Jan Tomaszewski (ur. 1948) to legendarny bramkarz piłkarskiej reprezentacji Polski. Działał jako trener, polityk i działacz piłkarski. Obecnie jest komentatorem wydarzeń sportowych i publicystą.
Spis treści
Biografia Jana Tomaszewskiego
Jan Tomaszewski urodził się 9 stycznia 1948 roku we Wrocławiu. Jego rodzice pochodzili z Wileńszczyzny.
Kariera klubowa
Piłkarską karierę Jan Tomaszewski rozpoczął w Śląsku Wrocław w 1960 roku. W 1963 roku przeszedł do Gwardii Wrocław, którą reprezentował do 1967 roku. Powrócił do swojego macierzystego klubu, w barwach którego zadebiutował w ekstraklasie 18 sierpnia 1968 roku. Wkrótce zostały podstawowym bramkarzem drużyny, w której rozegrał 25 meczów. Z klubu odszedł w sezonie 1970/71, tym samym zostając zawodnikiem Legii Warszawa. W sezonie 1970/71 zdobył z Legią wicemistrzostwo polski. W kolejnym sezonie stracił miejsce w podstawowym składzie i po sezonie 1971/72 odszedł z zespołu.
W 1972 roku podpisał kontrakt z ŁKS-em Łódź. Dzięki znakomitym występom wywalczył pozycję jednego z najlepszych polskich bramkarzy i wrócił do gry w reprezentacji Polski. W klubie występował do 1978 roku.
Następnie wyjechał do Belgii, gdzie reprezentował klub VAC Beerschot. Z zespołem tym w sezonie 1978/79 zdobył Puchar Belgi i do odejścia z drużyny w 1981 roku, rozegrał 85 meczów ligowych. W latach 1981-82 reprezentował barwy hiszpańskiego klubu – Hercules Alicante.
W 1982 powrócił do drużyny ŁKS Łódź. W sezonie 1982/83 rozegrał jedynie 4 mecze ligowe, a 25 sierpnia 1982 zagrał ostatni mecz w swojej profesjonalnej karierze. Łącznie w ekstraklasie rozegrał 203 mecze.
Kariera reprezentacyjna
Jan Tomaszewski zadebiutował w reprezentacji Polski 10 października 1971 roku w przegranym meczu eliminacyjnym do mistrzostw Europy z reprezentacją RFN. Polacy byli wówczas drużyną dużo słabszą, ale to bramkarza obarczono winą za porażkę. Praca wieszała na nim psy, a znakomity komentator, Jan Ciszewski, wypominał mu publicznie tę „wpadkę” przy każdej nadarzającej się okazji. Jan Tomaszewski wyraźnie się zawziął, uparcie trenował i kiedy po dwóch latach został powołany na mecz z Walią, szansy tej nie zmarnował. Wprawdzie zdarzały mu się fatalne kiksy, ale reprezentacyjnej bramki nie opuścił przez następne 6 lat.
Kiedy pamiętnego dnia 17 października 1973 roku podopieczni Kazimierza Górskiego wbiegali na płytę stadionu Wembley, przywitały ich gwizdy i wyzwiska. Anglicy, mistrzowie świata z 1966 roku byli przekonani, że mają do czynienia z reprezentantami tzw. trzeciego piłkarskiego świata. Długowłosego bramkarza polskiej reprezentacji nazywali „pajacem i błaznem”. Od pierwszych minut gry Tomaszewski nie miał łatwego zadania, gdyż napastnicy angielscy ostro nacierali, a znakomity snajper Allan Clarke, wrył mu się „kolcami” w rękę. Kontuzja Tomaszewskiego okazała się na tyle poważna, że po meczu musiał założyć gips, lecz w tamtej chwili przygryzł tylko wargi, opanował strach i od tego momentu stał się zaporą nie do przebycia. Bronił jak w transie – brawurowo i instynktownie. Skapitulował tylko po strzale z „jedenastki” wykonywanym z zimną krwią przez właśnie Clarke’a. Jednak sześć minut wcześniej Polacy objęli sensacyjne prowadzenie po bramce Jana Domarskiego i do końca spotkania dowieźli „zwycięski remis”. Wyeliminowali w ten sposób Anglików z finałów mistrzostw świata. Po meczu na Wembley okrzyknięto go bohaterem narodowym, który jednocześnie zyskał szacunek wśród angielskich kibiców.
W 1974 roku Jan Tomaszewski został powołany na mistrzostwa świata odbywające się w RFN. Podstawowym bramkarzem drużyny prowadzonej przez Kazimierza Górskiego był Tomaszewski. Wystąpił we wszystkich 7 meczach, a Polska zajęła historyczne 3 miejsce. Tomaszewski jako pierwszy bramkarz w historii mistrzostw świata obronił dwa rzuty karne podczas jednego turnieju. W meczu ze Szwecją śmigał niczym lampart, zaskakując napastników północy niebywałym refleksem. W pojedynku o 3. miejsce z Brazylią nie wpuścił żadnej bramki, a Pele docenił jego wielką klasę, zaliczając go do trójki najlepszych bramkarzy świata.
W 1976 roku Tomaszewski znalazł się składzie reprezentacji Polski na turniej olimpijski w Montrealu. W finale reprezentacja prowadzona przez Kazimierza Górskiego przegrała 3:1 z NRD i zdobyła srebrny medal. W kraju uznano ten rezultat za porażkę i w konsekwencji tego trener podał się do dymisji.
W 1978 roku Jan Tomaszewski został powołany przez trenera Jacka Gmocha na mistrzostwa świata w Argentynie. Nasza reprezentacja zajęła 3. miejsce w drugiej grupie 2. rund i zakończyła swój udział w turnieju, a Jan Tomaszewski bronił w 4 meczach.
W latach 1971-81 Jan Tomaszewski w reprezentacji Polski rozegrał w sumie 63 mecze. Ostatni mecz rozegrał w przegranym przez Polskę 3:2 spotkaniu z Hiszpanią, które odbyło się 18 listopada 1981 roku.
Kariera trenerska
Karierę trenerską rozpoczął jeszcze w trakcie kariery piłkarskiej. W ostatnim meczu sezonu 1980/81 poprowadził ŁKS Łódź w przegranym meczu wyjazdowym z Szombierkami Bytom. Przez jeden sezon opiekował się zawodnikami ŁKS-u Łódź, a w latach 1989-90 był trenerem bramkarzy reprezentacji Polski prowadzonej przez Andrzeja Strejlaua. Próbował swoich sił, bez większego powodzenia, w łódzkich klubach w latach 90. Ostatecznie zakończył karierę trenerską w 1995 roku.
Pozostała działalność
Niewątpliwy talent narracyjny piłkarza znalazł ujście w licznych felietonach, pogadankach radiowych i komentarzach telewizyjnych. Wypowiadał w nich często ostre słowa krytyki pod adresem władz piłkarskich i działaczy klubowych różnego szczebla, które miały jednak na uwadze dobro samego futbolu.
Wiele anegdot z różnych okresów jego sportowej kariery znalazło się w autobiograficznej książce pt. Kulisy reprezentacyjnej piłki.
Jan Tomaszewski udziela się obecnie jako komentator wydarzeń sportowych i publicysta.
Życie prywatne – żona, dzieci
Jan Tomaszewski był trzykrotnie żonaty. Jest obecnie rozwodnikiem. Ma dwie dorosłe córki: Paulinę i Małgorzatę.
Jan Tomaszewski – ciekawostki
Dostąpił zaszczytu występowania w reprezentacji „reszty świata” w meczu uświetniającym zakończenie kariery piłkarza Paula von Himsta. Grał w drużynie międzynarodowych asów pod wodzą samego Pelego.
W 2011 roku kandydował do parlamentu z ramienia PiS. Uzyskał mandat poselski, jednak nie przystąpił do partii. W lipcu 2014 roku zapowiedział na następnych dzień rezygnację z członkostwa w KP PiS, jednak następnego dnia prezes partii Jarosław Kaczyński poinformował o jego wykluczeniu. W lutym 2015 roku przyjęty został do klubu parlamentarnego Platformy Obywatelskie. Z ramienia PO startował w wyborach w 2015 roku, jednak nie uzyskał poselskiej reelekcji.
Jan Tomaszewski – cytaty
„Wiele razy krytykowałem go za to, jakim był prezesem PZPN, ale jeśli ktoś coś złego powie na Grześka Latę jako piłkarza, każdemu wydrapię oczy. Nie był wirtuozem techniki, ale miał niesamowite zdrowie do biegania, nie można go było zabiegać. Głównie na nim była oparta nasza strategia gry w ofensywie. Bez niego to nie mogłoby się udać.“
Źródła
Zdjęcie: wikimedia.org | Autor: Zorro 2212 | Licencja: CC BY-SA 3.0
Encyklopedia Sławnych Polaków, wyd. Publicathttps://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Tomaszewski_(pi%C5%82karz)
