Kim był Homer? Biografia legendarnego poety – najważniejsze informacje

Homer był wybitnym poetą czasów starożytnych. Ze względu na skąpe informacje o nim uważany jest czasem za postać niemalże legendarną. To jednak jemu zawdzięczamy dwa słynne poematy epickie: „Iliadę” i Odyseję”. Kwestią sporną jest zaś to, czy – jak się czasem uważa – był niewidomy?

Kiedy żył Homer i skąd pochodził?

Niestety nie istnieją żadne w pełni wiarygodne źródła, które mogłyby nam opowiedzieć o życiu Homera. Najprawdopodobniej żył w IX, VIII wieku p.n.e., lub na ich przełomie. Herodot około 450 roku p.n.e. zasugerował, że Homer żył 400 lat przed nim. Najstarsza wzmianka o Homerze pochodzi z 500 roku p.n.e. Do roli miejsca, z którego pochodził ten słynny starożytny poeta aspirowało aż 7 miast (Smyrna, Chios, Kolofon, Itaka, Pylos, Argos, Ateny). Dość prawdopodobne jest, że urodził się w Smyrnie, znajdującej się na wybrzeżu Azji Mniejszej, za wyspą Chios. Z jego dzieł, szczególnie „Odysei” moglibyśmy spróbować wywnioskować, że dużo podróżował, ale są to jedynie przypuszczenia.

Czy Homer był niewidomy?

Nic pewnego w tej kwestii nie wiemy. Istnieje starożytna rzeźba przedstawiająca Homera jako niewidomego. Być może rzeźbiarz zainspirował się hymnem do Apollina delijskiego, w którym autor zwraca się do służebnic w świątyni tymi słowami: „Dziewczęta, gdy się was zapytają: kto wam jest najmilszy ze śpiewaków, co tu przybywają, odpowiedzcie wszystkie: Ślepy mąż, mieszkający na skalistem Chios”. Autorem hymnu miałby być właśnie Homer, jednak nie jest to prawdą. Zdaniem niektórych autorów Homer przedstawił samego siebie pod postacią Demodoka w „Odysei”, niewidomego śpiewaka na dworze Alkinoosa.

Najważniejsze dzieła Homera

Homer jest autorem „Iliady”, którą napisał zapewne jeszcze w młodości koło 800 roku p.n.e. oraz „Odysei”, którą stworzył około 750 roku p.n.e., choć podawane są tutaj i inne daty. Iliada, z greckiego Ilias, to oparty na podaniach bohaterskich poemat epicki. Aleksandryjscy uczeni podzielili ją na 24 księgi. Opisane w niej wydarzenia mają miejsce w ciągu zaledwie 40 dni, w ostatnim roku, w którym trwała wojna trojańska. To właśnie w Iliadzie Achilles po tym, jak zginął jego przyjaciel Patroklos powrócił do walki i zabił Hektora, syna Priama, króla Troi.

„Odyseja” (Odysseia), kolejny poemat epicki Homera również został podzielony na 24 księgi. Opowiada o powrocie Odyseusza (po łacińsku Ulissesa) spod Troi do jego rodzinnej Itaki. A jego tułaczka trwa łącznie aż 10 lat. Tak jak „Iliady” również akcja „Odysei” rozgrywa się w ciągu 40 dni. Po powrocie do Itaki wymordowuje zalotników jego żony, Penelopy. Jednakże ostatecznie zawiera przymierze z ich rodzinami. Poematy Homera są ważnym źródłem informacji o kulturze greckiej okresu mykeńskiego.

Homer – ciekawostki

W kontekście osoby Homera swego czasu toczyła się dość zażarta dyskusja nazwana kwestią homerycką. Chodziło o to czy Homer w ogóle kiedykolwiek istniał? W roku 1795 August Fryderyk Wolf po tym, jak ponownie przeanalizował jego dzieła opublikował pracę pt. „Wstęp do Homera”. Dowodził w niej, że sam Homer nigdy nie istniał, a tak „Iliada”, jak i „Odyseja” powstały z połączenia wielu pieśni, których autorami byli wędrowni śpiewacy. Miały one być przekazywane w formie ustnej, a zebrane i spisane dopiero w wieku VI p.n.e. Zresztą rzeczywiście w tamtym czasie, za Pizystrata, tyrana w Atenach w tym właśnie mieście powstała specjalna komisja, która zajęła się opracowaniem tekstu obu poematów.

Jest możliwe, że w swoich czasach i sam Homer był właśnie śpiewakiem. Na podstawie zaś „Iliady” i „Odysei” możemy przypuszczać, że z jednej strony był zwolennikiem umiarkowania w czynach, rozsądku z drugiej zaś zapewne gardził tchórzostwem i chełpliwością. Na wspomnianej wyspie Chios ulokowała się zaś później szkoła śpiewaków i recytatorów, którzy byli znani jako homerydzi. Zajmowali się popularyzacją poematów Homera w Grecji.

Artykuły, które mogą Ci się spodobać:

Źródła

Homera Odyseja w wyborze, Książnica Atlas, Warszawa 1927.
Mały słownik pisarzy świata, Wiedza Powszechna, Warszawa 1968.
A. W. Mikołajczak, Łacina w kulturze polskiej, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1998.
Przygotowania do Homera Iliady, Kraków 1880.
L. Winniczuk (red.), Słownik kultury antycznej, Wiedza Powszechna, Warszawa 1989.

Zdjęcie główne: Homer – rzymska kopia hellenistycznej rzeźby z II wieku p.n.e., zbiór Muzeum Brytyjskiego

Tagi: