Matka Teresa z Kalkuty

Matka Teresa z Kalkuty, a właśc. Agnes Gonxha Bojaxhiu (1910-1997) była rzymskokatolicką zakonnicą i misjonarką pochodzenia albańskiego. Poświęciła swoje życie służbie chorym, ubogim i umierającym. W Indiach z poświęceniem opiekowała się najuboższymi, umierającymi, opuszczonymi dziećmi, trędowatymi, chorymi na AIDS. W 1950 r. założyła Zgromadzenie Sióstr Misjonarek Miłości, które bardzo szybko się rozwijało i w roku jej śmierci obsługiwało aż 610 misji w 123 krajach. Komitet Nagrody Nobla docenił jej zasługi i przyznał jej w 1979 roku pokojową Nagrodę Nobla. W 2003 r. została beatyfikowana, a w roku 2016 kanonizowana.^[1][2]

Św. Matka Teresa z Kalkuty – podstawowe informacje

Imię i nazwisko: Agnes Bojaxhiu
Data i miejsce urodzenia: 26 sierpnia 1910, Skopje
Data i miejsce śmierci: 5 września 1997, Kalkuta
Wzrost: 1,52 m
Patronka: Międzynarodowego Dnia Młodzieży

Św. Matka Teresa z Kalkuty – życiorys

Pochodzenie, dzieciństwo, młodość

Matka Teresa urodziła się jako Agnes Gonxha Bojaxhiu dnia 26 sierpnia 1910 roku w Skopje, które wówczas należało do Imperium Osmańskiego. Była najmłodszą z trojga dzieci Drany i Nikoli Bojaxhiu, którzy byli Albańczykami. Jej ojciec Nikola był zamożnym kupcem, a także aktywnym działaczem politycznym, związanym z nacjonalistycznymi organizacjami albańskimi. Jej rodzice byli głęboko wierzącymi katolikami i nauczyli swoje dzieci współczuć oraz pomagać ubogim.

W 1918 roku zmarł jej ojciec, być może został otruty przez swoich przeciwników politycznych. Jej matka, aby utrzymać rodzinę, podjęła pracę jako krawcowa. Nadal jednak prowadziła działalność dobroczynną i zabierała często małą Agnes ze sobą w odwiedziny do chorych, starszych i samotnych ludzi. Te odwiedziny pozostawiały w jej duszy niezatarte piętno, podobnie jak przekonanie jej matki, że „dobro należy czynić bez rozgłosu, zwyczajnie, jak gdyby ciskając kamień w morze”. Agnes była pilną, refleksyjną i zamkniętą w sobie dziewczyną, która często oddawała się samotnym modlitwom w kościele.

Realizacja powołania

Gdy miała 12 lat, była już pewna, że zostanie zakonnicą. Jej matka nie wyraziła wtedy swojej opinii w tej kwestii, gdyż wolała przekonać się, czy jest to chwilowy kaprys czy prawdziwe powołanie.

Powołanie okazało się prawdziwe i kilkunastoletnia Agnes postanowiła wstąpić do zakonu loretanek, zakonnic misyjnych, uczących w Kalkucie dziewczęta pochodzenia hinduskiego i anglo-hinduskiego. Osiemnastoletnia Agnes spędziła dwa miesiące w opactwie loretańskim w Dublinie w Irlandii, gdzie uczyła się języka angielskiego, po czym wyjechała do Indii. Podczas nowicjatu w zakonie loretanek w Darjeeling kontynuowała naukę angielskiego, studiowała Pismo, regułę swojego zakonu oraz język hinduski i bengalski. Otrzymała również przygotowanie pedagogiczne i uczyła europejskie oraz hinduskie dziewczęta przez dwie godziny dziennie w szkole zakonnej. W 1931 roku złożyła pierwsze śluby, przyjmując imię Teresa, ku czci św. Teresy od Dzieciątka Jezus, patronki misjonarzy. Wysłano ją do szkoły zakonnej w dzielnicy Kalkuty. Ostatnie śluby złożyła w roku 1937 i z czasem objęła stanowisko dyrektorki szkoły.

Siostra Teresa kochała swoją pracę, jednak zaczęła przejawiać coraz większą troskę o ubogich, którzy mieszkali w przeludnionych slumsach za murami zakonu. Na opuszczenie zakonu nie pozwalały jej reguły zakonne. W 1946 roku doszło do krwawych, czterodniowych starć pomiędzy Hindusami a muzułmanami, co jeszcze wzmocniło jej troskę u ubogich. Wówczas miały miejsce częste zamieszki związane z dążeniem Indii do niepodległości.

„Powołanie w powołaniu”

Miała 36 lat, gdy w jej życiu nastąpił przełom. Nazwała go „powołaniem w powołaniu”. Nocą 10 września 1946 roku jechała pociągiem do miasta Darjeeling u stóp Himalajów, gdzie znajdował się klasztor loretanek. Z bólem patrzyła na tylu biednych ludzi, tłoczących się w wagonach. Wówczas dotarł do niej krzyk, usłyszała, jak najubożsi ją wzywali. Przeżyła objawienie, że musi „opuścić zakon i pomagać biednym żyjąc pośród nich. To był nakaz. Nie posłuchać go znaczyło odstąpić od wiary”. Poprosiła papieża o zgodę na opuszczenie dotychczasowego zakonu i na założenie zgromadzenia hinduskich sióstr, które poświęciłyby się wyłącznie „najuboższym z ubogich”.

Kiedy dnia 18 sierpnia 1948 roku nadeszła zgoda z Rzymu, Teresa ku konsternacji swoich współsióstr, porzuciła czarny habit loretanki i założywszy sari ubogich Hindusek opuściła klasztor, mając w kieszeni jedynie pięć rupii. Sama wyszła na ulice Kalkuty, bez żadnego wsparcia i perspektyw. U zaprzyjaźnionej rodziny znalazła tymczasowy dach nad głową i zaczęła pod gołym niebem uczyć dzieci z ubogiej dzielnicy, pisząc słowa patykiem na piasku. Wkrótce w swojej klasie pod drzewem uczyła już podstaw pisania, arytmetyki i zasad higieny czterdzieścioro dzieci. Kiedy skończyła uczyć, resztę dnia spędzała opiekując się chorymi, pocieszając umierających oraz czyniąc co tylko mogła, aby złagodzić ludzkie cierpienie w mieście, w którym dotkliwy głód, choroby, śmierć i brak jakiejkolwiek nadziei na lepsze jutro stanowiły dzień powszechni nędzarzy. Wkrótce dołączyło się do niej jej kilka byłych uczennic, które w ten sposób stały się pierwszymi Misjonarkami Miłości.

W 1949 roku siostra Teresa otrzymała indyjskie obywatelstwo. Wówczas zamieszkała w domu nauczyciela Michaela Gomesa, hinduskiego katolika, którego poznała podczas prowadzenia swojej działalności. Gomes pomagał jej zdobywać lekarstwa oraz sprzęt medyczny, udzielał jej także bardzo potrzebnego wsparcia moralnego. Gdy w roku 1950 siostra Teresa została matką przełożoną nowego zakonu, Misjonarek Miłosierdzia, dom Gomesa został pierwszą oficjalną siedzibą tego zgromadzenia. Trzy lata później Matka Teresa oraz jej zakonnice przeprowadziły się do trzypiętrowego domu, który został zakupiony z pieniędzy pożyczonych w archidiecezji.

Potem matka Teresa założyła pierwszy przytułek nowego zakonu „Nirmal Hriday”, tj. Dom dla Umierających, gdzie biedni mogli z godnością umierać. Powstał on głównie dzięki darowiznom. Następnie powstał dom dla porzuconych dzieci oraz nastoletnich dziewcząt, który był zwany Dziecięcym Domem Niepokalanego Serca. W następnych latach siostra Teresa zakładała kolejne przytułki dla umierających, trędowatych, opuszczonych starców i porzuconych dzieci. Ponadto Misjonarki Miłosierdzia przygotowały program dożywiania i opieki medycznej w szkołach, organizowały kliniki dla trędowatych oraz ustanowiły tzw. Miasto Pokoju, czyli osiedle dla chorych na trąd. Początkiem lat 60. zakon posiadał już 30 placówek na terenie Indii.

W 1965 roku misja uzyskała zezwolenie papieskie i zakon wyruszył do innych państw. Dnia 26 lipca 1965 roku otworzony został dom misjonarek w Cocorote (Wenezuela), pierwszy z wielu, jakie powstaną później na wszystkich kontynentach.

Pokojowa Nagroda Nobla

Dnia 10 grudnia 1979 roku Matka Teresa otrzymała w Oslo Pokojową Nagrodę Nobla, która jest najbardziej prestiżowym wyrazem uznania dla jej dzieła miłosierdzia. Działalność Matki Teresy została uhonorowana także pierwszą Pokojową Nagrodą papieża Jana XXIII, Indyjską Nagrodą imienia Nehru za pracę w Bangladeszu, Klejnotem Indii i amerykańskim Prezydenckim Medalem Wolności.^[3][4]

Kiedy i jak zmarła Matka Teresa

Lata ciężkiej pracy Matki Teresy, niewyobrażalnych poświęceń oraz nadludzkich wysiłków mocno odbiły się na jej zdrowiu. Była zmuszona do kilkukrotnych pobytów w szpitalu w wyniku ciężkiej choroby serca. Zmarła na zawał serca dnia 5 września 1997 roku w swoim pokoiku w domu macierzystym zgromadzenia w Kalkucie. Zmarła w opinii świętości w wieku 87 lat. Pochowano ją w grobowcu z białego marmuru, na którym wyryto słowa pochodzące z Ewangelii: „Miłujcie się wzajemnie, tak jak Ja was umiłowałem”. Indie oddały cześć Matce Teresie poprzez państwowy pogrzeb, w którym uczestniczyły rzesze ludzi, głowy państw, znane autorytety i przedstawiciele różnych religii, którzy złożyli jej wyjątkowy i niepowtarzalny hołd.^[4][5]

Nie żyjąca już premier Indii Indira Gandhi powiedziała kiedyś o Matce Teresie, że „spotkać ją to poczuć całkowitą pokorę, poczuć moc delikatności i potęgę miłości”. Misja Matki Teresy i jej zwolenników to poświęcenie wszystkich sił współczucia i miłości do wspierania i niesienia ulgi cierpiącym.^[3]

W 2010 roku Misjonarki Miłości posługiwały w 766 domach rozsianych w 137 państwach świata.^[6]

Beatyfikacja i kanonizacja

Papież Jan Paweł II na prośbę wielu osób i organizacji już w dwa lata po jej śmierci wydał zgodę na rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego. Proces na szczeblu diecezjalnym zakończono już w roku 2001. Jan Paweł II dokonał beatyfikacji Matki Teresy w ramach obchodów 25-lecia swojego pontyfikatu, dnia 19 października 2003 roku.

Matka Teresa została kanonizowana przez papieża Franciszka w Watykanie, dnia 4 września 2016 roku. Jej kanonizacja odbyła się w ramach obchodów Nadzwyczajnego Jubileuszu Świętego Roku Miłosierdzia.^[5]

Duchowość Matki Teresy

Proces kanonizacyjny odsłonił światu tajemnicę mistycznej próby, bolesnej wewnętrznej walki założycielki Misjonarek Miłości, która trwała przez wiele lat i o której nie wiedziały nawet najbliższe jej współsiostry. Matka Teresa przeszła przez mrok „ciemnej nocy duszy”, której doświadczali też inni mistycy, m.in. Jan od Krzyża, Teresa z Avila, Teresa od Dzieciątka Jezus. Pomimo ciemności, którą przeżywała w duszy, niestrudzenie niosła pomoc ubogim i skutecznie, niczym menedżer, organizowała pracę współsióstr i kierowała nią. Miała w sobie siłę, aby pokazywać innym zawsze uśmiechniętą twarz oraz heroiczną wręcz wolę pogrążenia się w codziennym trudzie mimo cierpienia, jakie trawiło jej serce. Mówiła: „chcę być apostołką radości”.

Matka Teresa uczyła o godności i znaczeniu każdego człowieka. Uważała się za narzędzie Bożej miłości: „Jestem ołówkiem w ręku Boga. On pisze nim to, co chce”. Jej duch zawsze podążał pod prąd. Uczyła, że każde życie jest święte, szczególnie zaś dzieci nienarodzonych i tych porzuconych zaraz po urodzeniu, życie opuszczonych starców, skazanych na umieranie w samotności, życie biedaków bez nadziei. Sprzeciwiała się pogoni za nadmiarem dóbr materialnych, sama żyła praktycznie z niczego, nieustannie wśród ubogich wokół niej. Swoje wychowanki uczyła uprzejmości, uśmiechu i życzliwości. Mówiła, że trądem w miastach Zachodu jest samotność. Była znakiem pokoju wśród udręczenia, strażniczką miłości do drugiego człowieka i przewodnikiem prowadzącym nas do odnowy serc.^[4]

Św. Matka Teresa z Kalkuty – najczęściej zadawane pytania

Bibliografia

[1]. Oni zmienili świat: 4000 ludzi znanych i mniej znanych którzy tworzyli historię, Reader’s Digest, Warszawa 2009, s. 65, 160;

[2]. Wikipedia, Matka Teresa z Kalkuty, https://pl.wikipedia.org/wiki/Matka_Teresa_z_Kalkuty, dostęp: 16.05.2022

[3]. Deborah G. Felder, Sto kobiet które miały największy wpływ na dzieje ludzkości, RACHOCKI i S-KA, Pruszków 1996, s. 119-122;

[4]. Praca zbiorowa pod red. Antonio Tarzia, Święci na każdy dzień, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2011

[5]. Brewiarz.pl, Święta Matka Teresa z Kalkuty, dziewica i zakonnica, https://brewiarz.pl/czytelnia/swieci/09-05a.php3, dostęp: 16.05.2022

[6]. Wiara.pl, Misjonarki Miłości w Polsce, https://info.wiara.pl/doc/616620.Misjonarki-Milosci-w-Polsce+&cd=4&hl=pl&ct=clnk&gl=pl, dostęp: 16.05.2022

Zdjęcie główne: Kingkongphoto & www.celebrity-photos.com from Laurel Maryland, USA – Mother Teresa best © copyright 2010, CC BY-SA 2.0

Tagi: