Ludwik Węgierski (ur. 5 marca 1326 w Wyszegradzie, zm. 10 września 1382 w Trnawie) był królem Węgier na przestrzeni lat 1342–1382, oraz królem Polski od roku 1370 do swej śmierci w 1382 r.
Krótki życiorys Ludwika Węgierskiego
Ludwik Węgierski (ur. 1326 – zm. 1382 r.) był królem Węgier oraz Polski. Był władcą niezwykle wojowniczym. Niemal co roku stawał na czele zbrojnych wypraw przeciwko swym sąsiadom. Prowadził m.in. długą kampanie przeciwko Królestwu Neapolu, podbił również Dalmację, ponadto narzucił swoją zwierzchność Mołdawii, następnie Wołoszczyźnie, Bośni i niektórym ziemiom Bułgarii.
Ludwik Węgierski odziedziczył koronę królestwa polskiego w 1370 roku (po Kazimierzu Wielkim). Ożeniony później z Elżbietą Bośniaczką, władca ten doczekawszy się wyłącznie córek wyznaczył je na swe następczynie.
Ludwik uważany jest za jednego z najwybitniejszych królów w dziejach Węgier.
Rozszerzona biografia Ludwika Węgierskiego
Ludwik, syn Elżbiety Łokietkówny i Karola Roberta, króla Węgier, pochodził z francuskiego, królewskiego rodu Andegawenów, spokrewnionego z największymi dynastiami ówczesnej Europy – Plantagenetami i Walezjuszami.
Doskonały zarządca
Ludwik rządził Węgrami od 1342 roku. Odebrał staranne wykształcenie. W swojej węgierskiej stolicy – Budzie – stworzył ośrodek kultury wczesnorenesansowej. Był doskonałym zarządcą, dobrym dyplomatą, odważnym wojownikiem. Po serii wojen o wpływy w Neapolu i w Dalmacji Ludwik zostaje w 1370 r. – na mocy traktatu zawartego w 1339 r. przez Karola Roberta z Kazimierzem Wielkim – królem Polski. W ten sposób Polska stała się częścią jego wielkiego władztwa. Obejmowało ono bowiem również ziemie nie tylko dzisiejszych Węgier, ale m.in. Słowacji, Chorwacji, Bośni, Rumunii. Nikt w Europie nie władał takim kompleksem krajów.
Polskie realia
W momencie obejmowania rządów przez Ludwika Polska nie była krajem spokojnym. Znakomity kronikarz, ale nie najskuteczniejszy polityk, Janko z Czarnkowa musiał zrezygnować z funkcji podkanclerzego. Oskarżono go bowiem o wykradzenie po śmierci Kazimierza insygniów koronnych z wyraźnym zamiarem przekazania ich Kaźkowi, księciu słupskiemu, cieszącego się sympatią tego króla w ostatnich latach jego życia. Widoczne też jeszcze były skutki niedawnego rozbicia dzielnicowego i wynikające z niego współzawodnictwo Małopolski i Wielkopolski. Sukcesem króla, mimo utraty niewielkich terytoriów na rzecz Litwy, Mazowsza i Brandenburgii, było utrzymanie najstarszej dzielnicy Polski przy Koronie.
Funkcja Elżbiety Łokietkówny
Ludwik wysłał na zarządcę do Polski swoją matkę, a siostrę Kazimierza Wielkiego, znaną nie tylko ze swego mecenatu artystycznego, ale i z aktywności politycznej. W 1376 roku Elżbieta Łokietkówna musiała jednak ustąpić, a miejsce jej zajął zarządzający wcześniej Rusią inny Piast, Władysław Opolczyk.
Skutki niechęci do Litwy
Węgry stanowiły bez wątpienia najważniejszy kraj dziedzictwa Ludwikowego. Wspólny interes, osłabienie znaczenia Luksemburgów zbliżały jednak obydwa państwa. Również niechęć do Litwy, pragnącej rozszerzenia swojej władzy na Ruś Halicką, sprzyjała takiemu porozumieniu. Najdłuższy pobyt Ludwika w Polsce w latach 1376-1377 związany był z dowodzeniem przez niego w wojnie przeciwko Litwie – w odpowiedzi na atak Kiejstuta. W rezultacie ziemie chełmska i bełska zostały przyłączone do Rusi Czerwonej, która stała się przedmiotem sporu między Węgrami a Polską i od tego czasu aż do śmierci Ludwika była zarządzana przez urzędników węgierskich.
Pakt w Koszycach
Król Ludwik, chcąc zabezpieczyć w Polsce sukcesję po sobie córkom, postanowił zawrzeć układ w tej sprawie z reprezentantami społeczeństwa – szlachtą. To uzależnienie władcy, jak chcą niektórzy historycy, albo upodmiotowienie części społeczeństwa, na co zwracają uwagę inni, osadzone było w tradycji węgierskiej i w ogóle europejskiej. Pakt w Koszycach zawarty w 1374 r. włączył Polskę do grupy krajów, w których przynajmniej formalnie wpływ stanu szlacheckiego na politykę był już zapisany w prawie. Pakt ten nie tylko potwierdzał ważność dawnych praw, ale tez przesądzał, że jakiekolwiek nowe podatki, poza określonymi w tym przywileju, będzie mógł władca nakładać jedynie za zezwoleniem – tworzącej się w tym czasie – szlachty. Ponadto przywilej zobowiązywał szlachtę do bezpłatnego uczestnictwa w wojnie na terenie własnego kraju, ale zarazem uzależniał jej uczestnictwo w wyprawach poza granice królestwa od specjalnego wynagrodzenia. Miało to inne znaczenie wówczas, gdy mogło dotyczyć całego kompleksu ziem zależących do Ludwika, a inne, gdy z czasem zaczęło dotyczyć sytuacji prowadzenia wojny przez króla panującego jedynie w Polsce. Wpłynął też Ludwik na “upolitycznienie” polskiej szlachty, obiecując jej też sprawowanie urzędów we własnych ziemiach, a zatem wpływ na administrację państwa. Przywilej Koszycki stworzył podstawę, na której rozwinęła się potęga stanu szlacheckiego.
Czas rozkwitu gospodarczego
Dzięki opiece króla rozwijały się miasta i handel, bogacili kupcy. Przywileje króla, m.in. dla Krakowa (prawo składu), Poznania, Lublina czy kopalni w Olkuszu, pozwalają dzisiaj oceniać ten okres jako doskonały dla rozwoju polskiej gospodarki.
Nadając przywileje szlachcie, duchowieństwu oraz miastom, Ludwik wiedział, że zapewnia w ten sposób spokój w kraju.
Ludwik Węgierski odszedł 10 września 1382 w Trnawie.
Ciekawostki o Ludwiku Węgierskim
- Ludwik Andegaweński faktycznie unikał wizyt w Polsce, twierdząc, że nie służy mu miejscowy, surowy klimat.
- W 1370 roku Ludwik Węgierski był jednym z najpotężniejszych ludzi świata chrześcijańskiego. Rządził nie tylko na opływających w bogactwa Węgrzech, ale i siał realny postrach na Bałkanach oraz we Włoszech.
- Jest prawdopodobne, iż cierpiał na trąd i z tego też powodu zmarł.
- Cesarz uważał Ludwika Węgierskiego za równorzędnego partnera, a papież – autentycznie bał się wywieranych przez niego wpływów.
Źródła
https://ciekawostkihistoryczne.pl/leksykon/ludwik-wegierski-1326-1382/https://pl.wikipedia.org/wiki/Ludwik_W%C4%99gierski
https://polskiedzieje.pl/poczet-wladcow-polski/dynastia-andegawenow/ludwik-wegierski.html
