Franz Kafka

Franz Kafka (1883 – 1924) był czeskim pisarzem, którego twórczość reprezentuje typ akcji specyficznej, o charakterze parabolicznym, w której narracja ma konstrukcję przypowieści. Był z uwagi na to za pewne reformatorem prozy dwudziestolecia międzywojennego.

Krótki życiorys Franza Kafki

Franz Kafka przyszedł na świat w roku 1883 w Pradze. Tam też spędził całe swe życie. Uczęszczał wpierw do szkoły ludowej, następnie ukończył gimnazjum. Następnie zdobył tytuł doktora nauk na praskim Niemieckim Uniwersytecie. Mógł zatem podjąć pracę jako inspektor pracy w zakładzie ubezpieczeń, gdzie został w końcu nadinspektorem. Mieszkał w Pradze z rodzicami do swych 35 urodzin, co było o tyle dolegliwe, że ojciec był osoba apodyktyczną, którą Kafka odbierał negatywnie. Brał jednocześnie udział w życiu intelektualnym praskiego środowiska literackiego. Dzięki stałej i dość popłatnej pracy mógł zgromadzić majątek dostateczny, by później odbyć europejskie podróże, przy czym jednocześnie podejmował leczenie, a to z uwagi na stan zdrowia, który powodował u niego szereg dolegliwości. Życie osobiste Kafki nie obeszło się bez przelotnych romansów. Z jednego z tych związków przyszło na świat dziecko, lecz zmarło już w wieku 10 lat. Natomiast Franz Kafka zmarł mając 40 lat, w okolicach Wiednia, a ściślej w miejscowości Kierling.

W dorobku Kafki należy wymienić jego słynne dzieła, takie jak „Wyrok”, „Przemiany”, „Kolonia karna”, „Proces”, „Zamek”, czy też jego „Dzienniki”. Pierwszy plan dzieł stanowi paraboliczny charakter akcji przy zachowanej narracji w stylu przypowieści. Dzieła Kafki były i pozostają kamieniem milowym literatury klasy światowej.

Biografia rozszerzona Franza Kafki

Rys biograficzny

Urodził się w Pradze, gdzie spędził całe życie. Uczęszczał do szkoły ludowej, następnie do gimnazjum. Edukację kontynuował na kierunku prawniczym praskiego Niemieckiego Uniwersytetu, który ukończył tytułem doktora nauk. Podjął pracę w zakładzie ubezpieczeń i inspekcji pracy, osiągając dzięki awansom stanowisko nadinspektora. Uczestniczył w środowiskach literackich praskiego życia intelektualnego. Należał do osób majętnych, dzięki czemu mógł pozwolić sobie na podróże po Europie, a także na leczenie, bowiem należał do osób niezwykle chorowitych.

Do 35 roku życia mieszkał z rodzicami, ze szczególnym uwzględnieniem ojca, którego obecność odbierał w kategoriach opresyjnych. Miewał romanse. Jeden z nich zakończył się narodzinami dziecka, które zmarło w wieku 10 lat. Franz Kafka odszedł w wieku 40 lat w Kierling koło Wiednia.

Twórczość

Zarówno wydarzenia, jak i postaci, otrzymały w jego prozie rolę drugorzędną. Na plan pierwszy wyłaniają się mechanizmy strukturalne rządzące światem. Franz Kafka dzięki temu wyznaczył nowy dyskurs znajdując później wielu naśladowców.

Wyrok

„Wyrok” jest pierwszym dojmującym utworem twórczości Kafki, z roku 1912. To co poruszył wówczas, czyli problem kary, miał się okazać wiążącym motywy jego późniejszych dzieł. Człowiek targany absurdalnymi wyrzutami sumienia stanowi centrum opowiadania. Bohater jest ofiarą swojego ojca, który wmówił mu kiedyś poczucie winy tak olbrzymie, że obecnie nie potrafi sobie z nim poradzić. Poczucie winy okazuje się dla bohatera wyrokiem śmierci. W efekcie popełnia samobójstwo.

Przemiany

Opowiadanie Kafki z roku 1912 pt. „Przemiany” to historia ciężko pracującego komiwojażera, który pewnego poranka budzi się uwięziony w ciele robaka. Jest to rzecz jasna metafora, a mowa przez to o życiu jałowym i pozbawionym sensu, które to pędzi bohater niejako bez przerwy goniący własny ogon. Franz Kafka ukazuje w tym także charakterystyczny dla jego bohaterów zanik dojrzałej relacji międzyludzkiej.

Kolonia karna

W roku 1914 powstał utwór pt. „Kolonia karna”. Autor przedstawia system funkcjonowania maszyny tortur. Konstrukcja urządzenia jest stosunkowo prosta, bowiem zamontowane w maszynie rylce wypisują wyrok na ciele oskarżonego. Istotą jest jednak to, że dopiero w trakcie bolesnego wypisywania na skórze bohater poznaje treść wyroku, czekając na ostateczny cios. Motywem przewodnim tutaj jest również wyobcowanie bohatera i jego całkowite podporządkowanie wyższej i bezosobowej instancji.

Proces

Powieść „Proces” jest już ukształtowanym dziełem, na przykład na bazie nigdy nie dokończonej powieści Kafki pt. „Ameryka”, w której, jakkolwiek widać jeszcze wpływy Dickensa, to „Proces” jest już dziełem w pełni jego. Akcja powieści wydarza się w miejscu odrealnionym, w bliżej nie sprecyzowanym mieście, a bohater budzi się pewnego dnia, by dowiedzieć się o procesie toczącym się przeciwko niemu. Bohater nie ma pojęcia o żadnej swojej winie, której autor powieści nie zdradza czytelnikom do końca. Bohater tymczasem nie poddaje się i walczy do końca, mimo że przegrywa w końcu – skazany na śmierć.

Zamek

Kształt powieści „Zamek” niejako wyłania się z jego wcześniejszej, mianowicie „Proces” odnajduje tu swą konstrukcyjną kontynuację. Bohater chce się usilnie skontaktować z władzami hrabstwa rezydującymi w tytułowym zamku, natomiast sam trud i niewyobrażalne powijaki okazują się tu akcją zmierzającą w dość absurdalnym kierunku.

Dzienniki

Wreszcie utworami Kafki powstałymi w latach 1910 – 1923 są „Dzienniki”. Osobiste doświadczenia Kafki zostały pretekstem do poruszenia kwestii egzystencjalnych, którym nadał ogólnoludzki charakter. Jest to lektura dla badaczy psychologizmu autora obowiązkowa jako preludium do rozpoczęcia przygody z jego powieścią.

Ciekawostki o Franzu Kafce

• Symbolika w twórczości Kafki według badaczy wzięła się z przeżywanych przez twórcę stanów depresyjno – schizofrenicznych. Strach, koszmar i kompleksy bohaterów idą w parze z rozdwojeniem jaźni. Do tego wyobcowanie, samotność i poczucie ciągłego zagrożenia Kafka przeżywał na ogół w łóżku, w chwilach natomiast gdy poczucie chwilowo mijało potrafił pochylić się nad tym zapisując doznania w bohaterach i ich historiach.
• Kafka pisał w języku niemieckim.
• Kafka nieomal nakazał, by jego twórczość po jego śmierci zniszczono.
• Dla niektórych tak zwany „czeski film” jest w polskim powiedzeniu odpowiednikiem akcji rodem z powieści Kafki.

Cytaty Franza Kafki

„Często człowiek, jeśli patrzy uważnie, poznaje siebie już po twarzy lokaja u drzwi.”

„Cała wiedza, suma wszystkich pytań i wszystkich odpowiedzi zawarta jest w psie.”

„Człowiek przychodzi na ten świat z krwawiącą raną.”

„Zwierzenia byłyby najbardziej prawdziwe, gdyby się je potem odwoływało.”

„Zrozumieć szczęście, to jakby zrozumieć, że grunt, na którym stoisz, nie może być szerszy od dwóch stóp, które go pokrywają.”

Książka o Franzu Kafce

„Codzienne rytuały. Jak pracują wielkie umysły” to książka Currey Mason, w której obecne są również trafne spostrzeżenia Franza Kafki.

Źródła: