Jerzy Kukuczka (1948-1989) był polskim taternikiem, alpinistą i himalaistą, uznawanym za jednego z najwybitniejszych himalaistów w historii.
Krótki życiorys Jerzego Kukuczki
Jerzy Kukuczka urodził się 24 marca 1948 roku w Istebnej. Od wczesnego dzieciństwa związany był ze sportem. W 1965 roku wstąpił do Harcerskiego Klubu Taternickiego w Katowicach. Rok później stał się członkiem Klubu Wysokogórskiego w Katowicach, gdzie zrealizował kurs wysokogórski. Na przestrzeni lat 1979-1987 zdobył 14 ośmiotysięczników, w tym 8 z nich zupełnie nowymi drogami. Został drugą osobą, która zdobyła wszystkie ośmiotysięczniki. Pierwszy był Reinhold Messner, któremu zajęło to 16 lat i 4 miesiące, a Kukuczka dokonał tego w niespełna 8 lat. Jerzy Kukuczka zginął 24 października 1989 roku w trakcie wspinaczki na Lhotse, podczas której chciał wytyczyć nową drogę, przez niezdobytą w tamtym czasie północną ścianę. Osierocił żonę i dwóch synów.
Biografia rozszerzona Jerzego Kukuczki
Jerzy Kukuczka urodził się 24 marca 1948 roku w Istebnej. Pochodził właśnie z tej małej miejscowości znajdującej się w samym sercu Beskidu Śląskiego. Wcześnie zainteresował się sportem, a w szkole średniej uprawiał podnoszenie ciężarów, które jednak zaprzestał z uwagi na wskazania lekarskie.
Jerzy Kukuczka przeszedł wzdłuż i wszerz swoje rodzinne Beskidy. W 1965 roku został członkiem w katowickim Harcerskim Klubie Taternickim im. gen. Mariusza Zaruskiego (organizacja prowadziła działalność turystyczną na rzecz hufca, w co czynnie włączył się Kukuczka – organizując np. imprezy turystyczne z wykorzystaniem elementów wspinaczkowych). Rok później wstąpił do Koła Katowickiego w ramach Klubu Wysokogórskiego i ukończył tatrzański kurs wspinaczkowy. Zimą 1967/68 zdobył stopień przewodnika, a następnie został podharcmistrzem. W Harcerskim Klubie Taternickim pełnił funkcje przewodniczącego Komisji Rewizyjnej (w latach 1967–1969), jak również szefa komórki szkoleniowo-kwalifikacyjnej (na przestrzeni lat 1971–1975). Razem z nim proporczyk Harcerskiego Klubu Taternickiego znalazł się później na najwyższych szczytach Ziemi.
Spośród 14 ośmiotysięczników które Jerzy Kukuczka zdobył w latach 1979–1987, na 8 z nich udało mu się wejść nowymi drogami oraz podczas ekstremalnie ciężkich warunków, 7-krotnie w stylu alpejskim, na 4 podczas zimy (3 pierwsze były wejściami zimowymi), na 1 szczyt wszedł samotnie – przez co żaden inny zdobywca 14 ośmiotysięczników nie może dotąd pochwalić się takim bilansem. W ciągu niespełna dwóch lat (21 stycznia 1985 r. – 10 listopada 1986 r.) Jerzy Kukuczka zdobył sześć ośmiotysięczników, z czego aż trzy zimą i po raz pierwszy, natomiast na trzech kolejnych sam wytyczył nowe drogi (w tym bardzo trudne na K2 i Nanga Parbat). Wolno wprawdzie aklimatyzował się, ale za to słynął z ogromnej wytrzymałości zarówno psychicznej jak i fizycznej. Jego partnerami byli m.in. Ryszard Pawłowski, Krzysztof Wielicki, Artur Hajzer czy Wojciech Kurtyka.
W połowie lat 80., w atmosferze sensacji podsycanej przez media, zastanawiano się, kto pierwszy założy “Koronę Himalajów”: Włoch Reinhold Messner czy Jerzy Kukuczka. “Wielki wyścig” nabierał tempa, a ambicja nie pozwalała się wycofać żadnemu z rywali. Pierwszy był Messner. Kiedy Kukuczka powtórzył ten wyczyn otrzymał depeszę: “Nie jesteś drugi, jesteś wielki”.
W roku 1988 Jerzy Kukuczka wraz z Reinholdem Messnerem został nagrodzony podczas igrzysk olimpijskich w Calgary Orderem Olimpijskim. Reinhold Messner odmówił wówczas przyjęcia medalu, uzasadniając swój gest twierdzeniem, iż uważa alpinizm nie za rywalizację, lecz twórczość. Kukuczka przyjął medal, ponieważ widział we wspinaczce sportowe wartości, co wielokrotnie podkreślał.
21 stycznia 1985 jako Kukuczka jako pierwszy człowiek na ziemi (razem z Andrzejem Czokiem) wszedł na Dhaulagiri zimą (na wysokość 8167 m n.p.m.) – czyli na pierwszy z czterech ośmiotysięczników, które zdobył zimą.
Przy każdej okazji Jerzy Kukuczka mówił: “Samo kolekcjonowanie szczytów mnie nie interesuje. Najcenniejsze jest dla mnie to, co jest nowe dziewicze i niewiadome. Wytyczanie nowego szlaku pozostaje na zawsze i należy do pierwszego zdobywcy. Dlatego staram się robić to, co pozostanie w pamięci.” Strach był mu nieobcy i uważał, że “kiedy człowiek przestaje się bać, powinien przestać chodzić w góry”.
Jerzy Kukuczka wielokrotnie był świadkiem śmierci swoich partnerów z wypraw, jednak każdą tragedię starał się wymazać ze świadomości i organizował kolejną ekspedycję. Jego koledzy alpiniści często podkreślali, że jest człowiekiem obdarzonym nieprawdopodobnym szczęściem. On sam temu nie zaprzeczał, jednak 24 października 1989 tego szczęścia mu zabrakło…
Jerzy Kukuczka był żonaty z Cecylią Ogrodzińską, z którą miał dwóch synów: Macieja i Wojciecha. Rodzinie obiecywał, że po zdobyciu Korony Himalajów zrezygnuje z wypraw, jednak wytrzymał niecałe pół roku. Wrócił na Lhotse, którego południowe urwisko wciąż było nie do zdobycia. Zaledwie 161 metrów od szczytu oderwał się od ściany i spadł w 70-metrową skalną przepaść. Mniej więcej w godzinie śmierci himalaisty jego czteroletni syn zerwał się przerażony ze snu: “Coś strasznego mi się śniło. Jechałem z tatusiem windą i nagle awaria. Winda nie chciała się zatrzymać. Tatuś naciskał wszystkie guziki i nic. Boję się…”
Jerzy Kukuczka zginął 24 października 1989 roku na wysokości 8300 metrów podczas wejścia na Lhotse, czego podjął się udając się nową drogą przez słynną, niezdobytą wówczas południową ścianę. Szczyt ten zaatakował wspólnie z Ryszardem Pawłowskim. Z nich dwóch Jerzy Kukuczka wspinał się jako pierwszy – odpadł tuż przed granią szczytową. Lina, nie wytrzymała obciążenia i pękła, a Kukuczka spadł w przepaść. Ciała Kukuczki wprawdzie nigdy nie odnaleziono, ale oficjalna wersja brzmiała, że polskiego alpinistę pochowano w lodowej szczelinie, w okolicy miejsca upadku. Taki krok podjęto, aby mogło dojść do wypłaty odszkodowania dla rodziny zmarłego.
Ciekawostki o Jerzym Kukuczce
Zginął podczas pokonywania zimowego wejścia południową ścianą na szczyt Lhotse – w skutek pęknięcia przeciążonej liny, na wysokości 8300 metrów. Ciała polskiego alpinisty nigdy nie odnaleziono. Symboliczną tablicę Jerzego Kukuczkę upamiętniającą umieszczono w Chukhung, czyli nieopodal południowej ściany podejścia na Lhotse, jak również na Symbolicznym Cmentarzu Ofiar Gór pod Osterwą w Tatrach.
Jako pierwszy Polak i jednocześnie drugi człowiek w historii, zdobył on Koronę Himalajów i Karakorum, tj. wszystkie z 14 ośmiotysięczników. Dokonał tego na przestrzeni lat 1979-1987.
W 1988 roku podczas igrzysk olimpijskich w Calgary (Kanada) został nagrodzony srebrnym Orderem Olimpijskim.
Jako pierwszy w historii potrafił zdobyć zimą takie szczyty jak Dhaulagiri, Kanczendzonga oraz Annapurna.
Młodszy z jego synów, Wojciech, zdobył Mount Everest.
Cytaty Jerzego Kukuczki
“W alpinizmie, jak w szachach jest miejsce na swego rodzaju twórczość i sportową rywalizację. Gdyby jej zabrakło, być może nigdy bym się nie wspinał.”
“Mnie nie wystarczy być tylko w górach nie wystarczy być na wyprawie. Uważam, że jeżeli się podchodzi pod górę, to z jakimś celem, a tym celem jest wejść na tę górę.”
“Stawiam sobie pytanie, na które chyba nigdy nie znajdę odpowiedzi: dlaczego, kiedy jestem tam, to tęsknię za górami, a kiedy jestem tutaj, skazany na bezczynność, tęsknię za tym zwykłym życiem?”
“Tkwi we mnie coś takiego, co sprawia, że nie interesuje mnie gra o małe stawki. Dla mnie liczy się jedynie „naj”. Tylko to mnie bierze naprawdę.”
“W górach szukam samotności, kontaktu z naturą, tego sam na sam ze sobą, mimo że obok może iść partner. Góry to dla mnie rozmowa ze sobą. Pójdę dalej czy nie? Czy stać mnie jeszcze na to? To są przeżycia, dla których tu jestem.”
Źródła
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jerzy_Kukuczkahttps://en.wikipedia.org/wiki/Jerzy_Kukuczka
https://www.filmweb.pl/person/Jerzy+Kukuczka-1709608/trivia
https://pl.wikiquote.org/wiki/Jerzy_Kukuczka
Encyklopedia Sławnych Polaków, wyd. Publicat
https://biografia24.pl/jerzy-kukuczka/
Ciekawe artykuły
