Hans Christian Andersen (1805-1875) był duńskim pisarzem, który znany jest na całym świecie jako autor przepięknych baśni. Uważane są przeważnie za utwory dla dzieci i młodzieży, choć Andersen tworzył je również z myślą o dorosłych czytelnikach, pragnąc przekazać w tej formie literackiej uniwersalne prawdy filozoficzne o świecie i życiu.
Kim był Andersen? Krótki życiorys dla dzieci
Hans Christian Andersen urodził się ponad 200 lat temu w Danii. Przyszedł na świat w ubogiej rodzinie szewca i praczki. Jego ojciec bardzo go kochał, poświęcał synowi cały wolny czas, tworzył dla niego zabawki i obrazki, a wieczorami czytał mu na głos. Zbudował synowi teatrzyk kukiełkowy, w którym razem odtwarzali czytane historie. Młody Hans szył kostiumy dla lalek z domowego teatrzyku, robił wycinanki, pięknie rysował, tworzył także książeczki z obrazkami dla dzieci. Gdy Hans miał 7 lat jego ojciec wstąpił do wojska i uczestniczył w wojnie. Niestety dwa lata później wyczerpany trudami wojny zmarł.
Po śmierci ojca jego wychowaniem zajmowała się mama oraz babcia. Szczególnie uwielbiał spędzać czas u babci, która opowiadała mu różne baśnie, rozbudzając tym jego wyobraźnię. Jego rodzina nie miała pieniędzy na opłacenie szkoły, dlatego musiał z niej zrezygnować. Został wysłany do pracy w warsztacie sukienniczym, co dla nieśmiałego i niezaradnego chłopca było trudnym doświadczeniem. Marzył o wyjechaniu ze swojego miasta i występowaniu w teatrze. Później pracował w zakładzie krawieckim, a zarobione pieniądze odkładał na wyjazd.
Gdy miał 14 lat statkiem podróżował ze swojej wyspy do wielkiego miasta – Kopenhagi. Uczynił to statkiem oraz pieszo, ze względu na brak pieniędzy. Tam pracował w warsztacie stolarskim i starał się dostać do teatru. Nie było mu łatwo. Został przyjęty do szkoły muzycznej na lekcje śpiewu i tańca, jednak po przejściu mutacji zwolniono go z tego teatru.
Podejmował się dorywczych prac, często odwiedzał bibliotekę. Napisał swoje pierwsze dzieło Słońce elfów, dzięki czemu uzyskał wsparcie dyrektora Teatru Królewskiego. Pozwoliło mu to podjąć naukę w gimnazjum, gdzie jako starszy w klasie od swoich kolegów był niestety wyśmiewany. Zdał maturę, po czym rozpoczął studia. Rozwijał swoją działalność pisarską. W wieku 25 lat zaczął podróżować. Najpierw odbył dłuższą podróż po swojej ojczyźnie, następnie podróżował do Niemiec i Włoch.
Po powrocie do Danii, zaczął publikować baśnie i opowieści. To właśnie dzięki nim stał się znany na całym świecie. Najbardziej znane z nich to: Brzydkie kaczątko, Dziewczynka z zapałkami, Calineczka czy Królowa śniegu. Jego baśnie i opowieści przetłumaczono na około 150 języków.
Baśnie Andersena są niezwykłe, piękne i wzruszające. Autor umieścił w nich postacie dobre i złe, piękne i brzydkie. Pokazał, jak można dobrem zwalczać zło, uśmiechem pokonywać nienawiść. Zawsze opowiadał się po stronie biednych i pokrzywdzonych, nierzadko takie właśnie postacie stawały się bohaterami jego utworów. Z jego obserwacji życiowych rodziły się konkretne pomysły, które wykorzystywał w swoich opowiadaniach. Baśnie są wspaniałą lekturą uczącą wrażliwości, tolerancji i umiejętności patrzenia na drugiego człowieka w taki sposób, aby dostrzec to czego nie widać: dobro serca i szczerość uczuć.
Dzięki swojej sławie Andersen gościł na dworach królewskich w Danii i miał okazję poznać wielu wybitnych ludzi z różnych państw. W swojej ojczyźnie cieszył się wielką sławą. Stał się kochany i podziwiany przez swoich rodaków, czczony i szanowany przez królów i książąt.
Poza baśniami i opowieściami z których jest najbardziej znany, pisał także powieści, sztuki teatralne, tomiki wierszy, opisy z podróży, autobiografie i artykuły. Zmarł w wieku 70 lat.
Hans Christian Andersen – ciekawostki
Dziś bohaterów stworzonych przez tego pisarza i ich przygody znamy z wielu adaptacji filmowych. Są to najczęściej wersje ugrzecznione i mniej smutne. Tłumaczenia baśni Andersena, które funkcjonują w popularnym obiegu są też adaptacjami, z których tłumacze próbowali usunąć co drastyczne fragmenty. Zarówno w tłumaczeniowych adaptacjach, jak i w oryginale baśnie, zakorzenione silnie w tradycji ludowej, opowiadają zawsze o walce dobra ze złem, chwalą prostych ludzi i kpią z głupoty. Pisarz wiele razy ożywiał przedmioty martwe, takie jak np. ołowiany żołnierzyk, a zwierzęta czynił zdolnymi do ludzkich uczuć.
Baśnie w wersji duńskiej, czyli oryginalnej, są utrzymane w charakterze gawędy, gdyż Andersen pisał dla dwóch grup odbiorców. Jego baśnie miały być atrakcyjne dla dzieci, ale i dla dorosłych. Niestety, tej strony twórczości pisarza nie udało się uchwycić do końca żadnemu z polskich tłumaczy, dlatego też, aby poznać prawdziwego Hansa Christiana Andersena, należałoby przeczytać jego opowieści w języku duńskim.
Baśnie Andersena powstawały w maleńkiej pracowni, przy biurku oświetlonym płomieniem z lampy naftowej. W tym skromnym miejscu budził się do życia tajemniczy świat, w którym nie tylko ludzie, ale zwierzęta, rzeczy i rośliny żyją, czują, chcą kochać i być kochane.
Andersen jest również autorem utworów „dozwolonych od lat osiemnastu”. Napisał wiele baśni poważnych: egzystencjalnych, dla dorosłych, jak np. Cień.
Hans Christian Andersen – rozszerzona biografia
Hans Christian Andersen urodził się 2 kwietnia 1805 roku w duńskim mieście Odense. Przyszedł na świat w ubogiej rodzinie szewca i praczki. Wiedział, czym jest bieda i może właśnie dlatego tak dobrze ją rozumiał.
Jego ojciec Jan bardzo go kochał i rozbudzał wrażliwość małego Hansa oraz jego zainteresowania literaturą, a także teatrem. Ojciec cały swój wolny czas i wszystkie niedziele poświęcał na to, by dla syna majstrować zabawki i obrazki, zaś wieczorami czytał mu na głos. Zbudował synowi teatrzyk kukiełkowy, w którym razem odtwarzali czytane historie, własnoręcznie sporządzał zabawki i obrazki.
Hans po ojcu odziedziczył zamiłowanie do prac. Szył kostiumy dla lalek swojego domowego teatrzyku oraz robił wycinanki, w których powracały motywy znane z jego baśni. Zajmował się także rysunkiem, miał świetną pamięć szczegółów oraz umiejętność oddania nastroju pejzażu. Niektóre swoje prace opatrywał żartobliwymi komentarzami, tworzył także ręcznie pisane książeczki z obrazkami dla dzieci przyjaciół, wykorzystując technikę collage.
W 1812 jego ojciec zaciągnął się do wojsk Napoleona, gdyż Dania nie przystąpiła do koalicji antynapoleońskiej. Odbiło się to niekorzystnie na sytuacji ekonomicznej państwa. Jan Andersen, osłabiony trudami wojny, zmarł po krótkiej chorobie w roku 1814.
Po śmierci ukochanego ojca, wychowaniem Hansa zajęła się matka, która ciężko pracowała, aby zapewnić byt sobie i synowi. Nie potrafiła ona czytać, ani pisać. W wychowaniu Hansa pomagała jego babcia, która pracowała w ogrodzie szpitala w Odense, gdzie jednym z pacjentów był chory umysłowo dziadek Andersena. Chłopiec uwielbiał spędzać czas u babci, której zawdzięczał znajomość ludowych baśni i rozbudzenie fantazji.
Mały Hans żył we własnym świecie teatrzyku kukiełek, był marzycielem i samotnikiem. Trudno mu było odnaleźć się w szkole Feddera Castera, którą w końcu musiał opuścić, gdyż nie mieli pieniędzy na opłacanie jego dalszej edukacji. Gdy miał 12 lat został oddany do zdobycia doświadczenia jako czeladnik w warsztacie sukienniczym. Nie było mu tam łatwo. Jako nieśmiały i niezaradny, stał się obiektem częstych żartów starszych kolegów. Marzył więc o teatrze oraz wyrwaniu się z prowincjalnego Odense, tym bardziej, że odkrył w sobie talent i zamiłowanie do śpiewu.
W 1818 roku jego matka ponownie wyszła za maż, a rodzina postanowiła oddać go na praktykę do zakładu krawieckiego. Planował wyjazd, dlatego odkładał zarobione pieniądze. W wolnych chwilach oddawał się lekturze, poznał wtedy dramaty Szekspira.
Gdy miał 14 lat statkiem podróżował ze swojej wyspy do wielkiego miasta – Kopenhagi. Uczynił to statkiem oraz pieszo, ze względu na brak pieniędzy. Cieszył się, gdyż wszystko było dla niego nowe, ale poczuł się także samotny i opuszczony.
W stolicy zgłosił się do Teatru Królewskiego, jednak został odprawiony z niczym. Był to dla niego trudny okres zabiegania o poparcie osób związanych z życiem kulturalnym i pracy w warsztacie stolarskim. W końcu zwrócił na siebie uwagę dyrektora konserwatorium muzycznego w Kopenhadze, który przyjął go na lekcje śpiewu i załatwił próby tańca. Andersen wystąpił kilka razy jako statysta, jednak po przejściu mutacji, w 1822 roku został zwolniony z teatru, gdyż argumentowano, że nie robi postępów jako tancerz.
Zarabiał na życie dorywczymi pracami i stał się bywalcem kopenhaskiej biblioteki publicznej. Napisał swój pierwszy dramat Słońce elfów, dzięki czemu udało mu się pozyskać wsparcie dyrektora Teatru Królewskiego Jonasa Collina. Otrzymał stypendium, co umożliwiło mu podjęcie nauki w gimnazjum. Najpierw kształcił się w Slagelse, a później w Helsingor. Zaniedbany w edukacji siedemnastolatek trafił do jednej z niższych klas, przez co stał się obiektem drwin kolegów oraz złośliwości ze strony niektórych nauczycieli.
W 1827 roku wrócił do Kopenhagi. Zamieszkał u zaprzyjaźnionej rodziny Jonasa Collina. Pomyślnie zdał egzaminy maturalne i rozpoczął studia na uniwersytecie. Jednocześnie rozwijał działalność literacką. Publikował utwory poetyckie w piśmie satyrycznym „Latająca Poczta”. W 1829 roku wystawił w Teatrze Królewskim swoją pierwszą komedię Miłość na wieży św. Mikołaja, która została dobrze przyjęta przez publiczność.
W lecie 1830 roku wyruszył w dłuższą podróż po Danii. Przeżył wówczas nieodwzajemnioną miłość, której echem był wydany w kolejnym roku zbiór wierszy Fantazje i szkice. Następnie podróżował do Niemiec, co zaowocowało napisaniem Sylwetek z podróży. W 1833 wyjechał do Włoch, co było dla niego wielkim przeżyciem. Oczarowała go architektura, zetknął się z wybitnymi artystami, poznał sztukę i kulturę europejską, zaczął zajmować się rysunkiem. Tam powstała jego autobiograficzna powieść Improwizator.
W 1834 roku wrócił do swojej ojczyzny. Wkrótce opublikował pierwszy zbiór opowieści pt. Baśnie opowiadane dzieciom, co uczynił wbrew radom jego przyjaciół. Kolejne tomy jego baśni: Opowieści oraz Baśnie i opowieści, otwarły Andersenowi drogę do światowej sławy. Takie tytuły jak: Brzydkie kaczątko, Dziewczynka z zapałkami, Calineczka, Królowa śniegu, Słowik, Nowe szaty cesarza stały się klasyką światowej literatury. Jego światowa sława została przypieczętowana tłumaczeniami baśni na wszystkie najważniejsze języki.
Baśnie Andersena są niezwykłe, piękne i wzruszające. Autor umieścił w nich postacie dobre i złe, piękne i brzydkie. Pokazał, jak można dobrem zwalczać zło, uśmiechem pokonywać nienawiść. Zawsze opowiadał się po stronie biednych i pokrzywdzonych, nierzadko takie właśnie postacie stawały się bohaterami jego utworów. Z jego obserwacji życiowych rodziły się konkretne pomysły, które wykorzystywał w swoich opowiadaniach. Baśnie są wspaniałą lekturą uczącą wrażliwości, tolerancji i umiejętności patrzenia na drugiego człowieka w taki sposób, aby dostrzec to czego nie widać: dobro serca i szczerość uczuć.
Wielką pasją pisarza stały się podróże. Gościł na dworach największych rodzin arystokratycznych Danii, zwiedził całą Europę, podróżował po Turcji, Bałkanach i Grecji, był na Sycylii. We Francji poznał Honoriusza Balzaca i Aleksandra Dumasa, w Niemczech kompozytorów: Franciszka Liszta i Ryszarda Wagnera, a w Anglii Karola Dickensa.
W swojej ojczyźnie cieszył się wielką sławą. W 1869 roku otrzymał honorowe obywatelstwo Odense. Podczas tej uroczystości jeden z członków rady w skrócie opowiedział jak Andersen, który był biednym i nieznanym chłopcem, opuścił miasteczko rodzinne, aby podjąć walkę, która następnie doprowadziła go do tego, że stał się czczony i szanowany przez królów i książąt oraz kochany i podziwiany przez rodaków.
Zbiór baśni i opowieści Andersena liczy według jednych badaczy 156, według innych 167, a zdaniem jeszcze innych 212 utworów. Zostały one przetłumaczone na około 150 języków świata. Poza baśniami i opowieściami, napisał sześć powieści, z których dwie zostały przełożone na język polski: Improwizator (1835) i Tylko grajek (1837). Ponadto jest autorem 50 sztuk teatralnych, 8 tomików wierszy, 23 opisów podróży, 3 autobiografii oraz kilkudziesięciu artykułów i innych tekstów.
Zmarł w Rolighed (k. Kopenhagi) dnia 4 sierpnia 1875 roku.
Andersen – najczęściej zadawane pytania
Kiedy i gdzie urodził się Hans Christian Andersen?
Hans Christian Andersen urodził się 2 kwietnia 1805 roku w duńskim mieście Odense.
Z jakiego kraju pochodzi Hans Christian Andersen?
Hans Christian Andersen pochodzi z Danii.
Kiedy zmarł Hans Christian Andersen?
Andersen zmarł w Rolighed (k. Kopenhagi) dnia 4 sierpnia 1875 roku.
Artykuły, które mogą Ci się spodobać:
Bibliografia
Praca zbiorowa, Biografie Sławnych Ludzi, Tom I, Wydawnictwo SMS
Praca zbiorowa, 300 postaci które zmieniły historię Polski i świata, Videograf II, Chorzów 2008
Bogumiła Kaczmarek, Sławni Europejczycy, Warszawa 2007
Grafika główna: fragment obrazu Jensena, 1836 rok, domena publiczna, obróbka: przycięcie i wyostrzenie
Redaktor i administrator strony Zyciorysy.info. Od 2018 roku zgłębia historie znanych ludzi, w czym pomagają mu dziesiątki książek z życiorysami znanych postaci, wideo wywiady czy publikacje internetowe. Efektem tych działań jest ponad 450 opublikowanych życiorysów. Jego publikacje bywają źródłem dla wielu znanych portali.
Zapisz się do newslettera
Chciałbyś co jakiś czas otrzymywać powiadomienia o nowych, ciekawych biografiach?Zapisz się do newslettera: