Krzysztof Zanussi (ur. 1939) jest polskim reżyserem filmowym i teatralnym, producentem i scenarzystą. Jest profesorem filmu europejskiego w European Graduate School w Saas-Fee w Szwajcarii, gdzie prowadzi letnie warsztaty. Jest także profesorem na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.
Krótki życiorys Krzysztofa Zanussiego
Krzysztof Zanussi, urodzony w czerwcu 1939 roku, uważany jest nieprzypadkowo za jednego z najwybitniejszych reżyserów kina polskiego. Jego filmy cechuje niezwykła oryginalność, są zawsze pełne refleksji i trafnej obserwacji. Reżyser porusza w swych dziełach problematykę z obszaru moralności, psychologii, ukazuje też bliżej życie wewnętrzne swych bohaterów.
Artysta studiował wpierw fizykę na Uniwersytecie Warszawskim, następnie filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Lecz finalnie ukończył PWSFTviT w Łodzi. Jako autorytet w reżyserii filmowej sprawuje związane z tym liczne funkcje. W 1980 r. został wpierw kierownikiem zespołu artystycznego, aby następnie zostać dyrektorem Studia Filmowego „Tor”. W latach 1971-83 był wiceprezesem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, a w latach 1975-77 przewodniczącym Rady Polskiej Federacji Dyskusyjnych Klubów Filmowych. Od 1987 r. jest też członkiem Komitetu Kinematografii. Pracował przy tym jako wykładowca min. w łódzkiej PWSTiF, ale i w brytyjskiej National Film School.
Krzysztof Zanussi zajmuje się także reżyserią teatralną, bywa niekiedy scenarzystą, kierownikiem artystycznym, oraz producentem. Zanussi jest też autorem takich książek jak „O montażu w filmie amatorskim” czy też „Rozmowy o filmie amatorskim”. Jest członkiem Akademii Filmowej, tej to mianowicie, która przyznaje Felixy.
16 października 1998 r. odsłonięto gwiazdę Krzysztofa Zanussiego w Alei Gwiazd w Łodzi. Krzysztof Zanussi posiada też tytułu doktora honoris causa moskiewskiego Instytutu Sztuki Filmowej.
Rozszerzona biografia Krzysztofa Zanussiego
Wczoraj i dziś
Urodził się 17 czerwca 1939 w Warszawie, w rodzinie o korzeniach włoskich, jako jedyne dziecko Jerzego i Wandy Zanussi. Ukończywszy szkołę średnią, Zanussi studiował wpierw fizykę na Uniwersytecie Warszawskim a następnie filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Oba te kierunki zarzucił jednak na rzecz filmu – zostając w efekcie absolwentem prestiżowej PWSFTviT w Łodzi (Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. L.Schillera) w roku 1967. W efekcie tego dziś jest bynajmniej nie tylko dyrektorem Polskiego Studia Filmowego TOR, ponieważ zdążył otrzymać najwyższe i prestiżowe nagrody oraz wyróżnienia, w tym Nagrodę Davida di Donatello Accademia del Cinema Italiano, Krzyż Kawalera Orderu Odrodzenia Polski i Cavalier de L’Ordre des Sciences et Lettres. Oprócz twego został odznaczony nagrodą za całokształt twórczości 20 listopada 2012 r., a mianowicie na 43. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Indiach, w Goa. Na przestrzeni lat 1971–1983 Krzysztof Zanussi był też wiceprezesem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, a od 1987 figurował jako członek Komitetu Kinematografii.
Dorobek twórczy
Krzysztof Zanussi napisał dotąd takie publikacje książkowe jak ta „O montażu w filmie amatorskim” (1968), „Rozmowy o filmie amatorskim” (1978) i książkę wspomnień „Pora umierać. Wspomnienia, refleksje, anegdoty” (1997). Wystąpił sam w produkcji filmowej „Camera Buff” (1979), czyli w dziele o amatorskim reżyserze, w reżyserii jego przyjaciela Krzysztofa Kieślowskiego. Jego film „Constans” (1980) otrzymał nagrodę jury na festiwalu filmowym w Cannes w 1980 r. Natomiast dekadę lat 80. Krzysztof Zanussi spędził większość czasu na Zachodzie. Wśród filmów, które zrealizował w tym czasie, był film Z” dalekiego kraju: Papież Jan Paweł II” (1981) o życiu Karola Wojtyły w kontekście skomplikowanej historii współczesnej Polski. Jego dorobek filmowy z 1989 r. został wtedy wpisany na 16. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Moskwie. Jego film z roku 2000, czyli „Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową” zdobył Złotego Świętego Jerzego na 22. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Moskwie. Z kolei jego film z 2002 r. pt. „Suplement” został zgłoszony na 24. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Moskwie, gdzie zdobył wyróżnienie specjalne FIPRESCI.
Zanussi w Warszawie
Dzieło życia i rzeczywistość postpeerelowska
Zanussi opisał swój film z 1995 r., pod tytułem „Cwał”, jako swoje najbardziej autobiograficzne dzieło. Tam właśnie dowiadujemy się o nim najwięcej. Kamera podąża w „Cwale” za reżyserem przez kilka lat jego dzieciństwa w Polsce, w trudnym okresie powojennego komunizmu. Film pokazuje czas nie mający w historii precedensu. Pewnego rodzaju rozumienie, jakim wykazał się Zanussi sprawiło również, iż to Zanussi w dekadzie lat osiemdziesiątych był szefem studia filmowego TOR. Zapytany o swoje doświadczenie jako producenta powiedział: „Pomimo pracy cenzury system (czyt. państwo) zapewnił częściową autonomię naszym kinematografom w czasach komunizmu”.
Niedoszły TW
Według danych Instytutu Pamięci Narodowej (IPN) od 1962 do 1964 r. Krzysztof Zanussi został zarejestrowany bez jego zgody jako tajny współpracownik komunistycznej Służby Bezpieczeństwa o kryptonimie „Aktor”. Jak się później okazało, wprawdzie przeprowadził kilka rozmów z komunistycznymi tajnymi służbami, jednak nigdy nie zaczął działać jako tajny współpracownik. Zanussi otwarcie mówi o swoich kontaktach z SB, ale zaprzecza wszelkim wykroczeniom.
Zanussi współczesny
Krzysztof Zanussi sprawdził się jako publicysta w miesięczniku psychologicznym „Charaktery”. Jest oprócz tego członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Od 2002 figuruje jako Wiceprzewodniczący Rady Fundacji Centrum Twórczości Narodowej. Jest także wykładowcą na Wydziale Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego UŚ (Uniwersytetu Śląskiego), warszawskiego Collegium Civitas czy wreszcie działaczem w łonie Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Pełni zadania jako przewodniczący Rady Programowej i wykładowca Akademii Multi Art w Krakowie. Jest ponadto honorowym przewodniczącym w ramach włoskiego festiwalu Popoli e Religioni – Terni Film Festival oraz propaguje założenia sieci inter-religijnych festiwali europejskich, w składzie której odnajdujemy właski Terni Film Festival, festiwal Sacrofilm Zamość, w Polsce, oraz francuski Journées Cinema et Réconciliation w Notre Dame de La Salette.
Osobie jak i twórczości Krzysztofa Zanussiego poświęcono dotąd dwa filmy dokumentalne: pierwszy z nich to „Struktura człowieka” (1989, w reż. Grażyny Banaszkiewicz) oraz „Niepokój” (2004, w reż. Krzysztofa Tchórzewskiego).
Ciekawostki o Krzysztofie Zanussim
- Krzysztof Zanussi otrzymał dotąd aż 8 tytułów doktora honoris causa uczelni, w tym takich jak 1. Wszechrosyjski Państwowy Instytut Kinematografii WGIK im. Siergieja Gierasimowa (Moskwa, Rosja); 2. Europejski Uniwersytet Humanistyczny (Mińsk, Białoruś – obecnie Wilno, Litwa); 3. Narodowy Uniwersytet Sztuki Teatralnej i Filmowej (Bukareszt, Rumunia); 4. Nowy Uniwersytet Bułgarski (Sofia, Bułgaria); 5. Państwowy Uniwersytet Telewizji i Filmu (Petersburg, Rosja); 6. Uniwersytet Katolicki (Walencja, Hiszpania); Katolicki Uniwersytet Lubelski (Lublin, Polska); 7. Uniwersytet Opolski (Polska); 8. Grodzieński Państwowy Uniwersytet im. Janki Kupały (Grodno, Białoruś).
- Otrzymał odznaczenia i nagrody jak np. Nagroda Ministra Kultury i Sztuki III stopnia (1971); Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1999); Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005); Order Księcia Jarosława Mądrego V stopnia (Ukraina) i Nagroda „Pontifici” przyznana przez warszawski Klub Inteligencji Katolickiej (2009).
- W 1992 roku w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (Polska) został mu nadany naukowy tytuł profesora.
- Pomimo kontaktów z SB, Zanussi nie został tajnym współpracownikiem.
- W 2016 roku Krzysztof Zanussi wystąpił w spocie reklamowym, który promował konkurs Stowarzyszenia Manko zatytułowany „Opowiedz nam swoją historię”.
Cytaty Krzysztofa Zanussiego
„Artysta nie należy do nikogo, jego sztuka musi stanowić własność wszystkich.”
„Feminizm jest jak cholesterol: dzieli się na dobry i zły. Ze złym walczę, dobry popieram.”
„Gdyby nie był sławny (o Romanie Polańskim), to fakt, że ponad 30 lat temu w Los Angeles, mieście szczególnie swobodnych obyczajów, skorzystał z usług jakiejś nieletniej prostytutki, nie miałby dzisiaj przedłużenia.”
„Jak dwuznaczny jest w dzisiejszym świecie stosunek do ludzi głęboko wierzących. Z jednej strony muszą się kryć, płacić światu frycowe. Z drugiej strony są przedmiotem fascynacji. Ci, co ich prześladują, w gruncie rzeczy oczekują od nich świętości. I rozczarowują się, gdy jej nie widzą.”
Źródła
https://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Zanussihttps://www.filmweb.pl/person/Krzysztof.Zanussi
https://culture.pl/en/artist/krzysztof-zanussi
https://muzyka.interia.pl/news-krzysztof-zanussi-biografia,nId,1643640
https://pl.wikiquote.org/wiki/Krzysztof_Zanussi
Z wykształcenia socjolog. Swoje dziennikarskie doświadczenie zdobywał pracując w lokalnym czasopiśmie na Podkarpaciu i w regionalnej telewizji na Podbeskidziu.
Zapisz się do newslettera
Chciałbyś co jakiś czas otrzymywać powiadomienia o nowych, ciekawych biografiach?Zapisz się do newslettera: