Hipokrates (ok. 460 p.n.e – ok. 377 p.n.e.) był greckim lekarzem, który został nazwany “ojcem medycyny” ze względu na bycie prekursorem współczesnej medycyny.
Hipokrates – życiorys
Hipokrates urodził się około 460 roku p.n.e. na wyspie Kos.
Kształcenie
Pochodził z rodziny Asklepiadów. Zawodu uczył się przede wszystkim od swojego ojca, Heraklidesa, który był lekarzem. Hipokrates odbył wiele podróży, lecz szczegóły jego życia nie są znane. Podobno jego pierwsza wędrówka związana była ze spaleniem przez niego archiwów ze świątyni Asklepiosa i prawdopodobnie dlatego na dłużej musiał opuścić wyspę Kos. Podróżował m.in po Egipcie i Azji Mniejszej, lecząc w tym czasie ludzi i pogłębiając swoją wiedzę medyczną.
Wkład w rozwój medycyny
Hipokrates cieszył się za życia powszechnym uznaniem i sławą. W swoich pismach wymieniali go m.in. Sokrates i Platon. Hipokrates nadał nowy i właściwy kierunek sztuce lekarskiej, odłączając wierzenia natury religijnej od medycyny. Oparł sztukę lekarską na racjonalnych zasadach. Jego podejście cechowała troska o chorego człowieka, wnikliwa obserwacja lekarska oraz logiczne wyciąganie wniosków prognostycznych. Jego podstawowymi zasadami było: nieszkodzenie choremu oraz pomaganie uzdrawiającym siłom natury. Hipokrates twierdził, że lekarz powinien być wyrozumiały, bezinteresowny, czysty, skromny, rozumny, uważny, podejmować szybkie decyzje, zachowywać się z godnością, mówić zwięźle, być wolnym od przesądów, wiedzieć, co jest pożyteczne,a co szkodliwe, z gotowością okazywać pomoc, zachowywać powagę i zimną krew. Uważał także, że główną siłą leczącą jest sama natura, a lekarz ma jej jedynie pomagać. W związku z tym lekarz jest minister naturae (sługą natury), a nie nauczycielem (magister).
Hipokrates wyciągał wnioski ustalające diagnozę na podstawie szczegółowej analizy objawów chorobowych. Do obecnych czasów istnieje wiele terminów medycznych wprowadzonych przez niego. Są to np. rak, diagnosis (rozpoznanie), prognosis (rokowanie), therapia (leczenie), epidemia, inne natomiast noszą jego imię np. twarz Hipokratesa – zapalenie otrzewnej, cholera.
Hipokrates rozumiał, jak ważna jest dieta i higiena w profilaktyce zdrowotnej. Zwalczał przesądy, jak np. ten, że epilepsję wywołuje opętanie przez demona. Uważał, że klimat i środowisko wpływa na stan zdrowia oraz kondycję człowieka. Te przemyślenia zawarł w pracy Peri aeron, hydaton, topon, która przetłumaczona została przez H. Łuczkiewicza na j. polski i nosi tytuł O powietrzu, wodach i okolicach.
Hipokrates spośród zabiegów leczniczych stosował m.in. balneoterapię. Opisał funkcje lecznicze światła, promieniowania słonecznego, ćwiczeń fizycznych i zimna. Opisał sposób amputacji kończyn oraz opracował m.in aparat wspomagający leczenie skrzywienia kręgosłupa, prototyp obuwia ortopedycznego i protez kończyn.
Hipokrates wyróżnił w organizmie cztery podstawowe soki: krew, żółć, śluz, czarna żółć. Twierdził, że równowaga w organizmie między tymi czterema podstawowymi cieczami warunkuje stan zdrowia, a ich zaburzenia powodują choroby. Za podstawową zasadę leczenia uznawał podtrzymywanie sił chorego, pomaganie naturze w poradzeniu sobie z chorobą oraz pomoc w wydaleniu szkodliwych cieszy (np. przez upuszczanie krwi lub wymioty).
Typy osobowości
Hipokrates twierdził, że temperament zależy od przewagi w organizmie jednego z czterech soków. Wyróżnił w ten sposób temperamenty: sangwiniczny, choleryczny, flegmatyczny, melancholiczny.
Do tej teorii nawiązał później Galen i rozwinął ją. Typologia ta przetrwała do dzisiejszego dnia, chociaż jej interpretacja oraz postulowane podstawy biologiczne zmieniały się na przestrzeni wieków.
Śmierć i dzieła
Hipokrates wywarł wielki wpływ na rozwój medycyny. Zmarł w Larysie ok. 377 roku p.n.e. Jego pisma krążyły po Grecji na wiele lat po jego śmierci, jednak z biegiem lat powstawały wątpliwości co do ich autorstwa. Dopiero 100 lat po jego śmierci, utworzono w Aleksandrii komisję uczonych, których zadaniem było spisywanie krążących pism lekarzy greckich. Wszystkie zebrane pisma, ze względu na renomę Hipokratesa, zebrano i nazwano Corpus Hippocraticum. Część tekstów nie pochodzi od niego, lecz są to pisma anonimowych lekarzy lub jego uczniów, naśladowców czy wyznawców. Najważniejsze z tych pism to Aforyzmy, Prognozy koskie oraz Przysięga. Tematem pozostałych są m.in. anatomia, patologia, chirurgia, zabiegi lekarskie i położnictwo. Po raz pierwszy pisma Hipokratesa ukazały się w druku po łacinie w 1525 roku w Rzymie. Na język polski zostały przełożone tylko niektóre teksty.
Hipokrates – cytaty
Niechaj pożywienie będzie lekarstwem, a lekarstwo pożywieniem.
W rzeczywistości są dwie możliwości, nauka i opinia; pierwsza rodzi wiedzę, druga ignorancję.
Gdziekolwiek jest kochana sztuka medyczna, tam też jest miłość do ludzkości.
Spacer jest najlepszym lekarstwem człowieka.
W podejściu do chorób posiadaj dwa nawyki – pomagać, a przynajmniej nie szkodzić.
Życie krótkie,
sztuka długa,
okazja ulotna,
doświadczenie zdradliwe,
osąd niełatwy.
Ludzie wierzą, że epilepsja jest boska tylko dlatego, że nie mają pojęcia, co powoduje epilepsję. Ale wierzę, że pewnego dnia zrozumiemy, co powoduje epilepsję, i w tym momencie przestaniemy wierzyć, że jest to boskie. I tak jest ze wszystkim we wszechświecie.
Życie jest krótkie, rzemiosło tak długie do nauki.
O wiele ważniejsze jest wiedzieć jaka osoba ma chorobę, niż jaką chorobę ma osoba.
Jeśli jesteś w złym nastroju idź na spacer. Jeśli nadal jesteś w złym nastroju idź na kolejny spacer.
Po pierwsze nie szkodzić.
Naturalna siła uzdrawiania wewnątrz każdego z nas jest największą siłą w wyzdrowieniu.
To co jest używane – rozwija się. To co nie jest używane, marnuje się.
Każdy nadmiar jest przeciwny naturze.
Zdrowienie jest kwestią czasu, ale czasami także kwestią możliwości.
Mądry człowiek powinien traktować zdrowie jako największe z ludzkich błogosławieństw i uczyć się, jak przez własne myślenie odnosić korzyści ze swoich chorób.
Ekstremalne rozwiązania są bardzo odpowiednie w przypadku ekstremalnych chorób.
Zanim kogoś wyleczysz, zapytaj go, czy jest skłonny zrezygnować z rzeczy, które sprawiają, że jest chory.
Źródła
https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Hipokrates;3911863.htmlhttps://pl.wikipedia.org/wiki/Hipokrates
https://www.goodreads.com/author/quotes/248774.Hippocrates