Jan – znaczenie imienia, zdrobnienia, imieniny, patron

Imię Jan niemalże niezmiennie jest jednym z najpopularniejszych męskich imion w Polsce. Nic więc dziwnego, że trudno zliczyć tak daty imienin Jana, jak i słynnych Polaków, którzy nosili to imię: to m.in. królowie, wojskowi, artyści. Również patroni imienia Jan są naprawdę liczni.

Znaczenie imienia Jan

Imię Jan pochodzi z języka hebrajskiego. Wywodzi się ono od imienia Jehō-hānān, które tłumaczy się jako „Jahwe (Bóg) jest łaskawy”. Zanim dotarło do większości państw europejskich, w tym do Polski, imię to trafiło najpierw do greki, a następnie do łaciny, w którym to języku funkcjonowało w formach Joannes i Johannes. W tych właśnie formach pojawia się w polskich dokumentach już w wieku XI (lata 1012-18). Postać Jan przybrało stosunkowo wcześnie, odnotowuje się ją już w roku 1161. Inne znane formy tego imienia to Jon (1302), Johan (1320), Jen (1366), Johans oraz wschodniosłowiańskie Joan (1432). Od imienia Jan powstało bardzo wiele nazwisk, jak np. Janas, Jach, Janeczek, Jankowiak, Janiewicz, Janik, Jasiewicz oraz nazw miejscowości, m.in.: Janczewo, Janikowo, Jankówka, Janów, Janowicze.

O ile w wiekach XIV i XV imię Jan było bardzo popularne, o tyle w późniejszych wiekach zaczęło nieco tracić na znaczeniu. Obecnie jednak jest to nadal jedno z najpopularniejszych męskich imion. W roku 2021 nadano je aż 6975 chłopcom, co plasuje je na pozycji wicelidera, natomiast w całej Polsce na początku 2022 roku imię to nosiło ponad 493 000 mężczyzn, daje mu to również wysokie miejsce 6.

Zdrobnienia imienia Jan

Najpopularniejsze zdrobnienia imienia Jan to Janek, Jasiek, Jasio, Jaś, Jasieczek, Jasinek, Janeczek, Jasiuniek, Jaśko, Januś.

Imieniny Jana

Najpopularniejsza data imienin Jana to 24 czerwca. Mężczyźni, chłopaki i chłopcy o tym imieniu mogą również obchodzić imieniny 10, 17, 23, 25, 27 i 31 stycznia, 4, 5 i 8 lutego, 5, 8, 17, 27, 28 i 30 marca, 7 i 13 kwietnia, 6, 10, 12, 15, 16, 18, 21, 22, 23, 24, 26, 27 i 30 maja, 12, 16 i 22 czerwca, 20, 21 i 29 sierpnia, 3, 11, 13, 17, 20, 21, 26 i 28 września, 1, 2, 3, 9, 19, 20 i 23 października, 11, 12, 13, 24 i 26 listopada oraz 4, 14, 21, 23 i 27 grudnia.

Patron imienia Jan

Patronów tego popularnego imienia jest kilkudziesięciu. Dwóch z nich znamy z kart Nowego Testamentu. Pierwszy z nich to św. Jan Chrzciciel, syn św. Zachariasza, kapłana i św. Elżbiety, którego narodziny zostały zapowiedziane przez Archanioła Gabriela. Urodził się pół roku przed przyjściem na świat Chrystusa. Na przełomie 28 i 29 roku Bóg wezwał go do głoszenia swojego królestwa oraz udzielania chrztu. Kiedy po raz pierwszy spotkał Chrystusa powiedział ludziom, że to on jest Barankiem Bożym. Z kolei Jezus Chrystus uważał go za kogoś więcej niż proroka. Jan za krytykowanie niemoralnego życia Heroda Antypasa został uwięziony. Zginął tragicznie, gdyż jego głowy zażyczyła sobie, podburzona przez matkę Herodiadę (żonę Heroda), Salome. Jego wspomnienie obchodzone jest 24 czerwca. Dowiedz się więcej

Innym ważnym patronem jest oczywiście św. Jan Ewangelista. Był bratem Jakuba, obaj byli nazywani „synami gromu” ze względu na swoje dość porywcze i nieprzejednane usposobienie, np. w kontekście zapowiedzi zburzenia świątyni w Jerozolimie. Tak jak św. Piotr i św. Andrzej był rybakiem. Chrystusa poznał będąc już uczniem Jana Chrzciciela. Już po ukrzyżowaniu Chrystusa rozpoznał go nad jeziorem Genezaret, mówiąc o tym Piotrowi. Był przy tym ostatnim w momencie uzdrowienia paralityka. Jest autorem Objawienia (Apokalipsy). Został zesłany na wyspę Patmos, zaś w końcowym okresie swojego życia mieszkał w Efezie, gdzie zmarł. Wspominany jest 27 grudnia. Dowiedz się więcej

Patronem tego imienia jest już również św. Jan Paweł II, jedyny w historii papież-Polak. Został beatyfikowany 1 maja 2011 roku przez Benedykta XVI, a kanonizowany razem z kolejnym patronem omawianego imienia Janem XXIII, 27 kwietnia 2014 roku już przez papieża Franciszka. Jego wspomnienie liturgiczne zostało ustanowione 22 października, na pamiątkę inauguracji jego pontyfikatu, która miała miejsce w 1978 roku. Jest obecnie uważany m.in. za patrona Światowych Dni Młodzieży. Dowiedz się więcej

Znani Janowie

Jan III Sobieski (1629-1696) był królem Polski, który wsławił się odsieczą wiedeńską i wieloma innymi zwycięstwami. Dowiedz się więcej

Jan Henryk Dąbrowski (1755-1818) był generałem, brał udział w insurekcji kościuszkowskiej, tworzył również Legiony Polskie we Włoszech.

Jan Zamoyski (1542-1605) pełnił w swoich czasach wiele ważnych funkcji, był m.in. hetmanem wielkim koronnym i kanclerzem wielkim koronnym. Dowiedz się więcej

Jan Matejko (1838-1893) był jednym z najwybitniejszych polskich malarzy, autorem obrazów o tematyce historycznej, jak Bitwa pod Grunwaldem czy Kościuszko pod Racławicami. Dowiedz się więcej

Jan Nowak-Jeziorański (1914-2005) był podporucznikiem Wojska Polskiego, cichociemnym i emisariuszem Komendy Głównej Armii Krajowej. Dowiedz się więcej

Jan Karski (1914-2000) był wykładowcą w USA, a w czasie II wojny światowej żołnierzem Armii Krajowej, odznaczony Orderem Virtuti Militari. Dowiedz się więcej

Jan Gutenberg (1400-1468) jest osobą, bez której nie przeczytalibyśmy żadnej gazety, zaprojektował bowiem prasę drukarską. Dowiedz się więcej

Jan Kochanowski (1530-1584) był wybitnym renesansowym poetą, w tym nadwornym Stefana Batorego, oraz sekretarzem Zygmunta Augusta. Dowiedz się więcej

Jan Twardowski (1915-2006) to autor słynnego zdania śpieszmy się kochać ludzi – tak szybko odchodzą, był duchownym, honorowym prałatem i poetą. Dowiedz się więcej

Jan Kiepura (1902-1966) był słynnym śpiewakiem i aktorem, występował m.in. w Metropolitan Opera w Nowym Jorku. Dowiedz się więcej

Jan Brzechwa (1898-1966) a właściwie Jan Wiktor Lesman był autorem bajek dla dzieci, m.in. słynnego cyklu o przygodach pana Kleksa. Dowiedz się więcej

Jan Himilsbach (1931-1988) był aktorem, przez większość życia tzw. naturszczykiem, zagrał m.in. w słynnym Rejsie oraz serialu Jan Serce. Dowiedz się więcej

Jan Kobuszewski (1934-2019) był aktorem teatralnym i filmowym, znanym m.in. z filmów i seriali wyreżyserowanych przez Stanisława Bareję. Dowiedz się więcej

Jan Pietrzak (ur. 1937) jest satyrykiem, twórcą kabaretów Hybrydy oraz Pod Egidą, ten ostatni podlegał inwigilacji ze strony Służby Bezpieczeństwa. Dowiedz się więcej

Jan (Janusz) Panasewicz (ur. 1956) jest wokalistą a przede wszystkim frontmanem rockowego zespołu Lady Pank, w którym występuje od lat 80. Dowiedz się więcej

Bibliografia

J. Bubak, Księga naszych imion, Ossolineum, Wrocław 1993.

H. Fros, F. Sowa, Księga imion i świętych, tom 3, Wydawnictwo WAM, Kraków 1998.

J. Grzenia, Słownik imion, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.

Tagi: