Gustaw Herling-Grudziński przyszedł na świat w Skrzelczycach 20 maja 1919 roku. Zmarł w Neapolu 4 lipca 2000 roku. Był polskim pisarzem, eseistą, krytykiem literackim, dziennikarzem, żołnierzem, więźniem obozów koncentracyjnych Gułagu.
Krótki życiorys Gustawa Herlinga- Grudzińskiego
Gustaw Herling-Grudziński urodził się w 1919 roku w Kielcach, w żydowsko-polskiej rodzinie. Studia literatury polskiej na Uniwersytecie Warszawskim przerwała inwazja na Polskę w chwili wybuchu II wojny światowej. W czasie II wojny Herling-Grudziński był współzałożycielem podziemnej organizacji oporu Polska Ludowa Akcja Niepodległościowa „PLAN”. W 1940 r. został aresztowany przez NKWD za próbę przekroczenia granicy radziecko-litewskiej i skazany na pięć lat ciężkiej pracy pod zarzutem „szpiegostwa”. Więziony był przez 2 lata w Witebsku i dwóch obozach pracy gułagskiej w Yertsevo i Kargopolu w obwodzie archangielskim, zostając zwolnionym w 1942 r. na mocy umowy Sikorski-Mayski. Wstąpił następnie do armii gen. Władysława Andersa (II Korpus Polski), a następnie walczył w Afryce Północnej i we Włoszech, biorąc udział w bitwie o Monte Cassino. Za odwagę w walce, Grudziński został odznaczony Virtuti Militari, najwyższym odznaczeniem wojskowym w Polsce. W 1947 r. został natomiast współzałożycielem i redaktorem pisma politycznego i kulturalnego „Kultura”. Kiedy magazyn przeniósł się do Paryża, najpierw osiadł w Londynie, a następnie w Neapolu we Włoszech, gdzie poślubił Lidię, córkę filozofa Benedetto Croce. Pisał także dla włoskiego „Tempo Presente” prowadzonego przez Nicolę Chiaromonte i Ignazio Silone oraz dla różnych dzienników i innych czasopism.
Zmarł w roku 2000, w Neapolu.
Biografia rozszerzona Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
Czas kształcenia się
Wyznaniem rodziny Gustawa Herlinga-Grudzińskiego był judaizm. W okresie polskiego międzywojnia Herling-Grudziński mieszkał ze swą polsko – żydowską rodziną w Kielcach, czyli w miejscu swego przyjścia na świat. Później, ukończywszy szkołę średnią podjął on studia na wydziale polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Dość wcześnie był publikowany jako nadzieja polskiej krytyki literackiej oraz jako dobry polemista.
Zesłanie w głąb ZSRR
Jeszcze w roku 1939 był współzałożycielem jednej z pierwszych organizacji konspiracyjnych, która otrzymała nazwę Polska Ludowa Akcja Niepodległościowa „PLAN”. W grudniu 1939 r. zdecydował się dołączyć do formujących się na Zachodzie polskich oddziałów – rasa wiodła wówczas przez ZSRR – lecz w związku z jego nieudaną próbą przekroczenia niemiecko-sowieckiej linii demarkacyjnej, został Grudziński schwytany i po krótkim śledztwie znalazł się w łagrze koło Jercewa pod Archangielskiem.
Doświadczenie literackie „Innego świata”
Gustaw Herling-Grudziński spędził w łagrach dokładnie rok i 4 miesiące, po czym w związku z „amnestią” dla Polaków na terenie ZSRR, mianowicie z umową Sikorski – Mayski, został z więzienia zwolniony. Później wierny opis życia mającego miejsce w łagrze zawarł Herling-Grudziński w książce pt. „Inny świat”, którą wydano w 1951 r.. Pozycja ta do dziś należy do obowiązkowych lektur licealnych, w której to autor wiernie oddaje dramat osadzonych.
Grudziński we Włoszech i w Londynie
Następnie pisarz podjął służbę w armii – służył m.in. w Iraku, ale i w Palestynie, Egipcie czy też we Włoszech. Brał również udział w bitwie pod Monte Cassino, zostając odznaczonym jakże prestiżwym Krzyżem Virtuti Militari. Po zakończeniu II wojny światowej Gustaw Herling-Grudziński wraz z żoną osiadł w Londynie, gdzie podjął prace publicysty londyńskich „Wiadomości”. Przez wiele lat podejmował też współprace z paryską „Kulturą”.
Miejscem docelowym Neapol
Po śmierci żony zdecydował się przeprowadzić się do Neapolu, gdzie mieszkał do końca. Tam miał jeszcze szczęście poślubić swoją drugą żonę, Lidię. W 1991 r. Gustaw Herling-Grudziński został laureatem nagrody literackiej polskiego PEN Clubu. Przez wiele lat Grudziński prowadził „Dziennik pisany nocą”.
Pisarz zmarł w Neapolu 4 lipca 2000 roku.
Ciekawostki o Gustawie Herlingu-Grudzińskim
- Już przed wojną pisał dla takich czasopism jak „Ateneum”, „Nowy Wyraz”, „Pion”, czy też jako redaktor tygodnika „Orka na Ugorze”.
- Jedną z pierwszych polskich organizacji konspiracyjnych zawiązanych po przegranej kampanii wrześniowej była Polska Ludowa Akcja Niepodległościowa, założona właśnie przez Gustawa Herlinga-Grudzińskiego oraz kilku jego kolegów.
- W marcu 1940 spróbował przedostać się na Litwę, by stamtąd z kolei podjąć kierunek na Zachód. Tymczasem wynajęci przez niego przemytnicy byli na usługach radzieckiej bezpieki, w związku z czym Grudziński został natychmiast aresztowany. Został wówczas szybko skazany na 5 lat pobytu w obozach.
- „Inny Świat” autorstwa Herlinga-Grudzińskiego jest ważną pozycją, pokazującą czytelnikom rzeczywistość obozową taka, jaką była w swym okrutnym całokształcie.
- Gustaw Herling-Grudziński walczył również pod Monte Casino, stąd właśnie przyznany mu Order Virtuti Militari.
- Jego brat Maurycy działając w słynnej Żegocie uratował ok. 500 Żydów.
Cytaty Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
„Istnieje poza tym w najniższym kręgu nieszczęścia przyjemność, której większość ludzi nie potrafi zrozumieć: przyjemność życia i oddychania.”
„Mól książkowy bez marzeń jest półmartwy, ledwie porusza skrzydełkami.”
„Nieszczęśliwi lubią mówić o swoim nieszczęściu.”
„Ostatecznie czym jest nadzieja? Bezsilnym buntem przeciw rozpaczy. Kto twierdzi, że nie można żyć bez nadziei, twierdzi po prostu, że nie można żyć bez nieustannego buntu.”
„Zadaję sobie pytanie, czy pragnienie sprawiedliwości nie jest w człowieku silniejsze od pragnienia wolności, równości i braterstwa.”
„Uciekać znaczy też zawsze uciekać od samego siebie, wiedząc, że to niemożliwe, gdyż (jak zauważył słusznie Seneka) w ucieczce czy tylko w podróży „wiezie się ze sobą właśnie samego siebie”.”
Artykuły, które mogą Ci się spodobać:
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Gustaw_Herling-Grudzi%C5%84ski
- https://culture.pl/pl/tworca/gustaw-herling-grudzinski
- http://www.naszswiat.net/magazyn/magazyn/historia/gustaw-herling-grudzinski-zycie-i-smierc.html
- https://www.polskieradio.pl/8/402/Artykul/1130209,Co-ukrywal-Gustaw-HerlingGrudzinski
Z wykształcenia socjolog. Swoje dziennikarskie doświadczenie zdobywał pracując w lokalnym czasopiśmie na Podkarpaciu i w regionalnej telewizji na Podbeskidziu.
Zapisz się do newslettera
Chciałbyś co jakiś czas otrzymywać powiadomienia o nowych, ciekawych biografiach?Zapisz się do newslettera: