andrew Carnegie

Andrew Carnegie (ur. 25 listopada 1835 w szkockim Dunfermline, zm. 11 sierpnia 1919 w Nowym Jorku) był amerykańskim przedsiębiorcą szkockiego pochodzenia, który w swojej epoce należał do najbardziej zamożnych ludzi na świecie. Jego majątek w momencie śmierci, przeliczając na dzisiejszą wartość, szacuje się na około 298,3 miliarda dolarów. Carnegie zasłynął nie tylko jako potentat przemysłowy, ale również jako filantrop, hojnie inwestujący w edukację, naukę i kulturę.

Andrew Carnegie – Życiorys

W wieku dwunastu lat młody Andrew wraz z rodziną przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie osiedlili się w Allegheny City, obecnie jednej z dzielnic Pittsburgha. Początkowo pracował w lokalnej fabryce włókienniczej, lecz szybko zmienił zajęcie, zostając dostarczycielem telegramów. Dzięki swojej ambicji i pracowitości szybko awansował – w wieku 17 lat zdobył kwalifikacje operatora telegrafu, a wkrótce potem zatrudniono go w Pennsylvania Railroad. Tam jego talent zauważył jeden z kierowników, Thomas Scott, który mianował go swoim osobistym sekretarzem. Praca u Scotta pozwoliła Carnegiemu na szybki rozwój zawodowy, co zaowocowało objęciem funkcji kierowniczej. Podczas wojny secesyjnej Carnegie angażował się w organizowanie zaopatrzenia w szyny kolejowe oraz zapewnienie łączności telegraficznej dla wojsk Unii.

Dzięki zdobytemu doświadczeniu i intuicji inwestycyjnej Carnegie zaczął kupować akcje firm działających w sektorze stalowym, naftowym oraz produkujących wagony kolejowe. Szczególnie udanymi inwestycjami były Keystone Bridge Company, budująca mosty kolejowe oraz Woodruff Sleeping Car Company. Sukces tych przedsięwzięć pozwolił mu odejść z pracy w kolejnictwie i rozpocząć własną działalność gospodarczą. Po podróży do Europy w 1873 roku Carnegie utwierdził się w przekonaniu, iż produkcja stali ma przed sobą świetlaną przyszłość. Podjął więc decyzję o znacznym zwiększeniu inwestycji w branżę stalową.

Lata 80. XIX wieku przyniosły mu gigantyczne dochody – jego zakłady produkowały stal na olbrzymią skalę, a Carnegie nabył między innymi Homestead Works, jedną z największych hut w Ameryce. Aby zoptymalizować przepływ surowców i produktów, stworzył rozbudowaną flotę statków transportowych operujących na obszarze Wielkich Jezior, dostarczając materiały do miast takich jak Chicago, Detroit czy Nowy Jork. W 1892 roku powstał koncern Carnegie Steel Company, do którego Carnegie włączył swoje najważniejsze przedsiębiorstwa. Jego partnerem biznesowym oraz dyrektorem operacyjnym został Henry C. Frick.

Pomimo ogromnego sukcesu ekonomicznego, działalność Carnegiego nie obyła się bez kontrowersji. W 1892 roku w hucie Homestead Works doszło do gwałtownego strajku spowodowanego obniżeniem płac. Frick, który zarządzał przedsiębiorstwem pod nieobecność Carnegiego, stanowczo odmówił negocjacji ze związkowcami i sprowadził uzbrojonych ochroniarzy. Konflikt przerodził się w krwawe starcia, w wyniku których zginęło dziewięć osób, a ponad sto odniosło obrażenia. Ostatecznie porządek przywróciła milicja stanowa, a robotnicy powrócili do pracy na mniej korzystnych warunkach. Carnegie, przebywający wówczas na wakacjach w Szkocji, został mocno skrytykowany za brak reakcji, szczególnie że wcześniej deklarował poparcie dla ruchów związkowych.

W roku 1901 Carnegie zdecydował się na sprzedaż swojego imperium stalowego J.P. Morganowi za rekordową kwotę 480 milionów dolarów i przeszedł na emeryturę, będąc uznawanym za najbogatszego człowieka swojej epoki. Koncern Morgana przekształcił się w United States Steel Corporation, jedną z największych firm przemysłowych w historii USA, która odegrała ważną rolę podczas II wojny światowej.

Po zakończeniu aktywności biznesowej Andrew Carnegie zajął się działalnością pisarską oraz filantropijną. W eseju „Wealth” z 1889 roku przedstawił swoją wizję społecznej odpowiedzialności bogatych ludzi, twierdząc, że majątek powinien służyć społeczeństwu. Zdecydowanie przeciwny był tradycyjnej formie dobroczynności, preferując inwestycje w edukację i rozwój intelektualny społeczeństwa. Przekazał na te cele ponad 350 milionów dolarów, finansując między innymi utworzenie około 2500 bibliotek publicznych na całym świecie, słynną nowojorską Carnegie Hall oraz Instytut Carnegiego w Waszyngtonie. W Pittsburghu dzięki jego wsparciu powstał Carnegie Mellon University, znany dziś jako prestiżowa uczelnia techniczna.

Działalność Carnegiego kontynuują do dziś liczne fundacje oraz instytucje, takie jak Carnegie Hero Fund, nagradzająca akty odwagi, Carnegie Endowment for International Peace, zajmująca się promocją pokoju, czy Carnegie Corporation of New York, wspierająca rozwój edukacji.

Postać Andrew Carnegiego znalazła również swój wyraz w kulturze popularnej – przykładowo, w polsko-francuskim miniserialu „Maria Curie” z 1990 roku wcielił się w niego aktor Mieczysław Voit.

Artykuły, które mogą Ci się spodobać:

Partner artykułu

Ramka do kominka

Tagi: