Karel Gott (1939-2019) był artystą czeskim o niespotykanej do jego czasów popularności. Zajmował się wykonywaniem utworów własnych oraz coverów. W ciągu swojej muzycznej kariery wydał ponad 100 albumów.
Spis treści
Krótki życiorys Karela Gotta
Karel Gott (14 lipca 1939 r. – 1 października 2019 r.) był czeskim artystą nagrywającym niezwykle popularne płyty, ale i amatorem, uważanym za najbardziej utalentowanego piosenkarza męskiego w byłej Czechosłowacji i Czechach. Został wybrany najlepszym piosenkarzem w tym kraju w ramach przyznawanej tam corocznej krajowej nagrody muzycznej Czeski Słowik – otrzymał nagrodę aż 41 razy, ostatnio w 2017 roku.
Osiągnął on również znaczny sukces w krajach niemieckojęzycznych, gdzie był znany jako „Złoty głos Pragi”, trzykrotnie zdobywając nagrodę Goldene Stimmgabel (1982, 1984 i 1995).
W ciągu swojej kariery wydał ponad 100 albumów i 100 albumów kompilacyjnych, sprzedając około 50–100 milionów płyt na całym świecie, 23 miliony na rynku niemieckojęzycznym i około 15 milionów w Czechosłowacji i w Republice Czeskiej oraz na Słowacji.
Rozszerzona biografia Karela Gotta
Młodość
Karel Gott urodził się w Pilźnie w Protektoracie Czech i Moraw (obecnie Pilzno, Republika Czeska). Posiadał korzenie niemieckie.
Mieszkał w Pradze od szóstego roku życia. Gott początkowo chciał studiować sztukę, ale nie zdał egzaminów na Akademii Sztuk, Architektury i Projektowania w Pradze (UMPRUM), więc w zastępstwie tego został przeszkolony jako elektryk. Po ukończeniu studiów zaczął pracować jako elektryk, ale zainteresował się także praską sceną muzyczną, zwłaszcza jazzem. Eksperymentował z grą na basie i gitarze, ale ostatecznie postanowił skupić się na śpiewie, studiując śpiew prywatnie. W latach 50. występował sporadycznie jako piosenkarz amator i często brał udział w konkursach.
Czasy wczesnej kariery
W 1958 r. Got wystartował z marnym efektem w amatorskim konkursie śpiewu w praskim domu słowiańskim zatytułowanym „W poszukiwaniu talentów”, ale w tym samym roku udało mu się zdobyć pierwsze miejsca na popularniejszym konkursie w Vltava Prague Cafe.
W 1960 roku postanowił zostać profesjonalnym piosenkarzem. Studiował operę w praskim Konserwatorium, u Konstantina Karenina, studenta rosyjskiego basisty Feodora Chaliapina. Znając zainteresowanie Gotta aktualnymi trendami muzycznymi, Karenin instruował go nie tylko w klasycznych utworach włoskich, ale także w muzyce popularnej. Mniej więcej w tym czasie Gott po raz pierwszy wyjechał za granicę (do Polski) z Czechosłowackim Radiem Jazz Orchestra pod dyrekcją Karela Krautgartnera.
W 1962 roku Gott wydał swój pierwszy singiel z Supraphon, czyli z duetem z wokalistką jazzową Vlastą Průchovą, singiel zatytułowany “Až nám bude dvakrát tolik” (“Kiedy jesteśmy dwa razy starsi”). W tym samym roku Gott pojawił się w pierwszej krajowej ankiecie Zlatý slavík (Złoty Słowik), zajmując 49. miejsce. Wkrótce potem, w 1963 r., Gott zdecydował się opuścić praskie Konserwatorium, aby kontynuować próby na prywatnych lekcjach śpiewu do 1966 r.
W 1963 roku Gottowi zaproponowano miejsce w niedawno wtedy założonym teatrze Semafor, który to był w czołówce rozwijającej się czechosłowackiej sceny muzyki pop, co dało mu wkrótce pierwsze znaczące doświadczenia w występach scenicznych. W tym samym roku wydał swój pierwszy solowy singiel, czeskie nagranie “Moon River” Henry’ego Manciniego, a następnie piosenkę “Oči sněhem zaváté” (“Zaśnieżone oczy”), która to razem z innymi jego utworami na krążku stała się najlepiej sprzedającą się płytą roku. Wkrótce potem Gott otrzymał pierwszą z trzydziestu czterech nagród Zlatý slavík, przyznanych najpopularniejszemu twórcy roku.
W 1965 roku Karel Gott założył Teatr Apollo – wraz z dwoma kolegami z Semafor, minowicie z Jiří’jem i Ladislav’em Štaidl’em. W tamtym momencie był już dobrze znany publiczności, występując w programach “Pielgrzymka dla dwojga” i “Wieczorna modlitwa”, stwarzając nowy repertuar z własną orkiestrą. Zaczął komponować własne piosenki, wciąż koncertując w Czechosłowacji i za granicą w ramach Teatru Apollo. W tym samym roku wydał swój pierwszy album długogrający, “Piosenki Karela Gotta z Supraphon”, a następnie album w języku angielskim zatytułowany “The Golden Voice of Prague”.
W 1967 roku Gott wystąpił na Midem, targach przemysłu muzycznego w Cannes, we Francji, gdzie brawa mierzono już podczas każdego koncertu. Występ Gotta zaskoczył obserwatorów, osiągając pozycje 54 (w porównaniu np. do 58 dla Toma Jonesa). Po tym wydarzeniu Gott podpisał umowę z wytwórnią płytową Polydor / Deutsche Grammophon Gesellschaft, przedłużając ją kilkakrotnie, aż stała się umową na życie w 1997 r. W latach 1967–2000 Polydor wydał jego ponad 125 albumów i 72 singli – w krajach niemieckojęzycznych. Gott reprezentował Austrię w konkursie Eurowizji w 1968 roku piosenką “Tausend Fenster”, zajmując 13. miejsce. W tym samym roku Gott spędził sześć miesięcy na nocnych występach w New Frontier Hotel and Casino w Las Vegas.
Lata 70.
W latach 70. Karel Gott odniósł krajowy sukces i pojawiał się regularnie w telewizji, w tym w dziesięcioczęściowym serialu “Karel Gott w Slany”. W Niemczech natomiast, czyli jednym z jego najbardziej udanych rynków, świętował swój przełom w 1970 roku piosenką “Einmal um die ganze Welt” i był gwiazdą zarówno w Niemczech Zachodnich, jak i tych Wschodnich. Regularnie pojawiał się również w programach telewizyjnych takich jak “ZDF-Hitparade”.
Jednym z jego najbardziej znanych przebojów była muzyka tytułowa do serialu filmów animowanych “Pszczółka Maja”. Nagrał ten utwór w języku niemieckim, a później także w języku słowackim i czeskim dla wersji dubbingowanych w tych językach. W dniu 3 maja 1977 r. otrzymał wreszcie tytuł Zasłużonego Artysty, a w następnym roku otrzymał Złoty Kapelusz Kolonii, przyznawany corocznie wybitnym postaciom w działalności kulturalnej lub społecznej. W 1977 r., podobnie jak większość ówczesnych czeskich artystów, w reakcji na ogłoszenie opozycyjnej Karty 77 podpisał tzw. antykartę, w której tym samym poparł komunistyczny reżim. Gott, twierdził później, że do podpisu nakłoniono go podstępem. Tymczasem Jego debiutancki album wydany w Związku Radzieckim sprzedał się w ponad 4,5 miliona egzemplarzy i pozostaje do dziś popularny w krajach byłego Związku Radzieckiego.
Karel Gott nagrał coverową piosenkę “All All My” o nazwie “Kam tenkrát šel můj bratr Jan”, dedykowaną Janowi Palachowi, mianowicie działaczowi studenckiemu, który popełnił publiczne samospalenie jako protest przeciwko sowieckiej okupacji Czechosłowacji w styczniu 1969 r. Piosenka została nagrana w 1977 r., gdy wojska radzieckie były nadal obecne w tym kraju.
Pod koniec dekady Gott zaczął eksperymentować z innymi gatunkami spoza muzyki popularnej, w tym muzyką country i kompozycjami klasycznymi, i pojawił się na popularnym festiwalu Fan Fair Country Music Festival w 1979 r.
Lata 80.
Lata osiemdziesiąte przyniosły międzynarodowy sukces Gottowi, w tym nakręcenie musicalu “In the Track of Bel Canto” we Włoszech w 1981 r. W 1983 r. Gott otrzymał Złoty Medal Hermanna Lönsa w Monachium w Niemczech za zasługi w rozwoju niemieckiej pieśni tradycyjne. W dniu 30 kwietnia 1985 r. otrzymał z kolei tytuł Artysty Narodowego za wyjątkowy wkład artystyczny. W 1986 roku, z okazji 20-lecia firmy, otrzymał Złotą Igłę Polydora, wcześniej przyznaną tylko Leonardowi Bernsteinowi i Herbertowi von Karajan’owi. W marcu 1991 r. był pierwszym artystą wprowadzonym do Hall of Fame Akademii Muzyki Popularnej i został nagrodzony Diamentową Nagrodą Supraphon w dniu 8 września 1992 r., a to w uznaniu za rekordową sprzedaż 13 milionów płyt w Czechosłowacji.
W 1990 roku Gott ogłosił koniec swojej kariery i zorganizował długą pożegnalną trasę koncertową. Sukces trasy spowodował jednak, że wycofał swoją decyzję. W 1993 r. Założył agencję artystyczną GOJA z Františkiem Janečkiem, która obecnie produkuje płyty Gotta i zarządza jego działalnością artystyczną.
Powrót wielkiego pieśniarza
W 1996 r., Po ponownym publicznym wejściu w obszar wielkiej muzycznej kariery, Gott ponownie wygrał Český slavík (Czech Nightingale) i zdobywał już później wyróżnienie co roku, z wyjątkiem 1998 i 2012. Pozostał popularny w wielu krajach, i występował często poza Czechami. 29 września 2000 roku zagrał koncert w Carnegie Hall w Nowym Jorku.
W 2008 roku pojawił się na albumie Bushido Heavy Metal Payback, wykonując duet zatytułowany „Für immer jung”, cover „Forever Young” zespołu Alphaville. W 2009 r. natomiast otrzymał od państwa czeskiego medal Distinguished Merit Medal.
Istotne, że jego swoistym niemieckim ghostwriterem od 2001 roku był Filip Albrecht, który napisał dla niego ponad 20 piosenek. W maju 2014 r. Gott wydał swoją autobiografię “Zwischen zwei Welten” (“Pomiędzy słowami”).
Życie osobiste
Miał dwie córki (Dominike i Lucie) z różnych wcześniejszych związków. Ożenił się ze swoją ostatnią partnerką Ivaną Macháčkovą, czeską prezenterką, w styczniu 2008 r. Ślub odbył się w Las Vegas – ze związku narodziły się dwie córki, Charlotte Ella (ur. 30 kwietnia 2006 r.) i Nelly Sofie (ur. 28 maja 2008 r.).
W latach 90. Gott zaczął koncentrować się także na malarstwie. Pierwsza wystawa jego obrazów odbyła się w 1992 r. w praskiej galerii Christ Christ Child, a jego prace były odtąd wystawiane w Berlinie, Moskwie, Monachium, Kolonii, Wiedniu i Bratysławie.
W październiku 2015 r. zdiagnozowano u niego złośliwego raka węzłów chłonnych. W dniu 18 marca 2016 r. podano, że wyzdrowiał z raka, który był w remisji. W dniu 12 września 2019 r. ogłoszono jednak, że Gott cierpi na ostrą białaczkę szpikową (AML) i leczy się w Szpitalu Uniwersyteckim w Pradze. Po prawie trzech tygodniach, 1 października 2019 r. Karel Gott zmarł we śnie, w obecności rodziny. W odpowiedzi na śmierć artysty czeski rząd ogłosił zaplanowany państwowy pogrzeb.
Ciekawostki o Karelu Gocie
- W ciągu swojej kariery Karel Gott wydał ponad 100 albumów i 100 albumów kompilacyjnych, sprzedając przy tym około 50–100 milionów płyt na całym świecie, natomiast 23 miliony płyt na rynku niemieckojęzycznym i około 15 milionów w samej tylko Czechosłowacji i Republice Czeskiej oraz na Słowacji.
- Karel Gott nagrał coverową piosenkę “All All My” o nazwie “Kam tenkrát šel můj bratr Jan”, dedykowaną Janowi Palachowi, mianowicie działaczowi studenckiemu, który popełnił publiczne samospalenie jako protest przeciwko sowieckiej okupacji Czechosłowacji w styczniu 1969 r. Piosenka została nagrana w 1977 r., gdy wojska radzieckie były nadal obecne w tym kraju.
- W 1977 r., podobnie jak większość ówczesnych czeskich artystów, w reakcji na ogłoszenie opozycyjnej Karty 77 podpisał tzw. antykartę, w której tym samym poparł komunistyczny reżim. Gott, twierdził później, że do podpisu nakłoniono go podstępem.
Cytaty Karela Gotta
“Raczej wolałbym być tylko gitarą
grał i śpiewał piosenkę prastarą
na której kurz osiada
na tych kilku pozostałych strunach…
…a ja lubię – grać rock and rolla,
a ja lubię grac rock and rolla.”
“Kiedy byliśmy dziećmi
często jeździliśmy
na wozie z sianem
a z nami była zawsze Babicka (babcia)
Wspaniałe opowieści
mogła opowiadać
a dla nas były zawsze jak nowe
wszystkie dzieci kochaly Babickę”
“Rozmawiałem z wieloma inteligentnymi ludźmi. Również z psychologami. Wierzę, że odpowiednio zwracałem się do matki, do kobiet, do serca. Przez większość czasu na moich koncertach brały udział kobiety. Często udają, że chcą twardego faceta z mięśniami, ale tak naprawdę szukają delikatnego mężczyzny. Takiego, który troszczy się o nie”.
Źródła
Zdjęcie pochodzi z portalu wikimedia.org. Autorem jest David Sedlecky. Zdjęcie zostało wykorzystane na podstawie licencji CC BY-SA 4.0.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Karel_Gotthttps://www.allmusic.com/artist/karel-gott-mn0000356358/biography
https://www.imdb.com/name/nm0331872/bio
https://www.stern.de/kultur/musik/karel-gott–das-letzte-stern-gespraech-des-schlagersaengers-8786262.html
https://www.tekstowo.pl/piosenka,karel_gott,babicka__alle_kinder_liebten_babicka_.html
