Mieszko I

Mieszko I (922/945 – 992) był pierwszym władcą Polski, księciem Polan, pochodzącym z dynastii Piastów, którego rządy rozpoczęły się w roku ok. 960. Dowiadujemy się o nim z materiałów źródłowych, które mogły zaistnieć dzięki przyjęciu przez niego chrztu w roku 966.

Krótki życiorys Mieszka I

Przyjęło się uważać, że Mieszko I urodził się około lat trzydziestych X wieku. Posiadał we władaniu przede wszystkim Wielkopolskę, jak również Pomorze Gdańskie, Kujawy, ziemię łęczycką, sieradzką i sandomierską. Według źródeł Mieszko był skonfliktowany z niemiecką Marchią Wschodnią, ale nie tylko – byli mu przeciwni na przykład Wolinianie i Wieleci, co również dotyczyło walk o panowanie nad Pomorzem Zachodnim. Jako że Mieszko miał z wymienionymi istotny problem, zabiegał o spokój maksymalny na granicy zachodniej i południowej, mianowicie z Cesarstwem i Czechami. Z Czechami rozwiązał sprawę przy pomocy małżeństwa z Dobrawą, która będąc córką czeskiego księcia wpłynęła na decyzje Mieszka na temat przyjęcia chrztu. W 966 roku Mieszko przyjął chrzest, poddając równocześnie chrystianizacji podległe sobie tereny. Z pomocą Czechów następnie pokonał wspomniane plemiona, w tym Wolinian, w roku 967. Natomiast w roku 972 Mieszko stoczył pomną bitwę pod Cedynią, bitwę z samą Marchią Łużycką i jej panem Hodonem, bitwę zwycięską, zapisaną w źródłach złotymi zgłoskami. Po śmierci Dobrawy Mieszko zdecydował się na małżeństwo z Odą zwaną w Polsce Niemiecką, bowiem była córką margrabiego Marchii Północnej. Jakkolwiek przyniosło to ochłodzenie dwustronnych relacji polsko – czeskich, to dało relacje dobre z Cesarstwem. Podjął wtedy Mieszko jeszcze jedną ekspansje, właśnie na tereny czeskie. W ten sposób zdobył i włączył pod swą administrację wpierw Małopolskę, następnie Śląsk. Warto zaznaczyć, iż ziemie małopolskie otrzymał pod swe władanie syn Mieszka, Bolesław, który jeszcze za życia ojca był w ten sposób szykowany na władcę Polski. Mieszko zmarł w 992 roku. Jego żonę i pozostałych synów Mieszka, Bolesław przegnał, obejmując wówczas jednowładztwo scalające pomyślnie wszystkie ziemie Piastów.

Biografia rozszerzona Mieszka I

Panowanie wczesne

Był polskim księciem i pierwszym historycznym przedstawicielem dynastii Piastów. Był, według Galla Anonima, synem Siemomysła, ten z kolei synem Lestka, zaś pradziadek Mieszka miał na imię Siemowit i był synem legendarnego Piasta. Zgodnie z zachowanymi przekazami uważa się, że Mieszko odziedziczył ziemie, które zdążyły już dość okrzepnąć pod względem organizacyjnym. Oczywiście w ramach możliwości, jakie stwarzała ówczesna władza. Posiadał we władaniu przede wszystkim kolebkę państwowości polskiej, czyli Wielkopolskę, a oprócz tego ziemię łęczycką, sieradzką, Kujawy, ziemię sandomierską oraz Pomorze Gdańskie. Natomiast swoiste epicentrum działalności Mieszka stanowiły ziemie nad Odrą środkową i dolną. Nie były to bynajmniej ziemie dziewicze, bowiem wchodząc na nie wszedł jednocześnie w konflikt z Marchią Wschodnią i jej margrabią zwanym Gerondem. Był równocześnie skonfliktowany z plemionami wieleckimi i Wolinianami, a to ponieważ dążył za swego panowania do trwałego zajęcia Pomorza Zachodniego. Odniósł tam właśnie swe pierwsze porażki, co wpłynęło na kurs polityki Mieszka skierowany na poprawne stosunki dyplomatyczne z Cesarstwem i Czechami.

Chrzest i jego konsekwencje

Źródła podają, że status przyjaciela cesarza Mieszko I otrzymał w roku 967, kiedy to przyjął zobowiązanie do regularnego trybutu na jego rzecz z ziemi lubuskiej. Była to jednak sprawa wtórna, ponieważ priorytetem okazały się być Czechy, a ściślej sojusz z tym państwem, przypieczętowany w 965 roku małżeństwem z księżniczką czeską Dobrawą, córką księcia czeskiego Bolesława. Ona to bowiem miała wpłynąć na następną poważną decyzję księcia polskiego, mianowicie dotyczącą chrztu, który odbył się rok później, w 966 roku. Chrzest Mieszka miał się okazać zabiegiem wiekopomnym, uruchamiając gruntowną akcję chrystianizacyjną ziem polskich. Akcja ta jednak miała jeszcze potrwać kilka wieków, nim chrzest stał się dla mieszkańców ziem polskich powszechny. Prawdopodobnie to z uwagi na wpływ kultury rzymskiej jesteśmy w stanie operować dziś źródłami z tamtego okresu, bowiem wraz z chrztem dokonywało się upowszechnianie pisma oraz prowadzenie metryk kościelnych. Ponadto Mieszko zyskał pomoc czeską w walce o ziemie Pomorza Zachodniego, w ten sposób pokonał Wolinian w 967 roku. W reakcji na polską ekspansję zareagował margrabia Marchii Łużyckiej, Hodon, który uważając się za jedynego sukcesora ziem podbijanych przez Mieszka starł się z nim militarnie, aby spektakularnie przegrać pod Cedynią w roku 972.

Polityka niemiecko – czeska

Był to również czas, kiedy po śmierci cesarza Ottona I odbywała się walka o tron niemiecki. Mieszko I zaangażował się w poparcie jednego z pretendentów, który przegrywając z Ottonem II doprowadził do najazdu cesarza na ziemie Polan, szczęśliwie, podobnie jak margrabia łużycki, przegrywając z doborowymi drużynami Mieszka. W geście pokojowym i jako przypieczętowanie pokoju polsko – niemieckiego Otton wysunął propozycję małżeństwa Mieszka z Odą, córką margrabiego Marchii Północnej, na co Mieszko przystał. Jak łatwo się domyślić, małżeństwo to było związane z uprzednią śmiercią Dobrawy już w roku 977, stąd także możliwe, natomiast przyniosło znaczne ochłodzenie stosunków z Czechami za cenę dobrych lub bardzo dobrych z Cesarstwem. Ruszył więc Mieszko na wyprawę wojenną na czeskie terytoria, zdobywając wpierw Małopolskę, następnie Śląsk. Tą pierwszą ziemię otrzymał w dziedzictwie jego syn Bolesław, przyszły król Polski, zwany Chrobrym, dziecko ze związku Mieszka z Dobrawą, który wkrótce po śmierci ojca, zarówno macochę, jak i braci przegnał na rzecz jedności ziem polskich w swoim władaniu.

Ciekawostki o Mieszku I

• Mieszko dwukrotnie popierał kandydata do tronu niemieckiego, Henryka, zwanego Kłótnikiem, który dwukrotnie przegrał swą sukcesje.
• Syn Mieszka, Bolesław, otrzymał imię na cześć dziadka od strony matki, Bolesława – księcia czeskiego.
• Mieszko I był władcą niepiśmiennym. Umiejętność pisania i czytania zdobył dopiero syn Bolesława Chrobrego, Mieszko II.
• Gniezno znaczyło po starosłowiańsku tyle co „gniazdo”, innymi słowy „kolebka”.
• Dzieje Mieszka opisuje w „Kronice polskiej” autor zwany Gallem Anonimem, którego imię wskazuje na prawdopodobnie francuskie pochodzenie autora „Kroniki polskiej”.
• Według Galla Anonima Mieszko był do siódmego roku życia niewidomy. Było to hańbą dla jego ojca Siemomysła, bowiem kalectwo pierworodnego za takie też było wtedy pojmowane. Pewnego dnia podczas biesiady nagle Mieszko cudownie odzyskał wzrok, co zostało poczytane za wiadomy znak jego oświecenia i wielkich czynów, jakimi okryje się przyszły władca – a wraz z nim wzrok odzyska dotąd niewidoma ziemia, nie znająca przedtem prawd chrześcijańskiej wiary.
• Rzeczywista chrystianizacja ziem polskich zajęła długie wieki. Kult wierzeń dawnych Słowian był żywy na ziemiach Pomorza Zachodniego jeszcze w XIX wieku.
• Z materiałów etnologicznych wynika, że chrystianizacja poprowadzona przez Mieszka była dość powierzchowna. Dawne kulty słowiańskie miały się dobrze na ziemiach polskich jeszcze przez długie wieki. Instytucja wiejskiej wiedźmy, czyli zielarki i znachorki odnalazła się chociażby w literaturze pozytywistów, relacjonujących kształt struktur społecznych prowincji XIX wieku.

Artykuły, które mogą Ci się spodobać:

Książka o Mieszku I

„Mieszko I Tajemniczy” jest książką Przemysława Urbańczyka, której oś wydarzeń stanowi ich chronologia oraz dostępne źródła historyczne.

Źródła:

Tagi: