Irena Sendlerowa (1910 – 2008) była słynną polską działaczką społeczną pochodzenia żydowskiego. Dzięki zaangażowaniu w przedsięwzięcia patriotyczne zdążyła uratować w czasie II wojny tysiące osób zagrożonych represjami hitlerowskimi.
Spis treści
Krótki życiorys Ireny Sendlerowej
Irena Stanisława Sendlerowa przyszła na świat w Warszawie 15 lutego 1910 roku. Dorastała w Otwocku. Dzięki praktykom medycznym jej ojca młoda Irena mogła poznać wielu ludzi, zwłaszcza że oprócz praktyki był również działaczem PPS (walczącym również w czasie rewolucji 1905 roku). Zamieszkała następnie w Warszawie studiując język polski na Uniwersytecie Warszawskim. Pracę podjęła po studiach – praktykowała w Obywatelskim Komitecie Pomocy Społecznej. Wybuchła II wojna i Sendlerowa podjęła się działalności na rzecz pomocy ludności żydowskiej. Rok 1942 oznaczał dla Sendlerowej powstanie organizacji „Żegota”, w której szefowała komórce ds. dzieci. Podjęła wtedy próbę uratowania 2500 dzieci żydowskich. Była zaangażowana we wszelakie akcje wspierające getto warszawskie – od szmuglowania dóbr pierwszej potrzeby, po przemycanie dzieci z getta na zewnątrz, zwykle do sierocińców i rodzin zastępczych. Została aresztowana przez Niemców w 1943 roku. Poddana następnie brutalnym przesłuchaniom. Uratowało Sendlerową przekupienie stróżujących hitlerowców. Brała następnie czynny udział w Powstaniu Warszawskim, będąc pielęgniarką – sanitariuszką. Powołała po wojnie Ośrodek Opieki nad Matką i Dzieckiem – instytucję zaangażowaną w pomoc bezrobotnym i ich rodzinom. W 1948 roku była współzałożycielem Ogólnopolskiej Ligi do Walki z Rasizmem i członkinią Polskiego Czerwonego Krzyża. Do roku 1968 była w PZPR. Zanim to jednak dokonało się, w roku 1965 otrzymała medal Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata, z nadania rzecz jasna izraelskiego instytutu Yad Vashem, a następnie otrzymała honorowe obywatelstwo państwa Izrael. W roku 1980 zasiliła szeregi NSZZ „Solidarność”. Trzeba ponadto podkreślić, że w czasach PRL Sendlerowa nie była znana opinii publicznej, prowadząc spokojne życie, a jednocześnie walcząc z chorobami, których nabawiła się podczas wojennych zdarzeń, na czele ze skutkami hitlerowskich przesłuchań. Zmarła 12 maja 2008 roku w Warszawie. Pogrzeb odbył się na Cmentarzu Powązkowskim 15 maja 2008 r.
Biografia rozszerzona Ireny Sendlerowej
Irena Stanisława Sendlerowa przyszła na świat 15 lutego 1910 r. w Warszawie. Miejscem wczesnego dorastania był Otwock, gdzie Stanisław Krzyżanowski, jej ojciec, odbywał praktykę lekarską, był tam także inicjatorem — założycielem pierwszego sanatorium przeciwgruźliczego. Pacjentami Krzyżanowskiego było wielu ubogich Żydów, Irena dorastała zatem wśród rówieśników pochodzenia żydowskiego.
Szkołę średnią odbywała w Warszawie, by móc następnie studiować polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim, jednocześnie przygotowując się do pedagogiki. Wkrótce po ukończeniu studiów podjęła pracę. Miejscem praktyk był Obywatelski Komitet Pomocy Społecznej.
Już jesienią 1939 r. Sendlerowa była inicjatorem i współtwórcą tajnej komórki pomocy Żydom. W 1942 roku powstała słynna „Żegota”, gdzie została szefową ds. dzieci. Prowadziła też tajne akcje szmuglowania do getta pieniędzy, leków i jedzenia. Oprócz tego również była uczestnikiem akcji przemycania dzieci żydowskich z getta. W ten sposób wzięła udział w uratowaniu kilkuset dzieci, ich liczba mogła być jednak większa, sięgając nawet tysięcy. Dzieci trafiały do specjalnie przygotowanych jednostek opiekuńczych, gdzie otrzymywały nowe dokumenty tożsamości, trafiając następnie do rodzin zastępczych oraz sierocińców.
Rok 1943 przyniósł aresztowanie Ireny Sendlerowej. Trafiła na słynną Aleję Szucha, a następnie na Pawiak. Przyjęła mimo tortur postawę nieugiętą, uchylając się od odpowiedzi na pytania dotyczące przywódców podziemnej organizacji. Została ocalona dzięki udanej akcji przekupienia niemieckich strażników.
Brała czynny udział w Powstaniu Warszawskim jako pielęgniarka – sanitariuszka.
Nie zrezygnowała z pracy na rzecz dzieci i kontynuowała ją po wojnie. Powołała Ośrodek Opieki nad Matką i Dzieckiem – instytucję, która także pomagała rodzinom bezrobotnym.
Zadziwia fakt, że czas PRLu był okresem, gdy o niej niejako zapomniano, mimo że uratowała dwa razy więcej ludzi, niż osławiony Oskar Schindler. Rzecz jasna miał na to przemożny wpływ jej AKowski rodowód, a pomimo nawet w związku z ruchem socjalistycznym i PPS.
Nie mniej jednak należała do PZPR do wydarzeń marca ’68, kiedy to wypowiedziała tam swe członkostwo.
W 1999 r. powstała słynna na świecie sztuka „Życie w słoiku” (ang. Life in a Jar), przedstawienie oparte na faktach z życiorysu Ireny Sendlerowej. Zostało ono wystawione ponad dwieście razy nie tylko w Stanach Zjednoczonych, ale i Polsce. Na tej podstawie mogła w następstwie tego powstać fundacja o tej samej nazwie.
Tymczasem rok 1965 przyniósł uhonorowanie jej przez izraelski instytut Yad Vashem medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata, co wpłynęło na decyzję przyznania jej honorowego obywatelstwa Izraela.
10 listopada 2003 otrzymała Order Orła Białego, a dwa lata wcześniej Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
Rok 2006 oznaczał dla Sendlerowej starania o przyznanie jej Nagrody Nobla.
11 kwietnia 2007 r. Irena Sendlerowa otrzymała Order Uśmiechu, co zostało przyjęte przez nią z honorem, jako odznaczenie dla niej najważniejsze.
Zmarła 12 maja 2008 roku w Warszawie. Pogrzeb odbył się na Cmentarzu Powązkowskim 15 maja 2008 r.
Ciekawostki o Irenie Sendlerowej
- Mimo że uratowała dwa razy więcej ludzi, niż osławiony Oskar Schindler, Sendlerowa do końca czasów PRL pozostawała stosunkowo nieznana.
- W 1999 r. miało miejsce powstanie słynnej na świecie sztuki „Życie w słoiku” (ang. Life in a Jar), przedstawienie oparte na życiorysie Ireny Sendlerowej. Spektakl wystawiono ponad dwieście razy zarówno w USA, jak i w Polsce.
- Otrzymała medal Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata.
- Rok 1965 przyniósł uhonorowanie jej przez izraelski instytut Yad Vashem, rzecz jasna medalem, co wpłynęło na decyzję przyznania jej honorowego obywatelstwa Izraela.
- Otrzymała Order Orła Białego 10 listopada 2003 roku.
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski otrzymała w 2001 roku.
- Była brana pod uwagę przez Komitet Noblowski.
- Za najważniejsze dla siebie wyróżnienie Sendlerowa uważała Order Uśmiechu, wręczony jej 11 kwietnia 2007 roku.
Cytaty Ireny Sendlerowej
„Hitler stworzył piekło w całej Polsce, ale jeszcze większe piekło stworzył Żydom, a największe piekło stworzył dzieciom, tym najbardziej bezbronnym istotom.”
„Jak ja byłam młoda, to nigdy nie myślałam, że ja będę miała dzieci, nie lubiłam nawet dzieci.”
„Jedynie inteligencja, nie ta formalna, lecz faktyczna, przede wszystkim pochodzenia robotniczego, a częściowo ze sfer katolickich, wzniosła się ponad prywatę i zaściankowość narodową.”
„Jestem narodowym alibi.”
„Każdemu, kto tonie, należy podać rękę!”
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Irena_Sendlerowa
- http://dzieje.pl/postacie/irena-stanislawa-sendler
- https://biografia24.pl/irena-sendlerowa/
