Arystoteles

Arystoteles (384 p.n.e. – 322 p.n.e.) był filozofem. Jest jednym z trzech (obok Sokratesa i Platona) najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji. Nazywany bywa też Stagirytą lub po prostu terminem „Filozof”.

Krótki życiorys Arystotelesa

Arystoteles pochodził ze świetnej rodziny lekarzy. Rok 367 p.n.e. oznaczał jego przybycie do Aten przy jednoczesnym wstąpieniu do Platońskiej Akademii, w której spędził aż dwadzieścia lat – najpierw będąc uczniem, asystentem Platona, następnie już jako działający badacz i nauczyciel. Po śmierci Platona wiele wskazywało na to, że to Arystoteles obejmie opieką platońską Akademię, jednak członkowie tej placówki postanowili wybrać na stanowisko zawiadującego Akademią siostrzeńca Platona. Arystoteles pracował później przez pewien czas jako lekarz i nadworny doradca władcy kolonii Assos, Hermeasa. Około 343 roku natomiast Filip Macedoński wybrał Arystotelesa na nauczyciela młodego Aleksandra. Arystoteles uczył go nauk i zjawisk aż do objęcia władzy przez Aleksandra Wielkiego. Powrócił później do Aten, gdzie założył własną szkołę, lecz wzorowaną na Akademii, mianowicie Likejon (Liceum).

Zmarł w Chalkis w roku 322 p.n.e.. Do dziś zawdzięczamy mu wypracowanie niezwykle interesującego i prawdziwego systemu filozoficznego, wyprowadzonego z platonizmu, ale opozycyjnego w stosunku do nauk platońskich. Uważał, że korzenie wiedzy człowieka pochodzą z doświadczenia, a nie, jak chciał Platon – z nikłego wspomnienia doskonałego świata.

Rozszerzona biografia Arystotelesa

Intelektualny leksykon

Arystoteles (384 p.n.e – 322 r. p.n.e.) był greckim filozofem działającym w okresie klasycznej starożytnej Grecji. Był założycielem liceum będącym jego własną szkołą filozoficzną w tradycji zwanej arystotelesowską. Wraz ze swoim nauczycielem Platonem został nazwany „Ojcem zachodniej filozofii”. Jego pisma obejmują wiele tematów – w tym fizykę, biologię, zoologię, metafizykę, logikę, etykę, estetykę, poezję, teatr, muzykę, retorykę, psychologię, językoznawstwo, ekonomię, politykę i szeroko rozumianą sztukę rządzenia. Arystoteles przedstawił złożoną syntezę różnych filozofii istniejących przed nim, a przede wszystkim z jego nauk Zachód odziedziczył intelektualny leksykon, w tym także problemy i metody dociekań. W rezultacie jego filozofia wywarła wyjątkowy wpływ na prawie każdą formę wiedzy na Zachodzie i nadal jest przedmiotem współczesnej dyskusji filozoficznej.

Niebagatelny dorobek

Niewiele wiadomo o jego życiu. Arystoteles urodził się w mieście Stagira, w północnej Grecji. Jego ojciec, Nicomachus, zmarł, gdy Arystoteles był dzieckiem, przez co został wychowany przez opiekuna. W wieku siedemnastu lub osiemnastu lat wstąpił do Akademii Platona mieszczącej się w Atenach i pozostał tam do wieku swych trzydziestu siedmiu lat (ok. 347 r. p.n.e.). Krótko po śmierci Platona Arystoteles opuścił Ateny i na prośbę Filipa II Macedońskiego uczył Aleksandra Wielkiego (w 343 r. p.n.e.). W swoim liceum Arystoteles założył bibliotekę, która pomogła mu wydać wiele z jego setek książek zawartych na zwojach papirusu. Chociaż Arystoteles napisał wiele eleganckich traktatów i dialogów z myślą o publikacji, zachowała się tylko około jedna trzecia jego oryginalnego dorobku, z czego żaden z utworów nie był przeznaczony do publikacji.

Arystoteles na przestrzeni epok

Poglądy Arystotelesa na fizykę głęboko ukształtowały średniowieczny europejski światopogląd. Jego wpływ rozciągał się od późnego antyku i wczesnego średniowiecza do renesansu i nie był systematycznie zastępowany aż do oświecenia i teorii takich jak mechanika klasyczna. Niektóre obserwacje zoologiczne Arystotelesa znalezione w jego biologii, takie jak hektokotylowe (reprodukcyjne) ramię ośmiornicy, były niewiarygodne aż do XIX wieku. Jego prace zawierają najwcześniejsze znane formalne studium logiki, studiowane później przez średniowiecznych uczonych, takich jak Peter Abelard czy też John Buridan. Wpływ Arystotelesa na logikę trwał także w XIX wieku.

Filozof przez duże „F”

Wpłynął na myśl islamską w średniowieczu, a także na teologię chrześcijańską, zwłaszcza neoplatonizm wczesnego Kościoła i tradycję scholastyczną Kościoła katolickiego. Arystoteles był czczony wśród średniowiecznych uczonych muzułmańskich jako „Pierwszy Nauczyciel”, a wśród średniowiecznych chrześcijan, takich jak św. Tomasz z Akwinu, jako po prostu „Filozof”. Jego etyka, choć zawsze wpływowa, zyskała nowe zainteresowanie wraz z pojawieniem się nowoczesnej etyki cnót, na przykład w myślach Alasdaira MacIntyre’a i Philippy Foot’a.

Ciekawostki o Arystotelesie

• Był najzdolniejszym uczniem Platona oraz nauczycielem Aleksandra Macedońskiego.
• Dominował w filozofii przez prawie tysiąc lat jako niepodważalny autorytet dla wszystkich nauk.
• Sam Dante powiedział o nim, że „jest mistrzem tych, którzy wiedzą”.
• Arystoteles poddał krytyce poglądy i nauki Platona o ideach, co stanęło bez wątpienia na drodze do objęcia przez niego funkcji prowadzącego platońską Akademię.
• Arystoteles był osobistym nauczycielem wielkiego Aleksandra Macedońskiego – władca pisał do swego mistrza listy regularnie, tamten zaś regularnie mu odpisywał.

Cytaty Arystotelesa

„Doskonała przyjaźń rodzi się między dobrymi oraz między tymi, co osiągnęli jednoczący stopień cnoty.”

„Wszyscy ludzie z natury pragną wiedzy.”

„Małość człowieka polega na jego pospolitości.”

„Wykształcenie jest w chwilach pomyślności ozdobą, a w chwilach nieszczęścia – schronieniem.”

„Z życia najlepiej odchodzić jak z uczty: ani spragnionym, ani pijanym.”

„Dzięki wstrzymywaniu się od rozkoszy zmysłowych, stajemy się umiarkowani, a będąc nimi, możemy się od rozkoszy tych wstrzymywać.”

Źródła

Zdjęcie pochodzi z portalu wikimedia.org. Autorem jest Eric Gaba. Zdjęcie zostało wykorzystane na podstawie licencji CC BY-SA 2.5.

• https://pl.wikipedia.org/wiki/Arystoteles
• https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/1068062,Arystoteles-mistrz-tych-ktorzy-wiedza
• https://pl.wikiquote.org/wiki/Arystoteles

Tagi: