Bartosz – znaczenie imienia, imieniny, zdrobnienia, patron

Imię Bartosz jest w pewnym sensie odmianą innego imienia. Zgadniecie którego? Wśród Polaków noszących to imię znajdziemy słynnego uczestnika insurekcji kościuszkowskiej oraz szereg sportowców reprezentujących Polskę w różnych dziedzinach. A zdrobnienie sławi pewien dąb.

Pochodzenie i znaczenie imienia Bartosz

Imię Bartosz jest jeszcze bardziej polskim wariantem imienia Bartłomiej (które jest pochodzenia aramejskiego i oznaczało „syna oracza”), przy czym jest nawet jeszcze popularniejsze od niego. Po raz pierwszy w Polsce pojawiło się w źródle pisanym w roku 1216. Inne podobne do niego, chociaż nie będące już od dawna w użyciu formy pojawiły się w roku 1228 (Barta), 1238 (Barto) oraz 1239 (Bartusz). Henryk Fros i Franciszek Sowa uzupełniają tę listę o takie formy, jak Bartel, Bart, Barta czy też Bartoń. Z kolei uważane obecnie za jego zdrobnienie imię Bartek po raz pierwszy zostało wspomniane w roku 1362. Samo słowo bartek jeszcze w wieku XVIII służyło jako określenie nieogładzonego wieśniaka. Jan Grzenia wspomina nawet w tym kontekście o popularnym niegdyś przysłowiu: „Co chłop, to Bartek” (Grzenia, s. 68). Postacie zarówno o imieniu Bartek, jak i Bartosz dosyć często występowały w pieśniach ludowych, aczkolwiek nosili je również nie tylko mieszczanie, ale i szlachcice. Zdrobnienie tego imienia od lat sławi w Polsce dąb Bartek, który od 1954 roku podlega ochronie jako pomnik przyrody.

W roku 2020 imię Bartosz nadano 2027 chłopcom, co daje mu 28 miejsce w rankingu.

Imieniny Bartosza

Najpopularniejsza data imienin Bartosza to 24 sierpnia. Osoby o tym imieniu mogą również obchodzić imieniny 21 i 30 kwietnia, 24 czerwca, 5 i 6 lipca, 3 września oraz 11 listopada.

Odmiany i zdrobnienia imienia Bartosz

Bartek, Bartuś, Bartusiek

Imię Bartosz w innych językach

Poniżej zostały wymienione jedynie formy, które są choć trochę podobne do samego imienia Bartosz, z pominięciem oczywistych odpowiedników Bartłomieja.

Język niemiecki – Barthel, Bertel

Język litewski – Baltras, Baltrus

Język holenderski i szwedzki – Bartel

Język węgierski – Bartó, Bartos

Patron imienia Bartosz

Pokrewieństwo imienia Bartosz i imienia Bartłomiej ma również wpływ na to, kto jest patronem tego pierwszego. Patronem bowiem osób o imieniu Bartosz również jest św. Bartłomiej Apostoł. Ogółem zaś Henryk Fros i Franciszek Sowa wspominają o około 30 świętych i błogosławionych noszących imię Bartłomiej. Jak dotąd brak jest zarówno wśród świętych, jak i błogosławionych osób o imieniu Bartosz.

Samo imię apostoła Bartłomieja według znaczącej części opinii nie jest jego „pierwotnym” imieniem. Uważa się bowiem, że późniejszy Bartłomiej powołany przez Jezusa Chrystusa jako „prawdziwy Izraelita, w którym nie ma podstępu” to według św. Jana Natanael z Kany Galilejskiej. To do niego zwrócił się świeżo powołany apostoł Filip mówiąc mu o Chrystusie, spotkawszy się jednakże ze sceptyczną reakcją Natanaela. Później zaś, w listach, Filip pojawia się wespół z Bartłomiejem, co prowadzi do utożsamiania go z postacią Natanaela. Odrębną opinię w tej kwestii prezentowali np. św. Augustyn i św. Grzegorz Wielki (Fros, Sowa, s. 126). Bartłomiej stał się później wyjątkowo aktywnym apostołem, który prowadził swoją działalność ewangelizacyjną w różnych miejscach. Istnieją jednak trudności z dokładnym ustaleniem miejsc, do których się udał. Jako cele jego podróży wymieniane są np. Indie, Arabia, Etiopia, Mezopotamia, Pont i Bosfor, Persja, Likaonia, Frygia oraz Armenia. Źródła są jednak w tej kwestii rozbieżne i nie dość precyzyjne. Podaje się natomiast, że to w tym ostatnim z wymienionych państw zginął śmiercią męczeńską.

Kwestia męczeńskiej śmierci apostoła Bartłomieja jest różnie przedstawiana w zależności od źródła. Miał on trafić do armeńskiego króla Astrigesa lub Sanatruka, którego rozgniewał swoją działalnością ewangelizacyjną. Według źródła łacińskiego nawrócił nawet brata króla. Miał w tym kontekście rzucić królowi wyzwanie: „Ja pokazałem boga, którego czcił twój brat skutego i związanego i sprawiłem, że on sam rozbił swój posąg. Jeśli potrafisz to samo zrobić z moim Bogiem, to zmusisz mnie do złożenia ofiary. Jeśli ty jednak tego nie możesz uczynić mojemu Bogu, to ja potrzaskam wszystkich twoich bożków, a ty uwierz w mojego Boga” (Wierna, s. 741).  Zgodnie z tym samym źródłem w gniewie król Astriges za nawrócenie jego brata oraz za doprowadzenie do zniszczenia posągów czczonych wtedy w tym państwie bogów kazał obić Bartłomieja kijami, a następnie go ściąć. Z kolei według źródła armeńskiego sposób zadania śmierci Bartłomiejowi przez króla Sanatruka był okrutny. Bartłomiej został bowiem obdarty ze skóry, ukrzyżowany i na końcu pobity. To z tą wersją jego męczeńskiej śmierci związany jest fakt, że apostoł Bartłomiej został uznany za patrona rzeźników, garbarzy oraz introligatorów. 

Chcesz dowiedzieć się więcej o św. Bartłomieju Apostole? Przeczytaj artykuł: Św. Bartłomiej Apostoł – Życiorys, Patron, Kult

Znani imiennicy

Bartosz Głowacki – właściwie Wojciech Bartos Głowacki, kosynier, uczestnik insurekcji kościuszkowskiej. Wsławił się męstwem podczas bitwy pod Racławicami, po której nadane mu zostało nazwisko. Został śmiertelnie ranny podczas bitwy pod Szczekocinami w 1794 roku.

Bartosz Zmarzlik – urodzony w 1995 roku polski żużlowiec. Dwa lata z rzędu (2019, 2020) zdobył tytuł indywidualnego mistrza świata. W 2019 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski 

Bartosz Kizierowski – urodzony w 1977 roku polski pływak. Dwukrotnie zdobył złoty medal na Mistrzostwach Europy na dystansie 50 metrów stylem dowolnym (w latach 2002 i 2006). Chorąży polskiej reprezentacji na Igrzyskach Olimpijskich w Atenach w 2004 roku.

Bartosz Kamil Kurek – urodzony w 1988 roku polski siatkarz. W 2018 roku wraz z polską drużyną zdobył złoty medal Mistrzostw Świata (został również MVP tych mistrzostw), a także Mistrzostw Europy w 2009 roku. Był również w drużynie, która w 2012 roku wygrała Ligę Światową.

Bartosz Eryk Kędzierski – urodzony w 1976 roku polski reżyser, scenarzysta oraz aktor dubbingowy. To on stoi za sukcesem serialu animowanego Włatcy móch. Użyczał również swojego głosu bohaterom tego serialu: Czesiowi oraz Przeklinakowi.

Bibliografia

H. Fros, F. Sowa, Twoje imię, Wydawnictwo WAM, Kraków 2007.

J. Grzenia, Słownik imion, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.

B. Szyndler, Racławice 1794, Bellona, Warszawa 2009.R. Wierna, Apokryficzne przedstawienie męczeństwa św. Bartłomieja apostoła na obrazie z kościoła parafialnego w Burgrabicach, „Vox Patrum”, nr 32/2017.

Tagi: