Zofia – znaczenie imienia, imieniny, zdrobnienia, patronka

Imię Zofia części osób zapewne kojarzy się z Zosią z Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Imię to jest pochodzenia greckiego, ale dotarło do Polski za pośrednictwem zupełnie innego języka. Jest obecnie w Polsce bardzo popularne, pochodzą również od niego różne nazwy miejscowości.

Pochodzenie i znaczenie imienia Zofia

Imię Zofia to historycznie pochodzi z języka greckiego, a konkretnie od słowa sófia, które oznacza „mądrość”. Co prawda, jak podkreśla Jan Grzenia, w językach nowożytnych pojawiło się za pośrednictwem wpływów łacińskich, to jednak do Polski trafiło ono zapewne bezpośrednio już z jednego z nich, a dokładniej z niemieckiego. W polskich dokumentach średniowiecznych po raz pierwszy pojawiło się w roku 1136, przy czym brzmiało ono wtedy Zofija. W kontekście polskiej literatury z pewnością należy wspomnieć o postaci Zosi z Pana Tadeusza autorstwa Adama Mickiewicza. Od imienia Zofia powstało np. nazwisko Zosiak oraz szereg nazw miejscowości, takich jak Zofiampol, Zofibór, Zofiewko, Zofiewo, Zofijówka, Zofiówka, Zofiów.

Obecnie Zofia jest imieniem niezwykle popularnym. W roku 2020 nadano je aż 7073 dziewczynkom, co daje mu najniższe miejsce na podium. Całościowo w Polsce w roku 2020 było prawie 383 000 kobiet noszących to imię (miejsce 13). Ciekawy w kontekście statystyk jest fakt, że w 2020 roku w naszym kraju było 200 kobiet formalnie noszących imię Zosia, które zostało nadane tego roku 19 dziewczynkom. Z kolei 2 kobiety noszą dwuczłonowe imię Anna-Zofia.

Imieniny Zofii

Najpopularniejsza data imienin Zofii to 15 maja. Kobiety, dziewczyny i dziewczynki o tym imieniu mogą również obchodzić imieniny 30 kwietnia, 24 maja oraz 18 i 30 września.

Zdrobnienia imienia Zofia

Najpopularniejsze zdrobnienia imienia Zofia to Zosia, Zosieńka, Zośka, Zocha, Zosiunia, Zosiaczek, Zofka, Zoszek, Zosiek, Zońka.

Imię Zofia w innych językach

Język angielski – Sophie, Sophia, Sophy

Język niemiecki – Sophia, Sophie, Sofie, Soffie

Język francuski – Sophie

Język hiszpański – Sofia

Język włoski – Sofia, Sophia

Język rosyjski – Sofia, Sofija

Język łaciński – Sophia

Patronka imienia Zofia

Pisząc o patronkach imienia Zofia Henryk Fros oraz Franciszek Sowa wspominają, że w źródłach hagiograficznych można odnaleźć 7 kobiet noszących to imię. Za zdecydowanie najważniejszą uważana jest jednak św. Zofia, męczennica rzymska. Trudno jest jednak dokładnie prześledzić jej życiorys ze względu na niedobory informacji. Nie jest nawet wiadome skąd dokładnie pochodziła. Jako jej dzień urodzin podaje się zwykle 15 maja. M.in. z życiorysu Hadriana I można wywnioskować, że należała do grupy męczenników Kwarta, Kwinta, Sulpicjusza i Trofima, chrześcijan, prawdopodobnie Rzymian, którzy w Rzymie mieli zostać osądzeni i straceni, brak jest jednak dokładnych informacji co do tego jaki los spotkał w tym kontekście samą Zofię. 

Została pochowana na cmentarzu przy Via Latina. Za Sergiusza II, który był papieżem w latach 844-847, relikwie św. Zofii zostały umieszczone pod wielkim ołtarzem w kościele San Martino ai Monti, natomiast jeszcze wcześniej (przed rokiem 788) ich część za pośrednictwem Remigiusza (biskupa Strasburga) trafiła do klasztoru w Eschau. Wspomnieni autorzy spekulują, że to stamtąd kult św. Zofii dotarł do Polski. Informacja o św. Zofii pojawia się np. w pochodzącym z XV wieku kalendarza z Kamienia Pomorskiego. Wspominana jest w naszym kraju w dniu 15 maja, jako jedna z tzw. „zimnych świętych”, w kontekście których potocznie mówi się o „zimnej Zośce”. 

Wspomnieni powyżej autorzy podkreślają, że nie należy mylić św. Zofii z inną postacią, którą była św. Zofia, matka Wiary, Nadziei i Miłości. Wszystkie miały stać się męczennicami i zostać pochowane na cmentarzu Pankracego przy Via Aurelia. Jednak według części źródeł sama Zofia miała umrzeć śmiercią naturalną 3 dni po śmierci córek. Ich relikwie miały zostać przeniesione przez Pawła I w VIII wieku do wybudowanego wtedy kościoła San Silvestro in Capite. Dzień ich wspomnienia został wyznaczony na 30 września.

Dowiedz się więcej o tych dwóch świętych

Należy wspomnieć jeszcze o późniejszej postaci, jaką była św. Zofia Barat, ochrzczona jako Magdalena-Zofia. Urodziła się w 1779 roku w Joigny, we Francji. Wykształcenie zdobyła w dużej mierze dzięki bratu, który był duchownym. Pod wpływem jezuity, o. Józefa Varin, poświęciła się działalności religijnej. W roku 1800 stała się współzałożycielką Zgromadzenia Sióstr Najświętszego Serca Jezusowego, którym później kierowała, już jako przełożona generalna. W roku 1843 Zgromadzenie to pojawiło się także na ziemiach polskich. Zofia Barat zmarła 25 maja 1865 roku. Została beatyfikowana w 1908 roku (przez Piusa X), a kanonizowana w 1925 (przez Piusa XI).

Znane imienniczki

Zofia Nałkowska (1884-1954) – pisarka i publicystka. Była wiceprezes polskiego PEN-Clubu. Odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Krzyżem Zasługi. Jej najważniejsze dzieła to Medaliony, Granica, Dom kobiet i Niecierpliwi. Dowiedz się więcej

Zofia Kossak (1889-1968) – powieściopisarka i działaczka patriotyczna, wnuczka Juliusza Kossaka. Była współzałożycielką Frontu Odrodzenia Polski oraz Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Jej najważniejsze dzieła to m.in. Krzyżowcy, Pożoga. Wspomnienia w Wołynia oraz Złota wolność.

Zofia Czerwińska (1933-2019) – aktorka teatralna i filmowa. Znana przede wszystkim z roli w serialu Czterdziestolatek. Wystąpiła również w Misiu, Och, Karol oraz serialach Alternatywy 4 i Plebania. Odznaczona Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Zofia Zborowska – urodzona w 1987 roku aktorka. Jest córką Wiktora Zborowskiego. Użyczyła swojego głosu na potrzeby gry Wiedźmin 3: Dziki Gon. Prowadziła program Twoja twarz brzmi EXTRA znajomo. Zagrała m.in. w Barwach szczęścia, Mordziakach i Ojcu Mateuszu. Dowiedz się więcej

Zofia Noceti-Klepacka – urodzona w 1986 roku windsurferka, występowała w klasie RS-X. Zdobyła brązowy medal na igrzyskach w Londynie (2012), a także 1 złoty i 2 srebrne medale na mistrzostwach świata oraz trzy złote medale na mistrzostwach Europy.

Bibliografia

J. Bubak, Księga naszych imion, Ossolineum, Wrocław 1993.

H. Fros, F. Sowa, Twoje imię, Wydawnictwo WAM, Kraków 2007.

J. Grzenia, Słownik imion, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.

Tagi: