Życiorys Fryderyka Chopina – biografia kompozytora pełna ciekawych informacji

Fryderyk Chopin (forma spolszczona: Szopen) był wybitnym polskim kompozytorem i pianistą. Żył w latach 1810-1849. Jest uważany za jednego z najwybitniejszych kompozytorów romantycznych oraz za jednego z najważniejszych polskich kompozytorów w historii. W swoich czasach był jednym z najsłynniejszych pianistów. Elementem charakterystycznym jego utworów jest pogłębiona ekspresja i czerpanie z wzorców stylistycznych polskiej muzyki ludowej. Zapraszam do artykułu, dzięki któremu bliżej poznasz tego wybitnego Polaka.

Kim był Fryderyk Chopin? Najważniejsze informacje – krótka notatka

Fryderyk Chopin urodził się w 1810 roku w Żelazowej Woli. Od 1816 roku koncertował publicznie. Najpierw kształcił się pod okiem Wojciecha Żywnego, a później opiekę nad nim przejął Józef Elsner. W 1830 roku Chopin opuścił Warszawę, a w roku kolejnym osiadł w Paryżu. Liczne koncerty odbywał m.in. w Anglii i w Niemczech. Zyskał sławę wybitnego pianisty, później skoncentrował się na pracy kompozytorskiej. Utrzymywał liczne kontakty ze światem muzyków i literatów.

Chopin tworzył niemal wyłącznie kompozycje fortepianowe. Ich romantyczny charakter wyraża się m.in. w twórczym przekształcaniu polskiego folkloru pieśniowego i tanecznego. Skomponował 2 koncerty (f-moll, 1828; e-moll, 1830) i wiele utworów solowych: 2 fantazje, 3 sonaty, 27 etiud, 26 preludiów, 17 walców, 21 nokturnów, 4 ballady, 4 scherza, 17 polonezów, 58 mazurków i inne.

Historycy wyróżniają trzy okresy jego twórczości:

• do 1830 roku okres młodzieńczy – wczesnoromantyczny;
• do 1839 roku – okres obrazujący dojrzały styl romantyczny i narodowy,
• po 1839 roku – okres otwierający postromantyzm.

W latach 1838-1846 bliskie stosunki łączyły go ze sławną pisarką francuską znaną pod pseudonimem George Sand.

Na kilka dni przed śmiercią Fryderyk Chopin pojednał się z Bogiem, przyjmując Sakramenty Święte. Zmarł 17 października 1849 roku w Paryżu, w wieku 39 lat.

Jego twórczość wywarła wielki wpływ na muzykę neoromantyczną i przedstawicieli szkół narodowych. Od 1927 roku w Warszawie odbywają się Międzynarodowe Konkursy Pianistyczne im. Fryderyka Chopina.

Fryderyk Chopin: Życiorys – Biografia

Fryderyk Chopin – data urodzenia, rodzice, rodzeństwo

Gdzie i kiedy urodził się Fryderyk Chopin?

Fryderyk Franciszek Chopin urodził się 1 marca 1810 roku (tak utrzymywał sam artysta oraz jego najbliżsi) lub 22 lutego (data z metryki chrztu sporządzonej kilka tygodni po urodzeniu), na Mazowszu, we wsi Żelazowa Wola koło Sochaczewa.

Fryderyk przyszedł na świat w domu hrabiów Skarbków, gdzie jego ojciec Mikołaj, był wychowawcą i nauczycielem języka francuskiego, a matka zarządzała dworem jako ochmistrzyni. Mikołaj Chopin (1771-1844) pochodził z Francji, jednak już w dzieciństwie związał się z polskimi rodzinami, z którymi w wieku 16 lat przyjechał do Polski. Podczas insurekcji kościuszkowskiej w 1794 roku służył w Gwardii Narodowej, dochodząc do stopnia kapitana. W roku 1806 poślubił Teklę Justynę Krzyżanowską (1782-1861), która zarządzała dworem Skarbków.

Fryderyk urodził się jako drugi z czwórki dzieci. Miał trzy siostry: Ludwikę, Izabelę i Emilię.

Chopinowie w listopadzie 1810 roku przeprowadzili się do Warszawy, ponieważ Mikołaj uzyskał posadę w Liceum Warszawskim jako nauczyciel języka i literatury francuskiej.

Fryderyk Chopin – rozwijanie talentu, wykształcenie

Fryderyk odziedziczył muzyczny talent zarówno po ojcu, który grywał na fortepianie i flecie, jak i po matce, grającej na fortepianie oraz dającej początkowe lekcje gry w utworzonym przez Chopinów pensjonacie, w którym uczyli się licealni chłopcy z rodzin ziemiańskich spoza Warszawy. Pierwszych lekcji czteroletniemu Fryderykowi udzielała właśnie matka, jednak w 1816 roku rozpoczął naukę wraz ze starszą o trzy lata siostrą Ludwiką u Wojciecha Żywnego. Uczył się u niego w latach 1816-1822. Z 1817 roku pochodzą pierwsze kompozycje Chopina (m.in. Polonez B-dur), zapisane jeszcze ręką ojca. Mały pianista w tamtym okresie dawał pierwsze koncerty w arystokratycznych domach, stając się atrakcją tych spotkań. Jego sława jako „cudownego dziecka” rozniosła się po całej Warszawie. Pisały o nim gazety, które porównywały go ze względu na jego biegłość w grze oraz umiejętność improwizacji do nieżyjącego wówczas Mozarta i do Beethovena. Jego talent rozwijał się bardzo intensywnie i w 1822 roku Żywny stwierdził, że nie jest w stanie już niczego nauczyć dwunastoletniego chłopca. Opiekę nad nim przejął Józef Elsner, kompozytor i profesor Szkoły Głównej Muzyki.

W latach 1823-1826 Fryderyk kształcił się w Liceum Warszawskim. Wakacje spędzał w wiejskich majątkach kolegów szkolnych. W listach Chopina odnajdujemy relacje z tych pobytów, świadczące o zainteresowaniu folklorem muzycznym. Zapoznawał się z tańcami i pieśniami ludowym Mazowsza, Kujaw, Wielkopolski i Lubelszczyzny. Ten nizinny polski folklor muzyczny przeniósł do pisanych w 1825 roku pierwszych mazurków. Fryderyk odznaczał się także talentami literackimi. Miał w domu rodzinnym możliwość spotykania wybitnych postaci ówczesnego życia kulturalnego takich jak językoznawca i autor słownika języka polskiego Samuel Bogumił Linde czy poeta i krytyk literacki Kazimierz Brodziński. Lato 1826 roku wyjątkowo spędził w Dusznikach w celu podreperowania zdrowia, gdyż w lutym tegoż roku stwierdzono u niego pierwsze objawy gruźlicy.

Jesienią 1826 roku Chopin został studentem warszawskiej Szkoły Głównej Muzyki. Uczęszczał do klasy teorii muzyki i kompozycji prowadzonej przez Józefa Elsnera. Elsner jako kompozytor reprezentował raczej nurt klasycystyczny, jednak zdawał sobie sprawę z wyjątkowego talentu swojego podopiecznego, dlatego pozwalał mu rozwijać własny temperament muzyczny i jednocześnie zadbał o to, aby Fryderyk przyswoił sobie wiedzę teoretyczną oraz wyrobił solidny warsztat kompozytorski. Pod okiem Elsnera powstały tak wspaniałe utwory jak Wariacje na temat Mozarta „La ci darem la mano” na fortepian z orkiestrą, Sonata fortepianowa c-moll czy Trio na fortepian, skrzypce i wiolonczelę g-moll, a także pierwsze mazurki, polonezy czy walce. Naukę w Szkole Głównej Muzyki Fryderyk ukończył w 1829 roku. Józef Elsner w swoim raporcie określił go jako geniusza muzycznego. Chopin aktywnie uczestniczył w życiu kulturalnym, co miało równie duży wpływ na kształtowanie się jego osobowości muzycznej, co studia czy wakacyjne poznawanie polskiego folkloru. W tym okresie przysłuchiwał się grze najlepszych polskich instrumentalistów, mógł także podziwiać największego skrzypka, Niccolò Paganiniego oraz największego ówczesnego pianistę, Jana Nepomucena Hummla.

Fryderyk Chopin – koncerty, twórczość

Zaraz po studiach w lipcu 1829 roku, wyjechał na krótko do Wiednia, gdzie dwa razy wystąpił z towarzyszeniem orkiestry w Kärntnerthortheater, zdobywając uznanie recenzentów oraz publiczności. Po powrocie do kraju poświęcił się kompozycji. Napisał m.in. koncerty f-moll i e-moll na fortepian i orkiestrę. Istotną rolę w ich powstaniu odegrała jego pierwsza głęboka miłość do młodej adeptki śpiewu Konstancji Gładkowskiej. W tym czasie powstał również pierwszy nokturn i pierwsze etiudy, mazurki, walce, a także pieśni skomponowane do słów Stefana Witwickiego. Prawykonania obu koncertów odbyły się w Teatrze Narodowym.

Dnia 2 listopada 1830 opuścił ojczyznę, udając się do Wiednia, z zamiarem dalszej podróży po Europie. Kilka tygodni później wybuchło powstanie listopadowe. Fryderyk chciał wracać do kraju i walczyć, jednak na szczęście jego dozgonny przyjaciel (jeszcze ze szkolnej ławy) Tytus Woyciechowski, odwiódł go od tego zamiaru. Podczas najbliższych kilku miesięcy Chopin nasłuchując wieści od bliskich oraz przyjaciół, nie potrafił skupić się na muzyce.

Pierwszy koncert w Wiedniu dał dnia 11 czerwca 1831 roku, wykonując Koncert e-moll. Doświadczenia z tego okresu zaowocowały zmianą stylu, o czym świadczy charakter takich utworów jak Scherzo h-moll i Etiuda z opusu 10. Latem 1831 roku Fryderyk wyruszył w podróż do Paryża, zatrzymując się po drodze w Monachium oraz w Stuttgarcie – tu dowiedział się o upadku powstania. Wtedy zrodził się pomysł napisania Etiudy c-moll zwanej „Rewolucyjną”.

Fryderyk Chopin – emigracja, związki

Końcem września dotarł do stolicy Francji, która stała się schronieniem wielu popowstaniowych uchodźców, wśród których Fryderyk odnalazł kilku swoich warszawskich przyjaciół. Paryskie początki nie były okresem zbyt udanym. Wprawdzie Chopin poznał wiele ważnych osobistości wśród których byli m.in. pisarz Aleksander Dumas, powieściopisarz Honoriusz Balzac, król Francuzów Ludwik Filip, kompozytor i pianista Ferenc Liszt i liderzy polskiej emigracji – Adam Mickiewicz czy Julian Ursyn Niemcewicz. Pomimo tego początkowo Fryderyk miał kłopoty finansowe. W lutym 1832 roku zorganizował udany koncert, jednak pieniądze z niego oraz te otrzymane z Warszawy szybko się wyczerpały. Planował powrót do kraju lub wyjazd do Ameryki, jednak szczęśliwy zbieg okoliczności sprawił, że został. Brat księcia Radziwiłła wprowadził go do domu bankiera Rothschilda, gdzie Chopin tak zachwycił swoją grą, że ze wszystkich stron zaczęto mu proponować doskonale płatne lekcje. Od tej pory w Paryżu do dobrego tonu należało brać nauki u Chopina, które stały się jego głównym źródłem utrzymania do końca życia.

Chopin uczestniczył w działaniach Wielkiej Emigracji księcia Adama Czartoryskiego, dawał koncerty dobroczynne na rzecz weteranów, wspierał Towarzystwo Literackie Polskie. Cieszył się wielką sławą. Zapraszano go na najświetniejsze salony. Podpisał kontrakt z czołową paryską firmą wydawniczą Schlesingera, jego utwory ukazywały się w Londynie i w Lipsku. Rzadko dawał koncerty, gdyż wolał występować w kameralnym gronie. Z kolei wydawanie kompozycji nie przynosiło wystarczających dochodów, dlatego dawał lekcje gry w domach polskiej i francuskiej arystokracji.

Chopin z rozmysłem nie zgłosił się do ambasady rosyjskiej, aby przedłużyć paszport, dlatego zamknął sobie drogę legalnego powrotu do kraju. Tęsknota za krajem i rodziną bardzo mu doskwierała. Kilka szczęśliwych miesięcy spędził latem 1835 roku w Karlowych Warach, gdzie spotkał się z rodzicami przebywającymi tam na leczeniu. Podczas powrotu odnowił znajomość z rodziną Wodzińskich, którą znał jeszcze z Warszawy. W kolejnym roku Chopin oświadczył się utalentowanej artystycznie Marii Wodzińskiej. Oświadczyny zostały przyjęte, jednak małżeństwo odłożono przede wszystkim ze względu na niepokojący stan zdrowia Chopina. Ostatecznie do małżeństwa nie doszło. Chopin głęboko przeżył rozstanie. Muzycznym śladem tego uczucia stały się: Walc As-dur opus 69, numer 1 oraz Etiuda f-moll (nazywana przez kompozytora „portretem duszy Marii”).

W 1837 roku Chopin zbliżył się do sławnej pisarki francuskiej Aurory Dudevant, publikującej pod męskim pseudonimem George Sand. Fryderyk związał się z nią w 1838 roku. Aurora była starszą od niego o 6 lat rozwódką z dwojgiem dzieci. Słynęła z palenia mocnych cygar, prowokacyjnego noszenia męskich strojów oraz kontrowersyjnych sympatii politycznych. Choć niektórzy uważają, że miała ujemny wpływ na życie i twórczość Chopina, to wydaje się, że lata spędzone z nią należały dla niego do najszczęśliwszych. Pisarka otoczyła go opieką i czułością. Jeśli chodzi o twórczość to do 1837 roku Chopin napisał dwa zbiory po 12 etiud, scherza h-moll, b-moll, Balladę g-moll, kilka opusów mazurków i nokturnów, walce, mniej znane polonezy. Z kolei w latach 1838-1846 stworzył znacznie więcej kompozycji: sonaty fortepianowe b-moll i h-moll, Sonatę wiolonczelową g-moll, scherza cis-moll i E-dur, ballady F-dur, As-dur, f-moll, zbiór 24 preludiów (po jednym w każdej tonacji), również walce, mazurki, nokturny, fantazje oraz swoje największe polonezy A-dur, fis-moll, A-dur oraz Polonaise – Fantaisie As-dur. Ich poznanie zbiegło się z gwałtownym pogorszeniem się stanu zdrowia artysty. Potrzebna była zmiana klimatu i kochankowie zimę 1838-39 spędzili na Majorce, jednakże stan zdrowia muzyka, trawionego gruźlicą, jeszcze bardziej się pogorszył. W 1840 roku przebywali w Paryżu. Lata 1841-46 spędzili wg schematu: lato to wakacje w jej posiadłości w Nohant i wytężona praca kompozytorska Chopina, z kolei zima była okresem, gdy zamieszkiwali w Paryżu (w oddzielnych domach, gdyż formalnie nie byli małżeństwem), a Chopin zarabiał udzielaniem lekcji. Byli razem przez około 9 lat, po czym rozstali się. Przyczyną był konflikt między Fryderykiem, George a jej dziećmi, dotyczący głównie planów matrymonialnych Maurycego i Solange. Okazało się później, że to raczej Chopin miał lepsze wyczucie sytuacji.

Fryderyk Chopin – choroba i śmierć

Ostatnie dwa lata życia schorowany był dla niego naznaczony chorobą i niemocą twórczą (ogłosił jedynie siedem dzieł). W lutym 1848 roku dał ostatni koncert w Paryżu. W kwietniu wyjechał w podróż do Anglii i Szkocji, aby podreperować swoje zdrowie oraz finanse, jednak efekt tej podróży był odwrotny. Po powrocie do Londynu, dnia 16 listopada 1848 roku dał ostatni w życiu koncert. Pomimo gorączki zagrał na rzecz polskich emigrantów. Następnie ciężko chory wrócił do Paryża i już nie odzyskał sił. W sierpniu 1849 roku przyjechała do niego siostra Ludwika, która spędziła z nim ostatnie miesiące życia.

Kiedy i jak zmarł Fryderyk Chopin?

Fryderyk wyssał wiarę z mlekiem matki, jednak później artystyczne triumfy tłumiły wezwanie Ducha Świętego. Kiedy o jego nieuleczalnej chorobie dowiedział się jego przyjaciel ks. Aleksander Jełowicki, pobiegł do niego i pragnął wzbudzić w nim wiarę, aby przyjął sakramenty na swoją ostatnią drogę. Ksiądz modlił się przez kolejne miesiące gorliwie i wytrwale za zbawienie jego duszy. W końcu w październiku 1849 roku Fryderyk Chopin płacząc, wyspowiadał się. Przyjął Wiatyk i Ostatnie Namaszczenie Olejem św., o które prosił. Od tej chwili opromieniony Bożą łaską, stał się jakby innym człowiekiem. Tego samego dnia zaczęła się jego agonia, która trwała cztery dni i cztery noce. Fryderyk pomimo cierpień trwał z cierpliwością i ufnością w Bogu do ostatniego tchnienia, a radość często pojawiała się na jego twarzy. W chwili śmierci powtórzył raz jeszcze słodkie imiona Jezusa, Maryi, Józefa; zbliżył krucyfiks do ust swoich i serca, a przy ostatnim tchnieniu wyrzekł te słowa: „Jestem u źródła szczęścia!”. I skonał. (Szczegółowy opis jego ostatnich miesięcy i dni znajduje się w artykule: Jak Fryderyk Szopen nawrócił się przed śmiercią).

Zmarł nad ranem dnia 17 października 1849 roku w apartamencie przy placu Vendôme w Paryżu. Pochowano go na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu. W czasie mszy żałobnej wybitni muzycy wykonali Requiem Mozarta. Zgodnie z jego ostatnią wola, siostra przewiozła jego wyjęte serce do Warszawy, gdzie urnę z nim wmurowano w filar kościoła Św. krzyża na Krakowskim Przedmieściu.

Bibliografia

Szkolny Słownik Biograficzny, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 1996

Biografie Sławnych Ludzi – Tom I , Wydawnictwo SMS, Bochnia – Kraków

100 Najwybitniejszych postaci w historii muzyki, Marcin Lindsedt, Toruń 2003

Dlaczego wierzę. Nowe wydanie ku światłu, Niepokalanów 1937. Nakład Centrali Milicji Niepokalanej. (Za pozwoleniem Władzy Duchownej), ss. 121-126.

Grafika główna: Fryderyk Chopin 3D z ok. 1859 roku stworzony przez Hadi Karimi, licencja CC-BY-SA 4.0, modyfikacje: przycięcie, dodanie tła, wyostrzenie

Tagi: