Jim Morrison, czyli James Douglas Morrison (1943-1971) był piosenkarzem, poetą, aktorem, prozaikiem oraz scenarzystą. A przede wszystkim wokalistą kultowego zespołu The Doors.
Krótki życiorys Jima Morrisona
Urodził w rodzinie o korzeniach irlandzko–angielskich. Rodzina Morrisonów wielokrotnie zmieniała miejsce zamieszkania, aby ostatecznie zdecydować się na zamieszkanie w Kalifornii. Ojciec Jima był wojskowym w stopniu admirała floty amerykańskiej. Jim Morrison dość wcześnie opuścił dom rodzinny, by wstąpić na uniwersytet, czyli tam, gdzie mógł zainteresować się między innymi twórczością takich jak choćby William Blake oraz Fryderyk Nietzsche. Był to czas jego eksperymentów z substancjami psychoaktywnymi takimi jak LSD czy haszysz, ale i kokaina oraz heroina. Pod wpływem tych środków, jak również samej potrzeby tworzenia, zaczął Morrison pisać wiersze i interesować się muzyką psychodeliczną tamtych czasów. Pewnego dnia spotkał kolegę, dzięki któremu wkrótce został wokalistą zespołu rockowego. Do tej pary dołączyli następnie dwaj pozostali, aby móc wreszcie założyć i rozsławić The Doors.
Okazało się całkiem jednak szybko, że ciężar sławy, jaki przypadł w udziale The Doors, był całkiem duży, a na tyle wielki, by przygnieść Morrisona. Szybko wybuchło sporo skandali z nim związanych, orgii i uzależnień, oraz awantur. Tryb życia przestał iść w parze z rzetelnym oddawaniem koncertów.
Zmarł w Paryżu 3 lipca 1971 roku, prawdopodobnie na skutek zatrzymania akcji serca spowodowanego nadmiarem substancji zmieniających świadomość. Jima Morrisona pochowano na cmentarzu Pere-Lachaise w Paryżu.
Jim Morrison jest uważany za osobę, która miała wielki wpływ na jemu współczesnych. Był osobowością muzyki rockowej i współczesnej kultury, choć wolał być utożsamiany z poezją, niż muzyką w ścisłym rozumieniu tego słowa.
Rozszerzona biografia Jima Morrisona
Młodość wczesna
James Douglas Morrison urodził się 8 grudnia 1943 r. w Melbourne na Florydzie, w rodzinie Clary Virginii (z domu Clarke) i kontradmirała George’a Stephena Morrisona, służącego w U.S. Navy. Jego przodkami oprócz ludzi amerykańskiego pochodzenia byli Szkoci, Irlandczycy i Anglicy. Ojciec Jima, Admirał Morrison, dowodził siłami morskimi Stanów Zjednoczonych podczas incydentu w Zatoce Tonkin, który był pretekstem do zaangażowania USA w wojnę w Wietnamie w 1965 r. Jim Morrison miał młodszą siostrę, Anne Robin, która urodziła się w 1947 r.; oraz młodszego brata Andrew’a Lee Morrisona, który urodził się w 1948 roku.
Jedno zdarzenie na całe życie
W 1947 roku, kiedy miał cztery lata, Morrison był świadkiem wypadku samochodowego na pustyni, podczas którego przewróciła się ciężarówka, a niektórzy rdzenni Amerykanie leżeli ranni na poboczu drogi. Wspomniał o tym incydencie w piosence Doors „Peace Frog” na albumie “Morrison Hotel” z 1970 roku, a także w słowach piosenek jak „Dawn’s Highway” i „Ghost Song” zamieszczonych na pośmiertnym albumie “An American Prayer” z 1978 roku. Morrison uważał to wydarzenie za najbardziej kształtujące wydarzenie w jego życiu i powtarzał te relacji w swoich obrazach, piosenkach, wierszach i wywiadach. Co tu najistotniejsze jednak, rodzina artysty nie pamięta tego zdarzenia drogowego w sposób, w jaki on to opowiedział. Według biografii Morrisona zatytułowanej “No One Here Gets Out Alive”, rodzina Morrisona przeszła obok wypadku dość obojętnie, podczas gdy on był widokiem co najmniej zdenerwowany. Z kolei książka “The Doors”, napisana przez ocalałych członków Doors, wyjaśnia, jak różna była relacja Morrisona z tego incydentu od relacji jego ojca. Książka ta cytuje jego ojca mówiącego na temat reakcji syna: „Przeszliśmy obok kilku leżących Indian. Odcisnęło to na nim pewne wrażenie. Zawsze myślał o jednym płaczącym Indianinie”. Kontrastuje to ostro z opowieścią Morrisona o „Indianach rozrzuconych po całej autostradzie, wykrwawiających się na śmierć”. W tej samej książce zacytowano jego siostrę, która powiedziała: „Z przyjemnością opowiadał tę historię i przesadzał. Powiedział, że widział martwego Indianina przy drodze, a ja nawet nie wiem, czy to prawda”.
Wczesna edukacja
Wychował się na osiedlu zamieszkałym przez wojskowych. Spędził w ten sposób część swojego dzieciństwa w San Diego. Ukończył wpierw trzecią klasę w szkole podstawowej hrabstwa Fairfax w stanie Wirginia, by uczęszczać następnie do szkoły podstawowej Charlesa H. Flato w Kingsville w Teksasie. Kontynuował naukę w St. John’s Methodist School w Albuquerque, w Nowym Meksyku, a później w Longfellow School Sixth Graduation Programme w San Diego, w Kalifornii. W 1957 r. Morrison chodził do Alameda High School w Kalifornii, jako student pierwszego roku, zaliczając też jeden semestr drugiego roku. W efekcie swych starań edukacyjnych ukończył szkołę średnią w Aleksandrii w stanie Wirginia (George Washington High School) w czerwcu 1961 r.
Studia
W styczniu 1964 r. Morrison przeprowadził się do Los Angeles, aby studiować na University of California w Los Angeles (UCLA). Niedługo potem 2 sierpnia 1964 r. Ojciec Morrisona, George Stephen Morrison, dowodził dywizją floty amerykańskiej podczas incydentu w Zatoce Tonkin, co spowodowało szybką eskalację wojny wietnamskiej w Stanach Zjednoczonych. Na UCLA Morrison zapisał się do klasy o profilu dotyczącym literatury porównawczej. Studia nad dramatem wywarły wówczas głęboki wpływ na mroczną poetycką wrażliwość Morrisona, jak również jego teatralność filmową. W ten sposób Morrison ukończył studia licencjackie w szkole filmowej UCLA na wydziale sztuk teatralnych College of Fine Arts w 1965 r. Podczas studiów nakręcił kilka filmów krótkometrażowych. “First Love”, pierwszy z tych filmów, został nakręcony z kolegą z klasy Morrisona i współlokatorem Maxem Schwartzem. W ciągu tych lat, mieszkając w Venice Beach, zaprzyjaźnił się również z pisarzami z Los Angeles Free Press, za którymi utrzymywał kontakt aż do swojej śmierci w 1971 roku. W ramach tego zdołał m.in. rzeprowadzić długi i pogłębiony wywiad z popularnymi dziennikarzami pracującymi wtedy dla agencji Free Press, takimi jak choćby Bob Chorush i Andy Kent.
The Doors – spotkanie
Latem 1965 roku, po ukończeniu licencjatu w szkole filmowej UCLA, Morrison poprowadził swój artystyczny styl życia w Venice Beach. Mieszkając na dachu budynku zamieszkałego przez jego starego przyjaciela do spraw zdjęć z UCLA, Dennisa Jacobsa, napisał teksty wielu wczesnych piosenek, które The Doors później wykonywało na żywo oraz nagrywając je na albumach, takich jak „Moonlight Drive” i „Hello, I Love You.” Według towarzyszy i obserwatorów jego stylu życia, przez kilka miesięcy żył na puszkach fasoli i LSD. Morrison i kolega z UCLA Ray Manzarek byli pierwszymi dwoma członkami The Doors. Poznali się kilka miesięcy wcześniej jako studenci operatorscy. Historia głosi, że pewnego dnia Manzarek leżał na plaży w Wenecji, gdzie przypadkowo spotkał Morrisona. Był on wówczas pod wrażeniem poetyckich tekstów Morrisona, twierdząc, że to materiał „rockowy”. Następnie dołączył do nich gitarzysta Robby Krieger i perkusista John Densmore. Wszyscy muzycy mieli w tym czasie wspólne zainteresowania jak na przykład praktykami medytacyjnymi Maharishi Mahesha Jogiego.
Etymologia The Doors
The Doors wzięło swoją nazwę od tytułu książki Aldousa Huxleya “The Doors of Perception” (odniesienie do odblokowywania drzwi percepcji poprzez psychodeliczne używanie narkotyków). Własny tytuł Huxleya był cytatem z “Wesela nieba i piekła” Williama Blake’a, w którym Blake napisał: „Gdyby drzwi percepcji zostały oczyszczone, wszystko wyglądałoby na takie, jakie jest, nieskończone”. Chociaż Morrison był znany jako autor tekstów grupy, lecz to Krieger wniósł także znaczący wkład w teksty, pisząc lub zostając współautorem największych hitów grupy, w tym „Light My Fire”, „Love Me Two Times”, „Love Her Madly” oraz „Touch Me.” Z drugiej strony to Morrison wymyślał melodie wokalne do własnych tekstów, a inni członkowie zespołu wnieśli do tego akordy i rytm. Morrison nie grał na żywo na instrumencie (z wyjątkiem marakasów i tamburynu) ani w studio (z wyłączeniem marakasów, tamburynów, klaszczeń i gwizdania), tym nie mniej potrafił zagrać na fortepianie i syntezatorze. Brian Hinton w jego książce “Celtic Crossroads: The Art of Van Morrison” napisał: „Jim Morrison szybko nauczył się swojego scenariusza, jego pozornej lekkomyślności, atmosfery stłumionego zagrożenia, sposobu, w jaki przyszło mu improwizować poezję do rockowego rytmu, w tym było nawet jego specyficzne poruszanie się na scenie”. Natomiast w listopadzie 1966 Morrison and the Doors wyprodukowali klip promocyjny do filmu “Break on Through” (“To the Other Sid”), który był ich pierwszym singlem. W filmie czterech członków grupy grało piosenkę na zaciemnionym planie z naprzemiennymi widokami i zbliżeniami wykonawców, a Morrison synchronizował wargi z tekstem. Morrison and the Doors nadal tworzyli krótkie filmy takie jak te do utworów „Moonlight Drive” oraz „People Are Strange”.
Zakontraktowany debiut
The Doors zdobył uznanie w kraju po podpisaniu umowy z Elektra Records w 1967 r. Singiel „Light My Fire” spędził trzy tygodnie na pierwszym miejscu listy przebojów Billboard Hot 100 w lipcu / sierpniu 1967 r. Później The Doors pojawili się w The Ed Sullivan Show, popularnym serialu puszczanym w niedzielę wieczorem, który wprowadził Beatlesów i Elvisa Presleya do szerokiej świadomości widzów ze Stanów Zjednoczonych. Ed Sullivan poprosił The Doors o dwie piosenki: „People Are Strange” i „Light My Fire”. Cenzorzy Sullivana nalegali wtedy, aby The Doors zmienili tekst piosenki „Light My Fire”, ponieważ kojarzył się z narkotykami. Członkowie zespołu na to podobno przystali w szatni, przed wyjściem na scenę, lecz po tym zapewnieniu zespół wyszedł na scenę i zaczął śpiewać piosenkę z oryginalnymi tekstami. Sullivan nie był szczęśliwy i po ich występie odmówił podania ręki Morrisonowi. Sullivan kazał producentowi show powiedzieć zespołowi, że już nigdy nie pojawią się w The Ed Sullivan Show. Morrison rzekomo powiedział producentowi wyzywającym tonem: „Hej, stary. Właśnie zagraliśmy w Sullivan Show!”
“Młody lew”
Wraz z wydaniem drugiego albumu, “Strange Days”, The Doors stał się jednym z najpopularniejszych zespołów rockowych w Stanach Zjednoczonych. Ich połączenie bluesa i mrocznego psychodelicznego rocka zawierało wiele oryginalnych piosenek i charakterystycznych wersji coverowych, takich jak wykonanie „Alabama Song” z opery Bertolta Brechta i Kurta Weilla „Rise and Fall of the City of Mahagonny”. Zespół wykonał także szereg rozbudowanych prac koncepcyjnych, w tym utwory „The End”, „When the Music’s Over” i „Celebration of the Lizard”. W 1966 r. fotograf Joel Brodsky wykonał serię czarno-białych zdjęć Morrisona w sesji zdjęciowej zwanej „Młody lew”. Fotografie te są uważane za jedne z najbardziej znanych obrazów Jima Morrisona i są często wykorzystywane jako okładki albumów kompilacyjnych i innych pamiątek po The Doors and Morrison. Do rangi symbolu wyniesiono później fakt, iż pod koniec 1967 r. na koncercie w New Haven w Connecticut wokalista The Doors został aresztowany na scenie, co dodatkowo potęgowało jego mistycyzm i podkreśliło jego zbuntowany wizerunek.
Sukcesy z problemami na horyzoncie
W 1968 roku The Doors wydali trzeci album studyjny, “Waiting for the Sun”. Zespół wystąpił 5 lipca w Hollywood Bowl; ten występ zasłynął ze swego nagrania koncertowego. W tym też roku zespół po raz pierwszy zagrał w Europie. Ich czwarty album, “The Soft Parade”, został wydany w 1969 roku. Był to pierwszy album, na którym poszczególnym członkom zespołu przypisano odpowiednio ich piosenki. Wcześniej każda piosenka na ich albumach była przypisywana po prostu „The Doors”. Z kolei w dniach 6 i 7 września 1968 r. The Doors zagrali cztery przedstawienia w Roundhouse w Londynie w Anglii z Jefferson Airplane, który został nakręcony do telewizyjnego dokumentu zatytułowanego “The Doors Are Open” w reżyserii Johna Shepparda. Mniej więcej w tym czasie Morrison – od dawna pijący alkohol – zaczął pojawiać się na sesjach nagraniowych wyraźnie odurzony. Często też spóźniał się na występy na żywo.
Jim Morrison skazany
Na początku 1969 r., niegdyś zgrabny piosenkarz przybrał na wadze, zapuścił brodę i wąsy oraz zaczął ubierać się bardziej swobodnie – rezygnując ze skórzanych spodni i pasków, na rzecz dżinsów i koszulek. Podczas koncertu 1 marca 1969 r. W Dinner Key Auditorium w Miami Morrison próbował wywołać zamieszki na widowni, krzycząc „Chcesz zobaczyć mojego fiuta?”. Nie udało mu się, ale trzy nakazy aresztowania zostały wydane wówczas przez departament policji lokalnego hrabstwa. W związku z tym wiele zaplanowanych koncertów The Doors zostało później odwołanych. W dniu 20 września 1970 r. Morrison został skazany za nieprzyzwoite zachowanie i wulgaryzmy przez sześcioosobową ławę przysięgłych w Miami, przed którą zeznawało 16 osób. Morrison, który uczestniczył w wyroku z 30 października, ubrany „w wełnianą kurtkę ozdobioną indyjskimi wzorami”, gdy z ust sędziowskich padło aż sześć miesięcy więzienia oraz grzywna w wysokości 500 USD. Morrison pozostał wolny za kaucją w wysokości 50 000 $. Podczas wyroku sędzia Murray Goodman powiedział Morrisonowi, że jest „osobą obdarzoną talentem” podziwianą przez wielu jego rówieśników. Jego śmierć osiem miesięcy później – w Paryżu, 3 lipca 1971 – sprawiła, że odwołanie od decyzji sądu stało się sporne.
W 2007 r. Gubernator Florydy Charlie Crist zasugerował możliwość pośmiertnego ułaskawienia Morrison, które ogłoszono jako wykonane 9 grudnia 2010 r.
Ciekawostki o Jimie Morrisonie
- Nazwę zespołu The Doors, miał Morrison zaczerpnąć z książki „Drzwi Percepcji” Aldousa Huxleya. W książce tej owe „Drzwi” są symbolicznym miejscem przejścia świadomości do poziomu jej „antypodów”, które miały być obszarem wglądu w sens egzystencji jako takiej.
- Mówi się, że zmarł w wyniku przedawkowania heroiny. Według jego partnerki (Pameli Courson) Morrison miał zwyczajnie pomylić heroinę z kokainą. Kobieta uważała, że do śmierci mogło dojść w nocnym klubie, z którego zniesiono ciało muzyka do domu i próbowano ratować poprzez zanurzenie w wannie z zimną wodą. Oficjalną przyczyną śmierci jest zatem atak serca, jednak wiele wskazuje na to, że lider The Doors mógł jednak przedawkować właśnie heroinę. Morrisona znaleziono w wannie, co wskazywałoby na to, że wrzucono go tam jak zwykle, jak każdego narkomana, podczas zapaści, a ten mógł się zwyczajnie utopić.
- O Jimie Morrisonie mówiło się, że to frontman idealny, jednak wbrew pozorom nie zawsze był odważny i charyzmatyczny. Początki były bowiem dla niego bardzo trudne, artystę pożerała trema, przez co Morrison często śpiewał tyłem do publiczności.
Cytaty Jima Morrisona
„Jestem Królem Jaszczurem. Mogę uczynić wszystko.”
„Przyjaciele mogą sobie pomagać. Prawdziwy przyjaciel jednak to ktoś przy kim możesz być całkowicie wolnym, być sobą i czuć. Albo, nie czuć nic. Akceptuje wszystko cokolwiek odczuwasz w danej chwili. Na tym właśnie polega prawdziwa miłość – pozwolić komuś być tym kim naprawdę jest.”
„Powiedzmy po prostu, że próbowałem dotrzeć do granic rzeczywistości. Byłem ciekaw, chciałem zobaczyć, co się stanie. To było to i nic więcej: po prostu ciekawość.”
„Nie śmierć rozdziela ludzi, lecz brak miłości.”
„Nad wszystkim, co robię, unosi się niezłomne poczucie ironii.”
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Jim_Morrison
- https://www.biography.com/people/jim-morrison-9415576
- http://www.notablebiographies.com/Mo-Ni/Morrison-Jim.html
- https://www.thefamouspeople.com/profiles/jim-morrison-178.php
- https://www.britannica.com/biography/Jim-Morrison