Henryk Sienkiewicz (1846-1916) to jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy przełomu XIX i XX wieku, który w 1905 roku został laureatem Nagrody Nobla za całokształt twórczości.
Krótki życiorys Henryka Sienkiewicza
Henryk Sienkiewicz przyszedł na świat 5 maja 1846 roku w Woli Okrzejskiej pod Łukowem. Pochodził ze zubożałej familii szlacheckiej z Podlasia, stąd dorastał właśnie na wsi. Ukończył później w Warszawie gimnazjum, następnie podjął i ukończył Szkołę Główną. Już w wieku 20 lat pisał nowele oraz felietony. Szybko zyskał rozgłos. Jego twórczość od początku cechował patriotyzm i charakterystyczna dla epoki, w której tworzył, praca u podstaw. W ramach nowych doświadczeń udał się do USA, gdzie spotkał wielu znakomitych twórców. To, co nastąpiło później było przełomowe, napisał bowiem swoją “Trylogię”. Zanim jednak ukończył “Potop” zmarła Henrykowi Sienkiewiczowi żona, związek natomiast z kolejną przyniósł tylko rozczarowania, ponieważ z początku był tylko źródłem wielkiej nadziei. Rok 1896 okazał się tożsamy z ukończeniem prac nad książką “Quo vadis”. Cztery lata później ukazała się znakomita pozycja “Krzyżacy”, w której widać już całkowity kunszt Mistrza. Zdobył popularność nawet w Afryce i Azji, nie wspominając o USA i Ameryce Łacińskiej. W podzięce naród darował mu majątek w Oblęgorku, gdzie zamieszkał. W związku z sukcesami literackimi otrzymał Nagrodę Nobla w roku 1905. Było to z pewnością ukoronowanie jego trudów pisarskich. Trudno dziś ocenić, która z nagród była dla Sienkiewicza priorytetowa, natomiast zapewne dar narodu polskiego był od strony jego sentymentów pierwszy. Minęło kilka lat i Sienkiewicz w roku 1911 wyruszył do Egiptu i Afryki wschodniej, zbierając materiały wykorzystane w powieści „W pustyni i w puszczy” . W czasie I wojny pomagał ofiarom, powołując w Szwajcarii specjalny komitet. Zmarł w Vevey w Szwajcarii dnia 15 listopada 1916 roku. Po zakończeniu I Wojny Światowej sprowadzono do Polski jego zwłoki. Spoczął pochowany uroczyście w podziemiach katedry warszawskiej.
Biografia rozszerzona Henryka Sienkiewicza
Henryk Sienkiewicz jest jednym z najbarwniejszych pisarzy polskich, który cieszy się od już przeszło stu lat niesłabnącą poczytnością. Urodził się 5 maja 1846 roku w Woli Okrzejskiej pod Łukowem. Jego rodziną była zubożała szlachecka familia z Podlasia, stąd wczesne dorastanie Sienkiewicza miało miejsce na wsi, gdzie mógł obserwować z bliska życie ludu, którego niedole później przedstawił tak wiernie, również w swych wczesnych nowelach.
Natomiast do gimnazjum chodził już w Warszawie, podobnie na studia wyższe w Szkole Głównej. Działalność literacką rozpoczął dość wcześnie. Już w roku 1867, mając dwadzieścia lat, pisał krytyki literackie, również felietony na aktualne tematy, czy też nowele. Jego pisarstwo miało kilka decydujących atutów. Otóż zarówno w dziedzinie formy krótkich opowiadań, jak i zawartych w nich myśli postępowych i patriotycznych, twórczość prędko doceniono, dając Sienkiewiczowi rozgłos autora niezwykle obiecującego, który wie, co pisze. I mimo że jego arcydzieła miały dopiero nadejść, to już wtedy był pisarzem dość dojrzałym, aby zaistnieć szerzej.
Lata później Henryk Sienkiewicz odbył podróż do Ameryki. To wówczas talent Sienkiewicza osiąga swoistą kulminację i pełnię swego rozwoju: Trylogia ukazuje się w latach 1883-1888, czyli „Ogniem i mieczem”, „Potop” i „Pan Wołodyjowski”. Była to poważna literacka bomba. Krytycy popadli w zachwyt, bowiem wielki cykl powieści historycznych czuć było olbrzymim wpływem na współczesne autorowi społeczeństwo. I mimo że sprawy akcji dzieła przenoszą czytelnika do dalszej przeszłości, to sam ten fakt pobudził do myślenia kategoriami na wskroś patriotycznymi. Trylogia obsadziła Sienkiewicza w panteonie największych osobistości literackich w nowożytnych dziejach Polski.
Tymczasem Sienkiewicz oprócz sukcesów przeżywał osobiste porażki. Ciężkie doświadczenia osobiste związane były ze śmiercią ukochanej żony, co przypadło w czasie na kończenie prac nad Potopem. W dodatku niefortunnym okazało się jego drugie małżeństwo. Niemniej jednak talent pisarza nie zgasł. Raczej przeciwnie. Warsztat jeszcze rozwinął i polepszył, co widać na przykład w powieści historycznej „Quo vadis” z roku 1896. Następnie ukazuje się w roku 1900 powieść Krzyżacy. Sienkiewicz jaśnieje literacko, zdobywając światową sławę. Jego dzieła ruszyły w świat szeroki tłumaczone na wiele języków. Do tego nakład olbrzymi i nie tylko w Europie. Wtedy to powieści docierają też pod strzechy zarówno amerykańskie, jak i w Azji oraz Afryce. Wreszcie, był to czas kulminacji, bo nie da się inaczej powiedzieć o przyznanej mu Nagrodzie Nobla, rzecz jasna przyznanej mu za Quo vadis, w roku 1905. Nie była to jednak jedyna nagroda, ani ostatnia, bowiem jeszcze zanim doceniła go zagranica, w roku 1900, na równo trzydziestolecie pracy literackiej Sienkiewicza, społeczeństwo uhonorowało go, ofiarując mu jako dar narodowy majątek Oblęgorek, gdzie do dziś można zwiedzać miejsce Mistrza.
Tymczasem nastaje rok 1911. Henryk Sienkiewicz ma w pamięci wędrówki po Egipcie i innych terenach Afryki wschodniej, czyli znakomity materiał na prawdziwą powieść, o której Sienkiewicz myślał już dużo wcześniej. Ukazuje się zatem „W pustyni i w puszczy”.
Niezwykłe, bogate i pracowite życie Sienkiewicz poświęcił już o zmierzchu swych dni, mianowicie zdecydował się pomagać ofiarom I Wojny Światowej, organizował w związku z tym specjalny komitet w Szwajcarii. Zmarł w Vevey w Szwajcarii dnia 15 listopada 1916 roku. Po zakończeniu I Wojny Światowej udało się sprowadzić zwłoki Sienkiewicza do ojczyzny. Został pochowany uroczyście w podziemiach katedry warszawskiej.
Ciekawostki o Henryku Sienkiewiczu
- Rok 2016 został ustanowiony przez Senat rokiem Henryka Sienkiewicza.
- Najchętniej czytanym autorem ostatnich lat jest właśnie Henryk Sienkiewicz.
- Wczesne utwory Sienkiewicza dotknęła zawzięta krytyka.
- W szkole był uczniem całkiem przeciętnym.
- Był ulubionym pisarzem Witolda Gombrowicza.
- Zawrotną sumę piętnastu tysięcy rubli wręczył Sienkiewiczowi anonimowy wielbiciel.
- Był pierwszym polskim laureatem Nagrody Nobla.
- Henryk Sienkiewicz posiadał swe szczególne pasje. Do ich czołówki należała gra w karty i polowania.
- “Quo vadis” Henryka Sienkiewicza doczekało się tłumaczeń na aż pięćdziesiąt języków.
- Uniwersytet Jagielloński odznaczył Sienkiewicza Doktoratem Honoris Causa.
- Utwory Sienkiewicza doczekały się niemal niezliczonej ilość interpretacji teatralnych i ekranizacji filmowych.
- Fundusz stypendialny założony przez Henryka Sienkiewicza wspomógł takich słynnych później literatów jak Stanisław Witkacy, Stanisław Przybyszewski, czy Maria Konopnicka.
Cytaty Henryka Sienkiewicza
“Częstokroć mąż i żona przystają do siebie, jak dwie spaczone deski, a jednak jakoś to idzie…”
“Gdy na zamężną kobietę pada podejrzenie, że należy do kogo innego, cały świat urządza na nią jedną wielką obławę, często pełną bezmyślnego okrucieństwa.”
“Nie może być nic bardziej gnębiącego dla człowieka, który prawdziwie kocha, jak to poczucie, że przynosi zło i szkodzi istocie kochanej.”
“W polu grała mu bylica, w sadku pod chałupą ćwierkotały wróble, aż się wiśnie trzęsły! Wieczorami słuchiwał wszystkich głosów, jakie są na wsi, i pewno myślał sobie, że cała wieś gra. Jak posłali go do roboty, żeby gnój rozrzucał, to mu nawet wiatr grał w widłach.”
“Wola ludzka kończy się tam – gdzie zaczyna się miłość (…).”
“Ale gdy pożyjesz dłużej, poznasz, że gdy ktoś chce czegoś na świecie dokazać, temu nie wolno ni własnej, ni cudzej słabości folgować, nie wolno większych spraw dla mniejszych poświęcać.”
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Sienkiewicz
- https://culture.pl/pl/tworca/henryk-sienkiewicz
- https://biografia24.pl/henryk-sienkiewicz/
Jakub Mazur jest z wykształcenia socjologiem, który swoje zawodowe życie poświęcił pracy dziennikarskiej. Doświadczenie dziennikarskie zdobywał pracując m.in. w podkarpackim czasopiśmie oraz regionalnej telewizji na Śląsku. Prywatnie jest wielkim fanem historii, a pasją tą dzieli się poprzez publikacje na portalu Zyciorysy.info. Jest autorem ponad 1000 tekstów biograficznych.