Aleksander – znaczenie imienia, imieniny, zdrobnienia, patron

Imię Aleksander jest pochodzenia greckiego. Już w starożytności znajdziemy pierwszą słynną osobę, która je nosiła. Osób takich nie brak również np. wśród pisarzy, zarówno polskich, jak i zagranicznych. Z kolei polski podróżnik o tym imieniu wsławił się nie lada wyczynem.

Pochodzenie i znaczenie imienia Aleksander

Imię to wywodzi się ze starożytnej Grecji. Jest to imię dwuczłonowe, powstało ono bowiem z połączenia dwóch wyrazów. Pierwszy z nich to czasownik aléksō, oznacza on „bronię się przed kimś, odpieram czyjś atak” lub też „wspomagam kogoś”. Drugi z tych wyrazów to z kolei rzeczownik anēr, który w dopełniaczu brzmi andrós. Tłumaczy się go jako „człowiek, mężczyzna”. W połączeniu imię Aleksander można zatem rozumieć jako „broniący mężów, troszczący się o mężów” lub też „odpierający mężów”, przy czym w tym akurat kontekście mężów oznacza „wrogów”. Podstawowa forma tego imienia występuje w polskich dokumentach od XII wieku. Pojawiła się ona po raz pierwszy w roku 1146. Kolejne znane formy to Aleksandr (1427), Aleksender (1428) oraz Oleksander (1439). Powstały również formy skrócone oraz zdrobniałe, jak np. Sander (1313), Leksander (1382), Olek (1416) oraz Olko (1432). Pochodzące od imienia Aleksander nazwiska to np. Aleksandrowicz, Sander oraz Sandrowicz. Możemy również odnaleźć pochodzące od niego nazwy miejscowości, takie jak Aleksandrów, Aleksandrówek, Aleksandrówka czy Leksandrowice.

Imię Aleksander jest imieniem niezwykle popularnym. W roku 2020 znalazło się ono na wysokim trzecim miejscu pod względem imion nadawanych chłopcom. W roku tym w Polsce przybyło aż 7165 Aleksandrów.

Imieniny Aleksandra

Najpopularniejsza data imienin Aleksandra to 26 luty. Osoby o tym imieniu mogą również obchodzić imieniny 11 i 15 stycznia, 18 i 27 lutego, 10, 18, 20 i 27 marca, 18, 22 i 24 kwietnia, 3, 8, 16, 18, 20 i 29 maja, 2 i 4 czerwca, 10 i 17 lipca, 11, 28 i 30 sierpnia, 13 i 21 września, 11 i 22 października, 11, 23 i 24 listopada oraz 12 grudnia.

Odmiany i zdrobnienia imienia Aleksander

Alek, Aluś, Olek, Oleczek, Oluś

Imię Aleksander w innych językach

Język angielski – Alexander

Język francuski – Alexandre

Język hiszpański – Alejandro

Język niemiecki – Alexander, Xander, Sander, Zander, Alex

Język włoski – Alessandro, Sandro

Język rosyjski – Aleksandr

Język łaciński – Alexander

Patroni imienia Aleksander

Jak podają Henryk Fros i Franciszek Sowa świętych i błogosławionych o imieniu Aleksander jest naprawdę wielu, nie sposób byłoby zatem wymienić tutaj ich wszystkich. Przedstawieni zostaną zatem tylko niektórzy z nich.

Aleksander Sauli urodził się w 1534 roku w Mediolanie. Jako 17-latek wstąpił do zakonu barnabitów, zaś w 1556 roku otrzymał święcenia kapłańskie. W Pawii, gdzie studiował uzyskał doktorat, został również dziekanem fakultetu. Z kolei w Mediolanie został przełożonym generalnym domu zakonnego. Od Karola Boromeusza otrzymał w 1570 roku sakrę biskupią. Aleksander przejął wtedy diecezję korsykańską w Alerii. W trakcie pełnienia swojej posługi dbał o budowę i odbudowę kościołów ale i pomagał miejscowej ludności, która znajdowała się w trudnej sytuacji materialnej. Odmówił objęcia arcybiskupstwa w Genui. W roku 1591 został przeniesiony do Pawii. Zmarł już w kolejnym roku w Calosso w trakcie wizytacji pasterskiej. W 1741 roku został beatyfikowany, natomiast kanonizowany został w 1904 roku przez Piusa X. Święty Aleksander Sauli wspominany jest w dniu 11 października.

Aleksander z Hales, które położone jest w hrabstwie Gloucester urodził się prawdopodobnie w 1185 roku. Studiował w Paryżu, co dało mu tytuły mistrza nauk wyzwolonych oraz mistrza teologii. Sam zajął się wtedy nauczaniem. W latach 30. XIII wieku został kanonikiem w Londynie, a później także w Lichtfield. Był również archidiakonem w Coventry. Uczestniczył również w negocjacjach pokojowych prowadzonych z królem Francji Ludwikiem IX. W roku 1236 przystąpił do zakonu franciszkanów. Zmarł niedługo po soborze w Lyonie, który odbył się w roku 1245. Był darzony szacunkiem jako wielki doktor teologii, pozostawił po sobie liczne ważne dzieła. Jest wspominany przez franciszkanów w dniu 21 sierpnia.

Martyrologium wspomina również o dwóch męczennikach jeszcze z czasów starożytnych. Pierwszym z nich był Aleksander, męczennik z Lyonu. Pochodził z Frygii i zajmował się leczeniem. W czasach prześladowań umacniał w wierze torturowanych współtowarzyszy. Został wraz z innymi chrześcijanami ścięty w roku 177. Wspominany jest 2 czerwca. Kolejny to Aleksander, męczennik z Apamei, która również znajdowała się we Frygii. Jest on męczennikiem z lat prześladowań prowadzonych przez Marka Aureliusza w latach 161-180. Martyrologium wymienia go z datą 10 marca.

Ważną postacią był także św. Aleksander z Aleksandrii (ok. 250 – ok. 326), który był biskupem Aleksandrii, zdecydowanie broniącym nauki Kościoła o Chrystusie. Chcesz dowiedzieć się więcej na temat tego Świętego?
Zapraszamy do artykułu: Św. Aleksander z Aleksandrii – Życiorys, Patron

Znani imiennicy

Aleksander Macedoński, lub też Wielki (356 p.n.e.-323 p.n.e.) – król Macedonii a także m.in. Egiptu i Persji. Słynny wódz, twórca imperium sięgającego Oceanu Indyjskiego, który zdołał podporządkować sobie większość Grecji i którego wyprawy wojenne dotarły aż do Indii. Dowiedz się więcej

Aleksander Fredro (1793-1876) – polski komediopisarz i poeta. Jest autorem m.in. Zemsty, Dam i huzarów, Ślubów panieńskich oraz Pawła i Gawła. Walczył również w armii napoleońskiej, został odznaczony Złotym Krzyżem Virtuti Militari oraz krzyżem oficerskim Legii Honorowej. Dowiedz się więcej

Aleksander Kamiński (1903-1978) – pedagog i harcmistrz, a także żołnierz AK. W czasie II wojny światowej komendant główny Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”. Autor tak dobrze znanych Kamieni na szaniec. Pośmiertnie odznaczony medalem „Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata”. Dowiedz się więcej

Aleksander Doba (1946-2021) – polski podróżnik i kajakarz. Jako pierwszy człowiek w historii przepłynął kajakiem przez Atlantyk, z Afryki do Ameryki Południowej. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim a pośmiertnie Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Dowiedz się więcej

Aleksander Puszkin (1799-1837) – rosyjski pisarz uważany za wybitnego przedstawiciela rosyjskiego romantyzmu. Jest autorem krytycznych wobec tyranii caratu utworów. Napisał m.in. dramat Borys Godunow oraz poematy Eugeniusz Oniegin oraz Rusłan i Ludmiła. Dowiedz się więcej

Bibliografia

J. Bubak, Księga naszych imion, Ossolineum, Wrocław 1993.

H. Fros, F. Sowa, Księga imion i świętych, tom 1, Wydawnictwo WAM, Kraków 1997.

H. Fros, F. Sowa, Twoje imię, Wydawnictwo WAM, Kraków 2007.

J. Grzenia, Słownik imion, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.

T. Jaros, O Aleksandrze Kamińskim, „Przegląd Pruszkowski”, nr 3/1983.

J. Krzyżanowska, Romans Puszkina z realizmem i fantastyką. Czy „Dama pikowa” to utwór romantyczny?, „Studenckie Zeszyty Naukowe Wkoło Rosji”, nr 4/2010.

Z. Kuchowicz, Aleksander Fredro we fraku i w szlafroku: osobowość i życie prywatne, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1989.

L. Mroziewicz (red.), Dzieje Aleksandra Macedońskiego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2010.

Profesor harcmistrz Aleksander Kamiński, https://www.piastow.pl/assets/piastow/media/files/d857dd72-0621-4d51-a839-28949df298e6/aleksander-kaminski.pdf, dostęp: 22.11.2021.

Tagi: