Bolesław Śmiały

Bolesław Śmiały (ur. 1042 – zm. 1081/1082) był księciem polskim (1058–1076) oraz królem Polski (1076–1079).

Krótki życiorys Bolesława Śmiałego

Był pierwszym synem księcia polskiego Kazimierza Odnowiciela i Dobroniegi, córki wielkiego księcia kijowskiego Włodzimierza I Wielkiego. Był oprócz tego bratem Władysława I Hermana. Imię swe natomiast otrzymał po swoim ojczystym pradziadzie Bolesławie I Chrobrym.

Dokładna data urodzenia Bolesława II, jakkolwiek nie jest znana, to istorycy zwykle uznają za taką rok 1042. Po śmierci ojca Bolesław został w roku 1058 księciem polskim. Prowadził politykę wzmocnienia pozycji państwa w obszarze międzynarodowym i uniezależnienia Polski od Cesarstwa. Ingerował w sprawy sąsiadów tak Czech, jak i Węgier oraz Rusi. W wielkim wówczas sporze papiestwa z Cesarstwem Niemiec dotyczącym inwestytury, Bolesław dołączył do obozu papieskiego, co dało mu w 1076 koronę królewską. W 1079 jednak fortuna odwróciła się do niego. Oto skazał wówczas na obcięcie członków biskupa krakowskiego Stanisława, czym spowodował bunt możnych, musiał zatem uciekać z kraju.

Zmarł w 1081 lub 1082 roku na Węgrzech.

Rozszerzona biografia Bolesława Śmiałego

Przejęcie władzy

Urodził się w 1042 roku i szykowany był w latach swej młodości wczesnej na stanowisko księcia. W 1058 roku, po śmierci swego ojca Kazimierza Odnowiciela, Bolesław II Szczodry objął zgodnie z oczekiwaniami tron księcia Polski. Nie zachowały się jednak informacje, czy otrzymał on całe państwo, czy też był zobowiązany do oddania dzielnic młodszym braciom. Przypuszcza się na przykład, że Władysław Herman otrzymał wówczas Mazowsze.

Program i jego realizacja

Program polityczny Bolesława Szczodrego dotyczył powstrzymania ekspansji niemieckiej i wzmocnieni państwa polskiego za pomocą aktywnej polityki zagranicznej. W ramach tego Bolesław Szczodry dążył do utrzymywania na tronach Węgier oraz Rusi sprzyjających sobie władców, co niejednokrotnie miało wymuszać jego interwencję zbrojną w tych państwach. I tak w 1060 roku Śmiały zorganizował pierwszą wyprawę na Węgry, by osadzić na tamtejszym tronie swego sojusznika, Bele I.

Król Bolesław

W Europie zachodniej miał w tym czasie miejsce słynny spór o inwestyturę, czyli konflikt pomiędzy papieżem Grzegorzem VII i niemieckim cesarzem Henrykiem IV dotyczący dominującej roli w Europie. W sporze tym książę polski, wraz z węgierskim, opowiedział się po stronie papieża. Cele były wobec tego dwojakie, otóż polityka Bolesława dotyczyła z jednej strony osłabienia cesarza, przy jednoczesnym zapewnieniu sobie korony królewskiej. Cel ten Bolesław zrealizował w Boże Narodzenie 25 grudnia 1076 roku, gdy w obecności legatów papieskich arcybiskup gnieźnieński koronował Bolesława Śmiałego na króla Polski.

Zdrada

W ślad za tym próbował Bolesław umieścić na tronie kijowskim swego innego swojego sojusznika. Pomocna w tym okazuje się kronika Wincentego Kadłubka, mówiąca, iż w czasie długoletniej wyprawy na wschodzie pozostawione w Polsce żony rycerzy polskich zdradzały ich z lokalnymi zarządcami majątków. Rycerze postanowili wówczas wrócić do kraju z pominięciem zgody króla, który następnie postanowił rozprawić się ze zdrajcami i ich niewiernymi żonami.

Pechowy biskup

Według podania Kadłubka, surowe kary spotkały się wówczas z krytyką biskupa krakowskiego imieniem Stanisław. Bolesław wówczas niepokornego biskupa skazał na karę „obcięcia członków”. Była to kara przewidziana w tamtych czasach dla zdrajców, której jednak nie stosowano wobec osoby duchownej pod karą infamii. Natomiast wcześniejszy kronikarz, Gall Anonim, nie podał dokładnej przyczyny zatargu, ale używając wobec Stanisława określenia „biskup-zdrajca”. Jak utrzymują niektórzy badacze, biskup Stanisław miał spiskować przeciw silnej władzy królewskiej. Bliskie zatem związki biskupa z opozycją możnowładczą ściągnęły nań karę, jaką prawo utrzymywało dla łamiących wierność królowi.

Kres władzy i nowe początki

Legenda z kolei głosi, iż karne rozszczepienie ciała biskupa spowodowało w efekcie udany bunt możnowładców. Po przegranej w tym konflikcie polski król musiał w 1079 roku uchodzić z kraju na Węgry, gdzie według Galla Anonima, witany przez króla Węgier, nie zsiadł z konia, co było oznaką swoistej pogardy. Niektórzy historycy mówią o tym, iż Bolesław został później otruty umierając 2 lub 3 kwietnia 1081 lub 1082.

Następcą Bolesława na polskim tronie został jego brat, Władysław Herman. Bolesław Szczodry, w literaturze historycznej uważany jest za jednego z najbardziej utalentowanych członków dynastii Piastów na tronie polskim.

Ciekawostki o Bolesławie Śmiałym

• Przydomek Bolesława stanowi źródło pewnych kontrowersji. Obecnie określa się władcę zwykle słowem „Szczodry”. Według uznanych badaczy epoki była to forma ironiczna, a nawet swoiste szyderstwo na określenia władcy dość skąpego.
• Śmiały padł ofiarą brzydkiej propagandy i plotek. Otóż według krążącej wtedy informacji kronikarskiej Bolesław Śmiały oddawał się rozpuście ze zwierzętami.
• Bunt możnych przeciwko Bolesławowi podyktowany faktem skazania biskupa na rozczłonkowanie świadczy nie tylko o niesłychanie silnej pozycji kościoła w ówczesnej Polsce, ale i samych możnych.
• Śmiały miał tendencje do pewnego rodzaju pychy, czy tez wyniosłości. Uchodząc bowiem na Węgry nawet nie zsiadł z konia by przywitać króla Węgier, co było wyrazem swoistej pogardy.

Cytaty Bolesława Śmiałego

„Co mnie twój kościół, twój papież! Milcz biskupie! Dosyć tej mowy zuchwałej! Ja z Rzymu odbierać nie chcę i słuchać rozkazów! Ja mam innego Pana ponad sobą, który nie siedzi na rzymskiej stolicy, I przed nim tylko będę odpowiadał!”

„Dopóki miecz mam, dopóki berło w dłoni, nad sobą obcej nie uznam zwierzchności i nie pozwolę, by kto jako sędzia między mną stawał i między mym ludem.”

Źródła

https://pl.wikipedia.org/wiki/Boles%C5%82aw_II_Szczodry
http://www.wiw.pl/historia/poczet/termin.asp?et=boleslaw_smialy
https://ciekawostkihistoryczne.pl/2019/03/31/czy-boleslaw-smialy-mial-romans-ze-swoim-koniem/
https://pl.wikiquote.org/wiki/Boles%C5%82aw_II_%C5%9Amia%C5%82y

Tagi: