Ludwik XIV Wielki (1638-1715) był królem Francji z dynastii Burbonów, będąc najdłużej panującym monarchą suwerennego kraju w historii Europy.
Krótki życiorys Ludwika XIV
Ludwik XIV Wielki przyszedł na świat w pałacu w Saint-Germain-en-Laye 5 września 1638 roku. Zaczął sprawować rządy mając 22 lata. W 1660 roku Ludwik poślubił Marię Teresę, która była hiszpańską infantką. Ich małżeństwo było nieudane – Ludwik podejmował liczne romanse, utrzymując swoje faworyty. Rok po zawarciu małżeństwa urodził się jego męski potomek o imieniu Ludwik („Wielki Delfin”), który jednak nie dożył swej koronacji. Śmierć Marii Teresy w roku 1683 pozwoliła Ludwikowi zawrzeć jeszcze jeden związek sakramentalny, z Francoise d’Aubigne, znaną jako Madame de Maintenon.
Ludwik XIV uformował państwo finansowo, gospodarczo, administracyjnie i wojskowo. W prawie sądowym powstał Kodeks Ludwika XIV. Te zmiany miały służyć umocnieniu władzy absolutnej.
Reprezentatywne prowadzenie dworu za jego czasów oznaczało organizowanie licznych festynów, przedstawień teatralnych. Swój przydomek „Słońce” zawdzięczał temu, iż kazał wytapiać monety ze swoim wizerunkiem na tle słońca. Na dworze otaczał się krewniakami. Rozwijał mecenat w kwestiach sztuki oraz nauki. Za jego panowania Wersal rozbudował się, bowiem król ufundował widowiskowy zespół pałacowo-ogrodowy.
Ludwik XIV znacznie rozszerzył terytorium państwa, prowadził wszakże wojny z Hiszpanią na przykład o terytorium Flandrii (1667 – 1668) oraz w latach 1672-1679 o Holandię. Zdobył zatem Alzację, Palatynat Reński i Elektorat Trewiru. Polityka nietolerancji wyznaniowej oraz antypapieska postawa króla przyczyniły się do zawiązania koalicji przeciw Francji, która została nazwana Ligą Augsburską (1686). Ta frakcja oznaczała wojennych oponentów Francji.
Wiele wysiłku i środków kosztowały kolonialne podboje Francji. Państwo wprawdzie wzbogaciło się o zachodnią cześć Haiti, karaibską wyspę Tobago, część holenderskich faktorii w Afryce zachodniej, jednak Francja zdestabilizowała się gospodarczo.
Ludwik XIV panował przez 72 lata i zmarł w Wersalu 1 września 1715 roku. Francja za jego panowania urosła kulturalnie i architektonicznie do postaci centrum Europy.
Rozszerzona biografia Ludwika XIV
Ludwik XIV (ur. 5 września 1638 r. – zm. 1 września 1715 r.), znany jako Ludwik Wielki (Louis le Grand) lub Król Słońce (le Roi Soleil), był królem Francji od 14 maja 1643 r. do śmierci w 1715 r. Panował w sumie 72 lat i 110 dni będąc najdłużej panującym monarchą suwerennego kraju w historii Europy. W epoce absolutyzmu w Europie, Francja Ludwika XIV była liderem w rosnącej centralizacji władzy.
Początki
Ludwik XIV urodził się 5 września 1638 r. w Château de Saint-Germain-en-Laye, w związku Ludwika XIII i Anny z Austrii. Został nazwany Louis Dieudonné, nosząc tradycyjny tytuł francuskich spadkobierców: Delfin. W chwili jego narodzin jego rodzice byli małżeństwem od 23 lat. Jego matka doświadczyła w latach 1619-1631 czterech narodzin martwych dzieci. Wiodący współcześni uważali go zatem za boski dar, a jego narodziny nazwano cudem Boga.
Wyczuwając bliską śmierć, Ludwik XIII postanowił uporządkować swoje sprawy wiosną 1643 r., kiedy Ludwik XIV miał cztery lata. Wbrew zwyczajowi, który uczyniłby królową Annę jedynym Regentem Francji, król postanowił, że rada regencyjna będzie rządzić w imieniu jego syna. Brak wiary w zdolności polityczne królowej Anny był jego głównym uzasadnieniem. Zrobił jednak swoiste ustępstwo w kwestii mianowania jej przewodniczącym rady.
Relacje Ludwika XIV z jego matką były niezwykle bliskie jak na czasy i okoliczności. Współcześni i naoczni świadkowie twierdzili, że Królowa spędza cały swój czas z Ludwikiem. Oboje byli bardzo zainteresowani jedzeniem i teatrem, i jest wysoce prawdopodobne, że Ludwik rozwinął kulturalne zainteresowania poprzez bliski związek z matką.
W dzieciństwie opiekowały się nim dwie zaufane guwernantki. W 1646 r. wychowawcą młodego króla został Nicolas V de Villeroy. Ludwik XIV zaprzyjaźnił się z małymi dziećmi Villeroy’a, zwłaszcza z François de Villeroy, dzieląc swój czas pomiędzy Pałac Królewski i pobliski Hotel de Villeroy.
Specyfika rządów
Ludwik objął władzę we Francji w 1661 r., po śmierci głównego państwowego ministra, włoskiego kardynała Mazarina. Był zwolennikiem idei boskiego prawa królów, zatem Ludwik kontynuował dzieło swoich poprzedników, tworząc scentralizowane państwo rządzone z jego stolicy. Starał się przy tym eliminować pozostałości feudalizmu, które przetrwały w niektórych częściach Francji – w tym celu zmuszając wielu członków szlachty do zamieszkiwania w jego bogatym pałacu wersalskim, gdzie miał na feudałów swe uważne oko. Udało mu się w ten sposób osobliwie spacyfikować zapędy ówczesnej francuskiej arystokracji. W ten sposób stał się jednym z najpotężniejszych francuskich monarchów, który skonsolidował system absolutnych rządów monarchicznych we Francji, a jaki to zdołał przetrwać w tym kształcie aż do rewolucji francuskiej.
Władza a religia
Ludwik wymusił także jednolitość religii w ramach kościoła katolickiego. Zniesienie przez Ludwika edyktu nantejskiego sprawiło, iż zlikwidowane zostały prawa mniejszości protestanckiej hugenotów, skutecznie zmuszając hugenotów do emigracji lub konwersji, i praktycznie niszcząc francuską społeczność protestancką.
Wszyscy ludzie króla
Król Słońce otoczył się licznymi znaczącymi postaciami politycznymi, wojskowymi i kulturalnymi, takimi jak Mazarin, Colbert, Grand Condé, Turenne, Vauban, Boulle, Molière, Racine, Boileau, La Fontaine, Lully, Charpentier, Marais, Le Brun, Rigaud, Bossuet, Le Vau, Mansart, Charles, Claude Perrault i Le Nôtre. Wszyscy oni znaleźli się we wspomnianym Wersalu, pod jakże czujnym okiem króla.
Francja za Ludwika XVI
Podczas długiego panowania Ludwika Francja była wiodącą potęgą europejską, tocząc trzy główne wojny: wojnę francusko-holenderską, wojnę w ramach Ligi Augsburskiej i wojnę o sukcesję hiszpańską. Były też dwa mniejsze konflikty: Wojna Dewolucyjna i Wojna Zjazdów. Wojna zdefiniowała politykę zagraniczną Ludwika XIV, a jego osobowość ukształtowała królewskie podejście. Zachęcony „mieszanką handlu, zemsty i ryb”, Ludwik XIV szybko wyczuł, że wojna jest idealnym sposobem na powiększenie jego chwały. W czasie pokoju koncentrował się natomiast na przygotowaniach do kolejnych konfliktów. Zdołał w tym celu nauczyć swoich dyplomatów, że ich zadaniem jest tworzenie taktycznych i strategicznych korzyści dla francuskiego wojska.
Ludwik XIV zmarł w Wersalu 1 września 1715 roku. Panował 72 lata. Jego panowanie oznaczało kulturalny i architektoniczny wzrost do postaci centrum Europy. Był autorem swych słynnych słów: “Państwo to ja”.
Ciekawostki o Ludwiku XIV
- Nietolerancja religijna Ludwika XIV doprowadziła jednak do fali emigracji innowierców z Francji, co poskutkowało pewnym uszczerbkiem w dziedzinach gospodarczych, ale i zaognieniem stosunków z europejskimi państwami protestanckimi.
- Lubił wino i…niedopieczone mięso, co sprawiło, że współczesna autopsja jego ciała wykazała obecność wielkiej ilości pasożytów.
- Ludwik XIV był zapalonym myśliwym.
- Ustrój, który wprowadził Ludwik XIV był zaledwie marzeniem jego poprzedników – jego absolutyzm wynikał tez w dużej części z ambicji władców poprzednich.
- Odziedziczył tron mając 5 lat.
Cytaty Ludwika XIV
“Bardzo trudno jest mówić dużo i nie powiedzieć za dużo.”
“Czyżby więc Bóg zapomniał, com [wszystko] dla Niego uczynił?”
“Każda nominacja przysparza mi 99 niezadowolonych i jednego niewdzięcznika.”
“Nic nie jest tak niebezpieczne, jak słabość, jakiejkolwiek byłaby natury.”
“Państwo to ja.”
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Ludwik_XIV
- https://historia.org.pl/2016/03/15/10-faktow-o-ludwiku-xiv/
- https://pl.wikiquote.org/wiki/Ludwik_XIV_Burbon