Andrzej Wajda

Andrzej Wajda urodził się w Suwałkach 6 marca 1926 roku. Odszedł w Warszawie 9 października 2016 roku. Andrzej Wajda, czyli polski reżyser filmowy i teatralny, senator w latach 1989 – 1991. Otrzymał Oscara i Order Orła Białego.

Krótki życiorys Andrzeja Wajdy

Andrzej Wajda przyszedł na świat w Suwałkach 6 marca 1926 roku. Jako reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta i scenograf, dojrzewał do wymienionych funkcji podczas II wojny światowej. Był wtedy w Radomiu, gdzie pobierał nauki w ramach tajnych kompletów, pracując jednocześnie jako magazynier, tragarz, ślusarz, imał się też zajęć takich jak bednarstwo i kreślarstwo. Później podjął studia malarskie na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, następnie podjął się wreszcie studiów dla niego kierunkowych, bowiem studiów nad reżyserią jaką miała do zaproponowania Szkoła Filmowa w Łodzi. Debiutował filmem „Pokolenie”, nakręconym w 1954. Dwa lata później nakręcił „Kanał”, a w roku 1958 świetny „Popiół i diament”, który dostał m.in. Nagrode Międzynarodowej Federacji Krytyki Filmowej. Andrzej Wajda to przedstawiciel polskiej szkoły filmowej. W latach 1972 – 1983 Wajda kierował założonym przez siebie Zespołem Filmowym „X”. W latach 1978 – 1983 prezesował Stowarzyszeniu Filmowców Polskich. Był dyrektorem artystycznym warszawskiego Teatru Powszechnego. W roku 2000 otrzymał nagrodę Oscara, kategorią był wtedy całokształt jego twórczości. Zajmował w latach 1989 – 1991 fotel senatora I kadencji. Do najsławniejszych filmów Wajdy należą: „Popiół i diament”, „Popioły”, „Kanał”, „Wesele”, „Człowiek z marmuru”, „Kronika wypadków miłosnych”, „Panna Nikt”, „Katyń”.

Biografia rozszerzona Andrzeja Wajdy

Twórca polskiej szkoły filmowej

Urodził się w Suwałkach 06.03.1926 roku, w rodzinie polskiego oficera. Lata II wojny światowej Andrzej Wajda spędził w Radomiu. Uczestniczył w tajnym nauczaniu, również imając się szeregu prac fizycznych, czy to jako tragarz, czy magazynier lub pracownik budowlany. W roku 1942 zasilił szeregi Armii Krajowej. Zaraz po wojnie dostał się i studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W roku 1949 natomiast podjął studia na wydziale reżyserskim łódzkiej szkoły filmowej. Praktykował między innymi u boku Aleksandra Forda, kręcąc film „Piątka z ulicy Barskiej”.

Wajda był reżyserem utytułowanym niezwykle, jako najbardziej płodny i wszechstronny. Jego twórczość cechuje psychologizm i historyzm, ale i zaangażowanie polityczne, obok czego można z łatwością zaobserwować wielkie zdolności pozwalające adaptować dzieła literackie na potrzeby kina. Był zatem kamieniem milowym w rozwoju polskiej kinematografii, za co został odznaczony na przykład orderem Legii Honorowej, lecz również doktoratami honoris causa kilku uniwersytetów.

Zdobywca Oscara za całokształt działań twórczych

Jako kierownik Zespołu Filmowego ”X” prezesował również Stowarzyszeniu Filmowców Polskich. Andrzej Wajda zasiadał w ławie senatorskiej w latach 1989 – 1991. Wajda był członkiem Europejskiej Akademii Filmowej i francuskiej Akademii Sztuk Pięknych. Nie tylko film stanowił centrum jego aktywności reżyserskiej, bowiem zajmował się też reżyserią teatralną. Sztuki w jego reżyserii odbywały się w Teatrze Starym i warszawskim Teatrze Powszechnym. Jego gwiazdę odsłonięto w łódzkiej Alei Gwiazd w roku 1998. Jako zdobywca Oscara za całokształt twórczości w roku 2000, był jedynym polskim laureatem tej poważnej nagrody. Niemal równocześnie został doktorem honoris causa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

„Wszystko na sprzedaż”

W latach 1954 – 1958 pojawiły się jego filmy: „Popiół i diament”, „Kanał” i „Pokolenie”. Kolejna dekada przyniosła „Popioły” i „Lotna”, ale i przedstawienia teatralne, w tym sztuki zaangażowane społecznie. Wajda, jak sam wyznał, był pod wpływem tragicznej śmierci Zbyszka Cybulskiego, w wyniku czego mógł pojawić się scenariusz, a następnie film zatytułowany „Wszystko na sprzedaż”.

Ukoronowanie Złotą Palmą

Założył Zespół Filmowy ”X”, przy pomocy którego mogły powstać teatralne spektakle, oraz, i przede wszystkim, filmy. Czas między końcem lat ’60 a początkiem ’80 oznaczał jego „Krajobraz po bitwie”, „Wesele” i „Ziemia obiecana”, czyli wybitne adaptacje motywów i dzieł literatury polskiej. Wajda rozważał egzystencjalnie, co odnalazło się na przykład w „Brzezinie” i w filmie „Panna z Wilka” – oznaczało to początek Kina Moralnego Niepokoju w obszarze polskiej kinematografii. Ukoronowano twórczość Wajdy wręczeniem mu Złotej Palmy na festiwalu w Cannes, a to ściślej było zasługą obrazu pt. „Człowiek z żelaza”. Był to ukłon w kierunku powstania ”Solidarności”.

Kawaler Orderu Orła Białego

W wolnej Polsce został senatorem. Rok 1994 w biografii reżysera oznacza wręczenie mu Nagrody Kyoto. Był to przyczynek do uruchomienia Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” w Krakowie. Wreszcie nadszedł rok 2000 tożsamy z otrzymaniem przez niego Oscara. Został też kawalerem Orderu Orła Białego. Zmarł w Warszawie 9 października 2016 roku.

Ciekawostki o Andrzeju Wajdzie

• Żenił się trzy razy. Stabilizację w życiu osobistym osiągnął dopiero po czterdziestce.
• Miał zamiar nakręcić „Krzyżaków”, lecz uprzedził go w zamiarach Aleksander Ford.
• Był współzałożycielem Agory, mianowicie wydawcy „Gazety Wyborczej”.
• Miał na swym koncie sześć pozycji wydawniczych.
• Zasiadał w jury 16. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Moskwie (ówczesne ZSRR).
• W Warszawie działa obecnie Szkoła Wajdy, w której wykładana jest reżyseria filmowa.
• W latach: 1981 – 1989 działał Wajda jako członek komitetu doradczego „Solidarności” przy Lechu Wałęsie.
• W 2000 roku zasiadał w jury obradującego podczas 50. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Berlinie (Niemcy).
• Przeszło dziesięć doktoratów honoris causa zostało owocem jego wybitnej pracy. Zdobył ponadto przeszło dziesięć orderów zagranicznych.
• Jeden ze związków Wajda miał z popularną polską aktorką – Beatą Tyszkiewicz.

Cytaty Andrzeja Wajdy

„(…) wiersz biegnie, ma rozpęd, dialogi wierszem są żywsze i bardziej ekscytujące – po chwili widownia się przyzwyczaja, że będą tak mówić i nie buntuje się przeciwko temu, a odwrotnie – śledzi bardziej te słowa – dlatego, że są one tak kunsztownie powiązane.”

„Wałęsa jest Kościuszką naszych czasów.”

„Trzeba w życiu bardzo dużo rzeczy zrobić, żeby po śmierci ze dwie, trzy zostały.”

„Realizatora filmowego poza talentem i poczuciem rzeczywistości musi cechować marksistowska postawa wobec życia i sztuki.”

„Przez 54 lata w zawodzie marzyłem o różnych filmach. O tych, które nakręciłem, i takich, których nie udało mi się zrealizować. Tatarak dojrzewał we mnie jednak coraz bardziej z myślą o tym, że jest w nim rola dla Krystyny Jandy.”

„Pójdę na cmentarz i zapalę świeczkę, bo radzieccy żołnierze walczyli w słusznej, również naszej sprawie.”

„Polska szkoła filmowa to wojenny temat i neorealistyczna forma. Fascynowaliśmy się włoskim neorealizmem. To było coś nowego: zdjęcia plenerowe, przy naturalnym oświetleniu. Nie znosiliśmy filmów przedwojennych, kręconych w atelier, jak Pani minister tańczy czy Dodek na froncie. Nigdy wcześniej kino w obrębie kultury narodowej nie było tak ważne. Nosiło na sobie ciężar utrzymania tożsamości narodowej.”

Artykuły, które mogą Ci się spodobać:

Źródła

• Zdjęcie
  • Piotr Drabik
• Treść
  • https://pl.wikipedia.org/wiki/Andrzej_Wajda
  • https://biografia24.pl/andrzej-wajda/
  • http://www.filmweb.pl/person/Andrzej.Wajda/biography

Tagi: