Bernard Ładysz (1922-2020) był wybitnym śpiewakiem operowym, aktorem i żołnierzem.
Bernard Ładysz – życiorys
Rodzina, wczesne lata
Bernard Ładysz urodził się 24 lipca 1922 roku w Wilnie, jako syn Adama i Jadwigi z Kłyszejków. Jego ojciec prowadził warsztat szewski, natomiast mama zajmowała się domem. Obydwoje mieli piękne głosy. Jego tenor i jej sopran rozbrzmiewały niektórymi wieczorami. Bernard miał dwóch starszych braci. Jeden z nich grał na pianinie, drugi na skrzypcach. Sąsiedzi schodzili się posłuchać ich rodzinnych koncertów, z których wracali pełni zachwytu.
Razem z wujem i ciotkami występował w chórze „Hasło”, prowadzonym w kościele Ojców Bernardynów. Członkami chóru byli rzemieślnicy (szewcy, kaletnicy, piekarze) i choć żaden ze śpiewaków amatorów nie znał nut, to w 1935 roku wygrali warszawski konkurs ex aeqo z „Harfą”, najlepszym zespołem w Europie.
Młody Bernard kochał muzykę, jednak nie łatwo było mu łączyć tę pasję z nauką w Gimnazjum Mechanicznym i pracą w piekarni. Jego rodzina żyła bardzo skromnie, jednak nie narzekali, a za wszystko dziękowali Bogu. Tę głęboką wiarę przekazywali swoim synom.
Okres okupacji
Gdy Bernard miał 17 lat, wybuchła II wojna światowa. Został zmobilizowany jako żołnierz Wojska Polskiego i brał udział w kampanii wrześniowej. Po jej klęsce służył jako sierżant Armii Krajowej w szeregach 6. Brygady Wileńskiej. Był uczestnikiem akcji „Burza” na Wileńszczyźnie. Pod koniec okupacji oddział otoczyli Rosjanie. Bernard został złapany i zesłany na roboty przy wyrębie lasów w Kałudze. Przebywał tam w latach 1944-1946. Gdy wrócił, jego ukochane Wilno leżało już w granicach ZSRR. Postanowił przyjechać do Warszawy i tu się osiedlić.
Kształcenie i kariera
Naukę śpiewu rozpoczął w Wilnie (1940-41) i po przyjeździe do Warszawy kontynuował naukę w latach 1946-48 na studiach wokalnych w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. Naukę tą rozpoczął dzięki pomocy księgowego, byłego profesora Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej, który usłyszał go jak pośpiewuje sobie pod nosem, gdy pracował jako pomocnik magazyniera w Zjednoczeniu Przemysłu Konfekcyjnego.
Bernard Ładysz nie miał z czego żyć, aby zarobić na chleb. Dołączył do Centralnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego. Pewnego dnia zgłosił się na zastępstwo solisty i wówczas został dostrzeżony. Dostał w ten sposób w 1950 roku angaż solisty Opery Warszawskiej. W 1956 roku wygrał międzynarodowy Konkurs Wokalny w Vercelli, dzięki czemu rozpoczęła się jego międzynarodowa kariera. Zaangażował się wtedy do Teatru Massimo w Palermo.
Występował z najlepszymi, jednak w kraju nie mógł liczyć na wsparcie władz. Celowo nie przekazywano mu zaproszeń, nie dostał także paszportu, gdy miał śpiewać w La Scala. Odnosił sukcesy na wszystkich kontynentach, występując od Australii przez obie Ameryki, aż po Chiny. Zaangażowano go jako pierwszego polskiego artystę do partii solowej w kompletnym nagraniu opery przez wielką firmę fonograficzną „Columbia”. Tym samym Bernard Ładysz wystąpił w 1959 roku obok Marii Callas w nagraniu Łucji z Lammermooru. Został później zaproszony do nagrania całej płyty z ariami operowymi Verdiego i rosyjskich kompozytorów.
Stworzył wielkie role operowe w takich operach jak: Eugeniusz Oniegin, Straszny dwór, Faust, Halka, Cyrulik Sewilski, Don Carlos, Don Giovanni, Nieszpory sycylijskie, Aida, Moc przeznaczenia, Rigoletto, Borys Godunow, Kniaź Igor czy Jolanta.
W 1972 roku związał się z Teatrem Wielkim w Warszawie. Występował w filmach i musicalach. Najważniejsze były dla niego: uznanie publiczności oraz zdanie matki, z którym bardzo się liczył. Jego matka oglądała wszystkie jego występy.
Bernard Ładysz występował także w operach Stanisława Moniuszki i śpiewał jego pieśni. Wziął także udział w nagraniach opery Król Roger Karola Szymanowskiego. Występował na wielu festiwalach, w tym na „Warszawskiej Jesieni” czy Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze.
Brał udział w prawykonaniach Pasji według św. Łukasza i Jutrzni oraz w prapremierze „Diabły z Loudun” Krzysztofa Pendereckiego. Występował w takich filmach jak „Ziemia obiecana” (reż. Andrzej Wajda) „Znachor” (reż. Jerzy Hoffmann) oraz musicalu „Skrzypek na dachu”.
Życie prywatne – żona, dzieci
Chociaż kobiety go uwielbiały, to on długo zwlekał z założeniem rodziny. Owocem jego związku z dziennikarką Zuzanną Czajkowską było przyjście na świat syna Aleksandra. Bernard Ładysz ustatkował się jednak dopiero, kiedy poznał Leokadię Rymkiewicz, sopranistkę i wilniankę. Połączyła ich wspólna pasja oraz miłość do Wilna. Pobrali się i doczekali syna Zbigniewa. Wspólnie stworzyli rozśpiewany dom, taki sam jaki pamiętał z dzieciństwa. Obaj synowie odziedziczyli po nim talent muzyczny i wspaniały słuch.
Podczas stanu wojennego wraz z małżonką śpiewali w kościołach, aby nieść ludziom otuchę. W ostatnich latach przeprowadzili się do Otrębusów, gdzie wyremontowali letni dom odziedziczony po mamie.
Odznaczenia
Bernard Ładysz w uznaniu za wybitnego zasługi artystyczne został uhonorowany wieloma nagrodami, odznaczeniami i wyróżnieniami. Otrzymał m.in.:
- 2000 rok – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2000)
- 2006 rok – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- 2008 rok – Doctor honoris causa Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie
- 2019 rok – Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości
Śmierć
Bernard Ładysz obchodził 98. urodziny z uśmiechem. Nie zabrakło na nich jego wnuków i przyjaciół. Odszedł dzień później, 25 lipca 2020 roku, otoczony miłością.
Uroczystości pogrzebowe miały charakter państwowy i odbyły się 5 sierpnia. Artystę pochowano w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. W uroczystościach uczestniczyli najbliżsi, przedstawiciele władz, świata kultury oraz wielbiciele jego talentu. Prezydencki doradca Tadeusz Deszkiewicz odczytał list pożegnalny od Prezydenta RP Andrzeja Dudy.
Źródła
https://pl.wikipedia.org/wiki/Bernard_%C5%81adyszDobry Tydzień, Nr 32 (302)
https://culture.pl/pl/tworca/bernard-ladysz
Grafika: wikimedia.org | Autor: Aleksander Ładysz | Licencja: CC BY-SA 2.0 | Obróbka: wycięcie
Ciekawe artykuły:
Niezwykły życiorys:
