Marco Polo

Marco Polo (ur. 15 września 1254, zm. 8 stycznia 1324 w Wenecji) był znanym w świecie weneckim kupcem, podróżnikiem i poszukiwaczem przygód.

Marco Polo – biografia

Początki

Marco Polo urodził się około 1254 r. w zamożnej weneckiej rodzinie kupieckiej. Dokładna data i miejsce jego urodzenia pozostają nieznane. Wiadomo natomiast niezbicie, iż jego ojciec Niccolo i wujek Maffeo odnieśli sukces jako handlarze biżuterią importowaną z Azji, gdzie też i Marco spędził większość dzieciństwa. Matka Marco zmarła, gdy był jeszcze nieletni, dlatego młody Marco wychował się pod opieką dalszej rodziny. Warto zaznaczyć, iż to rodziny kupców były wówczas motorem napędowym gospodarki w średniowiecznej Wenecji. To kupcy właśnie rozszerzyli handel na odległość i ludzie zaczęli oczekiwać rosnącej dostępności do zagranicznych towarów, które to kupcy zapewniali. W ten sposób to kupcy, podobnie jak rodzina Marco Polo, stawali się coraz bogatsi.

Bracia Polo w osobie jego ojca i stryja podczas jednej z podróży udali się aż do samych Chin. W Pekinie dostali się na audiencję na dworze przywódcy mongolskiego Kublaia. Kublai Khan, wnuk wielkiego zdobywcy Czyngis-chana, wyraził zainteresowanie chrześcijaństwem i poprosił braci Polo, aby powrócili do Rzymu, mając na celu rozmowy z papieżem w imieniu właśnie chińskiego satrapy. Khan chciał, aby papież wysłał braci Polo z powrotem do Pekinu między innymi z setką uczonych i kapłanów. Należy zaznaczyć, iż Khan był wyjątkowym władcą z wielu powodów, także gospodarczych. Natomiast rodzina Polo była jedyną taką familią kupiecką, której Khan ufał i od której chciał się uczyć.

Kiedy Marco miał 15 lat, jego ojciec i wujek wrócili do domu. Chociaż papież nie spełnił ich prośby, bracia Polo postanowili wrócić do Azji. Tym razem zabrali ze sobą 17-letniego wówczas Marco.

Droga do Chin

Grupa kupców weneckich popłynęła z Wenecji na południe przez Morze Śródziemne do Ziemi Świętej. Bracia Polo przeżywając wprawdzie trudności, jednak podążali dalej, głównie drogą lądową, przez Armenię, Persję, Afganistan i góry Pamir. Następnie pokonali także rozległą pustynię Gobi, udając się już bezpośrednio do Pekinu.

Podróż trwała trzy lub cztery lata i była pełna trudów i przygód. Marco Polo zachorował i został zmuszony do schronienia się w górach w północnym Afganistanie. Polo odnotował także, że na pustyni Gobi „nie było nic do jedzenia”. Niemniej jednak młody Marco Polo cieszył się przygodą, z ciekawością i zachwytem przyglądając się widokom, zapachom i zjawiskom kulturowym.

W Xanadu z Kublai Khanem

Wreszcie wyprawa Polo dotarła do Pekinu i jej członkowie spotkali się z Kublaiem Khanem w letnim pałacu Xanadu, marmurowo-złotej konstrukcji, która oczarowała młodego Marco. Khan z radością przyjął familię. Nalegał, by zostali oraz, aby jego ojciec i stryj zostali częścią jego dworu. Marco zanurzył się wówczas w chińską kulturę, szybko ucząc się języka i zwracając uwagę na zwyczaje. Khan był pod wrażeniem i ostatecznie mianował Marco swoim specjalnym wysłannikiem. Należy stąd sądzić, iż Marco był wykształcony, erudycyjny i całkiem uroczy. Wkrótce nauczył się mówić w czterech językach i wykazywał wielką ciekawość oraz tolerancję wobec swojego otoczenia i ludzi, z którymi się spotkał. Khan rozpoznał jego talenty, zatem Polo był od tamtego momentu oddany służeniu cesarzowi.

Ta pozycja pozwoliła Marco podróżować do dalekich zakątków Azji – miejsc takich jak Tybet, Birma i Indie, czyli do zakątków, w których Europejczycy nigdy wcześniej nie byli. Z biegiem lat Marco awansował na gubernatora wielkiego chińskiego miasta, na inspektora podatkowego w Yaznhou i otrzymał w związku z tym oficjalne miejsce w Tajnej Radzie Chana. Khan podarował Marco i jego rodzinie „paizę ”- złotą tabliczkę, która upoważniła go do korzystania z rozległej sieci cesarskich koni i kwater. W efekcie był to oficjalny paszport, dzięki któremu rodzina Polo była honorowym gościem cesarza z pozwoleniem do swobodnego podróżowania po Azji.

Przez cały czas Marco Polo podziwiał chińskie zwyczaje, wielkie bogactwo i złożoną strukturę społeczną. Był pod wrażeniem papierowych pieniędzy imperium, sprawnego systemu komunikacji, spalania węgla, prochu i porcelany, nazywając Xanadu „największym pałacem, jaki kiedykolwiek istniał”.

Powrót do domu

W Chinach przebywali przez 17 lat, gromadząc ogromne bogactwo w postaci klejnotów i złota. Kiedy postanowili wrócić do Wenecji, niezadowolony Khan poprosił ich o eskortowanie mongolskiej księżniczki do Persji, gdzie miała poślubić księcia.

Podczas dwuletniej podróży powrotnej do Italii drogą morską przez Ocean Indyjski zginęło aż 600 pasażerów i członków załogi. Zanim jeszcze dotarli do Hormuz w Persji, by przetransportować księżniczkę, na pokładzie pozostało już tylko 18 osób. Obiecany książę tymczasem już nie żył, więc musieli pozostać w Persji, aż znajdzie się następna a odpowiednia partia dla księżniczki.

W końcu Polo wrócili jednak do Wenecji. Po 24 latach nieobecności ludzie ich nie rozpoznali, a członkowie wyprawy z trudem mówili po włosku.

Dziedzictwo

Trzy lata po powrocie do Wenecji Marco Polo przejął dowodzenie weneckim statkiem podczas wojny z Genuą. Został schwytany i podczas pobytu w więzieniu w Genovese poznał drugiego więźnia, pisarza romansów o nazwisku Rustichello. Polo podyktował wówczas swoje przygody Rustichello. Pisma te, napisane w języku francuskim, nosiły tytuł „Księgi cudów świata”, ale są lepiej znane w języku angielskim jako „Podróże Marco Polo”.

Książka Polo była czymś, co nazwalibyśmy hitem kasowym i sprawiła, że ​​Marco Polo stał się popularną i rozpoznawalną marką. Na początku wielu uważało tę książkę za fikcję, bardziej za bajkę rycerską z pozornie prostymi opowieściami i opisami fantastycznych zwierząt. Stworzono wiele kopii książki i przetłumaczono ją na kilka języków. Dopiero po śmierci Polo ludzie zrozumieli, że książka zawiera prawdę o jego podróżach i tym, czego był on naocznym świadkiem.

Niektórzy czytelnicy zakwestionowali wiarygodność Polo, co wydało później na świat włoski tytułu „Il Milione”, skrót od „Milion kłamstw”. Niektórzy zastanawiali się, czy Polo pojechał do Chin, czy też cała sprawa była zaledwie pogłoską.

Było kilka powodów, dla których ludzie wątpili w prawdziwość książki. Jednym z nich był proces pisania. Polo dyktował swoje obfite notatki, a Rustichello (lub Rusticiano), który był znanym autorem, mógł bez przeszkód upiększyć tę historię.

Czas publikowania mógł również prowadzić do przesady lub zmiany prawdy. Książka była ręcznie kopiowanymi rękopisami, podlegając zapewne ludzkim błędom i celowym zmianom.

Zaznaczmy, iż w dziele tym Marco Polo nie wspomina na przykład Wielkiego Muru Chińskiego, ale i parzenia herbaty czy używania pałeczek. Możliwe jest również, że Polo świadomie ozdobił lub opowiedział historie, które usłyszał od innych podróżników. Niektóre opowieści wydają się nazbyt naciągane i jasne jest, że Polo nie było świadkiem niektórych powiązanych informacji. Polo mógł być także nieco naiwny w stosunku do tego, czego był świadkiem i widział wszystko zachodnimi oczami, wywołując pewną niespójność w narracji. Mógł także według zachodnich badaczy opowiadać historie, które słyszał od innych podróżników.

Była to jego historia i jej się trzymał

Polo jednak stał twardo przy zapisach książki i zaczął zakładać na tej podstawie swój biznes. Ożenił się, a z tego związku na świat przyszły trzy córki. Kiedy Marco Polo leżał na łożu śmierci w 1324 roku, w Wenecji, odwiedzający namawiali go, by przyznał, że książka to fikcja, na co słynny podróżnik ogłosił: „Nie powiedziałem połowy tego, co widziałem”.

Chociaż nie istnieje żadna wiarygodna wersja książki Polo, badacze i historycy w następnych stuleciach zweryfikowali wiele z tego, co napisał. Powszechnie przyjmuje się, że wiernie relacjonował, co mógł, chociaż niektóre relacje prawdopodobnie pochodziły od innych, których spotkał po drodze. Polo ujawnił przy tym szczegółowe informacje na temat używanych walut, w tym waluty papierowej. Wspomina o spalaniu węgla. Dostarczone przez niego dane na temat produkcji soli i przychodów dalekiego królestwa pokazują drobiazgową znajomość tego tematu. Wiele nazw miejsc, które Polo podaje w narracji, zostały dawno zidentyfikowane. Przykładowo jego opis Wielkiego Kanału Chin jest bardzo dokładny.

Informacje zawarte w jego książce okazały się niezbędne dla zrozumienia geograficznego samej Europy i zainspirowały niezliczonych odkrywców – w tym Krzysztofa Kolumba, który zabrał ze sobą kopię książki Polo w 1492 roku.

Ponadto, około pięćdziesiąt lat po śmierci Polo, jego praca zaczęła być wykorzystywana do tworzenia map. Kartografowie wykorzystali opisy jego tras podróży oraz nazwy i terminy, których używał Marco Polo do oznaczania lokalizacji na rysunkach map.

Ciekawostki o Marco Polo

• Przez setki lat Marco Polo pozostawał jedynym europejskim źródłem informacji na temat Chin.
• We współczesnych Marco Polo Chinach papierowe pieniądze były traktowane tak, jak gdyby – ku zadziwieniu jemu współczesnych w Europie – posiadały wartość złota czy srebra. Marco Polo opisał także systemy zapobiegające fałszowaniu papierowej waluty.
• Książka „Podróże Marco Polo” została napisana przez współwięźnia Marco Polo – w trakcie jego pobytu w więzieniu.
• Po upadku Imperium Mongolskiego okazało się, że praktycznie niemożliwe jest udanie się do regionów, które Marco Polo kiedyś odkrywał.
• Rodzina Marco Polo miała poniekąd ścisłą wyłączność na podróżowanie po Chinach i handel z Państwem Środka.

Cytaty Marco Polo

„Gdy nie ma gdzie zawrócić, trzeba iść naprzód.”

„Nie opowiedziałem nawet połowy tego, co widziałem, gdyż nikt i tak by mi nie uwierzył.”

„Moje serce bije na tyle, na ile mogę oddychać.”

„Tutaj kiedyś ludzie byli honorowi: teraz wszyscy są źli; zachowali jedną dobroć: są największymi alkoholikami.”

Źródła

https://en.wikipedia.org/wiki/Marco_Polo
https://www.goodreads.com/author/quotes/9262.Marco_Polo
https://pl.wikiquote.org/wiki/Marco_Polo
https://fajnepodroze.pl/marco-polo-informacje-ciekawostki/

Tagi: