Mieszko II Lambert

Mieszko II Lambert (ok. 990-1034) był królem Polski w latach 1025–1031, a księciem od roku 1032 do śmierci.

Krótki życiorys Mieszka II Lamberta

Był drugim synem Bolesława I Chrobrego, ale najstarszym urodzonym z trzeciej żony Emnildy z Łużyc. Prawdopodobnie został nazwany na cześć dziadka ze strony ojca, czyli Mieszka I. Jego drugie imię, Lambert, czasami błędnie uważane za przydomek, zostało mu nadane jako odniesienie do Świętego Lamberta. Możliwe jest również, że imię Lambert wybrano po przyrodnim bracie Bolesławie Lambercie. Uważa się, że wybór tego imienia dla syna był wyrazem ocieplających się relacji między Bolesławem I a macochą Odą.

Mieszko I zorganizował dwie niszczycielskie inwazje na Saksonię w 1028 i 1030 r. Następnie Mieszko II prowadził wojnę obronną przeciwko Niemcom, Czechom i książętom Kijowskim. Mieszko II został zmuszony do ucieczki z kraju w 1031 r., po ataku Jarosława I Mądrego, który umieścił starszego przyrodniego brata Mieszka, czyli Bezpryma, na polskim tronie. Mieszko II schronił się wówczas w Czechach, gdzie został uwięziony przez księcia Oldricha. W 1032 r. odzyskał władzę w jednej z trzech polskich dzielnic, ale następnie udało mu się zjednoczyć kraj, dobrze wykorzystując struktury władzy. W tym też czasie niestety utracono kilka polskich obszarów terytorialnych zdobytych jeszcze przez jego ojca, mianowicie Górne Łużyce (znane również jako Milsko), część Dolnych Łużyc, Czerwoną Ruś, zachodnie i środkowe części Górnych Węgier (obecnie Słowacja) i prawdopodobnie Morawy.

Mieszko II był bardzo dobrze wykształcony jak na czasy, w których żył. Umiał czytać i pisać, znał zarówno grekę, jak i łacinę. Był później niesprawiedliwie nazywany Mieszkiem II Gnuśnym (czy też „Leniwym”). Otrzymał ten epitet z powodu niefortunnego zakończenia jego panowania; ale na początku działał zapewne jako zręczny i utalentowany władca.

Rozszerzona biografia Mieszka II Lamberta

Lata wczesne Mieszka II

Ponieważ Mieszko II był politycznie aktywny przed śmiercią ojca, Bolesław I mianował go jego następcą. Uczestniczył głównie w polityce niemieckiej, zarówno jako przedstawiciel ojca, jak i dowódca wojsk polskich.

W 1013 Mieszko II wyjechał do Magdeburga, gdzie złożył hołd cesarzowi Henrykowi II. Kilka miesięcy później Bolesław I złożył hołd osobiście. Prawdziwy cel wizyty Mieszka II jest niejasny. Przypuszczalnie młody książę złożył hołd z Milska, Łużyc i Moraw. Odpowiedni traktat przewidywał, że był to wyłącznie osobisty hołd, nie pociągający za sobą żadnych zobowiązań prawnych. Inna hipoteza zakłada, że ​​Bolesław przekazał mu terytoria, w wyniku czego Mieszko II został wasalem Imperium.

Pozycja młodego księcia, zarówno na dworze polskim, jak i cesarskim, wzmocniła się w 1013 r., kiedy poślubił Rychezę, córkę hrabiego Palatyna Ezzo z Lotharingii i siostrzenicę cesarza Otto III. Ezzo był księciem o znaczących wpływach jako wielki przywódca opozycji przeciwko Henrykowi II. Poprzez małżeństwo z córką Mieszko II wszedł do kręgu rodziny cesarskiej. Prawdopodobnie po ślubie i zgodnie z panującym zwyczajem Bolesław I Chrobry przekazał Mieszko II odrębną dzielnicę, aby mógł rządzić w Krakowie.

W 1014 r. Mieszko II został wysłany przez ojca do Czech jako emisariusz. Musiał przekonać księcia Oldřicha do sojuszu z cesarzem Henrykiem II. Misja zakończyła się niepowodzeniem, ponieważ Oldřich uwięził Mieszka II. Zwolniono go dopiero po interwencji cesarza, który pomimo planowanej zdrady Bolesława I, lojalnie działał w imieniu swojego wasala. W rezultacie Mieszko II został wysłany na dwór cesarski w Merseburgu jako zakładnik. Henryk II prawdopodobnie chciał zmusić obecność Bolesława I w Merseburgu, aby ten wyjaśnił swoje poczynania. Plan jednak się nie powiódł, ponieważ pod naciskiem jego krewnych cesarz wkrótce zgodził się na uwolnienie Mieszka II.

Rok później Mieszko II stanął na czele wojsk polskich w kolejnej wojnie z cesarzem. Kampania nie sprzyjała Henrykowi. Jego armia potrzebowała ponad miesiąca, aby dotrzeć do linii Odry, a tam jego żołnierze napotkali silny opór dowodzony przez Mieszka II i jego ojca. Henryk II wysłał delegację do polskich władców, aby skłonić ich do zawarcia porozumienia pokojowego. Mieszko II odmówił, a po tym, jak cesarz dał rady swoimi żołnierzami w bitwie, Henryk postanowił wycofać się do Dziadoszyc. Polski książę poszedł w pogoń i zadał ciężkie straty armii niemieckiej. Gdy wojsko polskie zbliżyło się do Miśni, Mieszko II bezskutecznie próbował oblegać zamek jego szwagra, margrabiego Hermana I (męża jego siostry Regelindy). Walki ustały jesienią i wznowiono je dopiero w 1017 r. – po nieudanych rozmowach pokojowych. Później siły cesarskie ominęły główny punkt obronny pod Krosnem Odrzańskim i zaczęły oblegać Niemcze. W tym samym czasie, na czele dziesięciu legionów, Mieszko II udał się na Morawy i wraz z Czechami zaplanował atak sojuszniczy na Cesarza. Ta akcja zmusiła cesarza do rezygnacji z jakiegokolwiek planu ataku frontalnego. Rok później został zawarty Pokój Budziszyński (30 stycznia 1018 r.), a to na warunkach wyjątkowo sprzyjających stronie polskiej.

Od 1028 r. Mieszko II z powodzeniem prowadził wojnę przeciwko Świętemu Imperium Rzymskiemu. Był w stanie odeprzeć atakującą armię, a później nawet najechał Saksonię. Sprzymierzył Polskę z Węgrami, czego skutkiem była tymczasowa węgierska okupacja Wiednia. Wojna ta była prawdopodobnie spowodowana powiązaniami rodzinnymi Mieszka II w Niemczech, którzy to krewni sprzeciwiali się cesarzowi Konradowi II.

Dziedzictwo

Król Bolesław zmarł 17 czerwca 1025 r. Sześć miesięcy później, w Boże Narodzenie, Mieszko II Lambert został koronowany na króla Polski przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Hipolita, w katedrze gnieźnieńskiej. Współcześni kronikarze niemieccy uważali to za nadużycie władzy przez arcybiskupa. Tymczasem po śmierci ojca Mieszko II odziedziczył rozległe terytorium, które oprócz Wielkopolski, Małopolski, Śląska i Pomorza Gdańskiego obejmowało także Łużyce, Ruś Czerwoną i tereny dzisiejszej Słowacji. Nie wiadomo, czy Morawy były jeszcze za jego panowania obecne w piastowskiej domenie, czy też zaginęły wcześniej. Kiedy zaczęło się jego panowanie, jako ważny władca Europy Środkowej, był dla Świętego Cesarstwa Rzymskiego graczem geopolitycznym niemal kluczowym.

Kwestie dynastyczne

Późniejsze wydarzenia za jego panowania miały swoje źródło w kwestiach dynastycznych i rodzinnych. Jego starszy przyrodni brat Bezprym był synem węgierskiej księżniczki Judyty, drugiej żony Bolesława. Mieszko II miał także młodszego brata, Ottona. Zgodnie ze słowiańskim zwyczajem oczekiwano, że ojciec podzieli swoje dziedzictwo między wszystkich swoich synów. Ponieważ jednak Bolesław I nie chciał rozbić królestwa, bracia Mieszka II nie otrzymali nic ze spuścizny ojca.

Ponieważ Bezprym był najstarszym synem, niektórzy uważali, że powinien był zostać królem po swoim ojcu. Bezprym nie lubił jednak ojca, oto już samo jego pospolite imię sugerowało, że Bolesław nie chciał, aby Bezprym go zastąpił. Z tego też i powodu Bezprym został wysłany do klasztoru, by tam dostąpić służby w stanie duchownym.

Według niektórych kronikarzy Mieszko II wydalił swoich dwóch braci z kraju. Otto schronił się w Niemczech, a Bezprym uciekł na Rusi Kijowskiej.

Przeciwko Cesarstwu

W 1026 r. Niemiecki król Konrad II udał się do Włoch na koronację cesarską. Jego nieobecność zwiększyła aktywność opozycji skupionej wokół książąt Ernesta II ze Szwabii i Fryderyka II z Górnej Lotaryngii. Przeciwnicy Konrada II spiskowali, by zdobyć przychylność króla Polski. Mieszko II obiecał wówczas podjąć działania wojskowe. Przygotowania do wojny rozpoczęły się jesienią 1027 r. W połowie tego roku Konrad II wrócił do Niemiec i zaczął walczyć z rebeliantami. Wkrótce pokonał księcia Ernesta II, pozbawiając go ziemi. Dopiero gdy walka rebeliantów była prawie przegrana, Mieszko II przybył im z pomocą. W 1028 r. wojska polskie najechały Saksonię i wzięły do ​​niewoli wielu więźniów. Dewastacja była tak wielka, że ​​według źródeł saksońskich: tam, gdzie żołnierze Mieszka II stawiają stopy, trawa nigdy już nie urosła. Cesarz oskarżył polskiego władcę o nielegalną koronację na króla i ogłosił go uzurpatorem.

Pomimo traktatu, który zapewnił pokój między Polską a Niemcami, cesarz wkrótce przeprowadził wyprawę odwetową przeciwko Mieszkowi II. Armia Konrada II przybyła na Łużyce jesienią 1029 r. i rozpoczęła oblężenie Budziszyna; ale wojska niemieckie nie otrzymały obiecanego wsparcia i wyprawa zakończyła się niepowodzeniem. Zagrożony z kolei przez ataki Węgrów cesarz musiał się wycofać.

Zwycięstwa na drodze do porażki

W 1030 r. Mieszko II zawarł sojusz z Węgrami i ponownie zaatakował Saksonię. W międzyczasie jego południowy sojusznik zaatakował Bawarię i tymczasowo zajął Wiedeń.

W odpowiedzi cesarz zorganizował kolejną wyprawę przeciw królowi polskiemu, tym razem organizując koalicję przeciwko Mieszkowi II. Już w 1030 r. Jarosław I Mądry rozpoczął ofensywę i podbił Czerwoną Ruś i niektóre zamki w obwodzie Bełzkim.

W 1031 r. Cesarz zawarł na domiar złego pokój z Królestwem Węgier. Prawdopodobnie w zamian za wsparcie Konrad II przekazał królowi Szczepanowi I pewne terytoria. Wówczas, gdy cesarz był mniej zaniepokojony atakiem z południa, jesienią 1031 r. rozpoczął ofensywę przeciwko Polsce i oblegał Milsko. Ofensywa zakończyła się pełnym sukcesem, a Mieszko II został zmuszony do oddania niektórych ziem. W rezultacie król polski utracił części ziem zebranych przez ojca, który często walczył o nie jeszcze z cesarzem Henrykiem II.

Historycy oceniają, że przyczyną szybkiej kapitulacji Mieszka II była zła sytuacja wewnętrzna w kraju. Bolesław pozostawił niestabilne królestwo swojemu synowi, który musiał bronić swojej autonomii i pozycji wśród sąsiednich władców. Również koszt rozległej wojny Mieszka II przeciwko cesarzowi Konradowi II spowodował spadek jego popularności wśród poddanych, mimo że podczas inwazji na Saksonię król bronił nie tylko swojego terytorium. Co więcej, ostateczna przegrana wojny z Świętym Cesarstwem Rzymskim osłabiła pozycję króla, który musiał zmierzyć się z kilkoma buntami opozycji, która twierdziła, że poprzednia wojna nie przyniosła oczekiwanych korzyści. Dodatkowym problemem był kryzys dynastyczny: bracia Mieszka II kontynuowali próby zdobycia władzy przy pomocy obcych sił.

Bezprym

Bratem, który spowodował pierwsze problemy Mieszka II, był to najprawdopodobniej Bezprym. Kiedy Mieszko II był zajęty obroną Łużyc przed oddziałami Konrada II, ekspedycja Kijowa przybyła ze wschodu z Jarosławem I Mądrym na czele. W 1031 r. Polska została skutecznie zaatakowana, a następnie Bezprym zasiadł na tronie. Mieszko II i jego rodzina zostali zmuszeni do ucieczki z kraju. Królowa Rycheza i jej dzieci znalazły schronienie w Niemczech. Król nie mógł uciec na Węgry, ponieważ podczas podróży został zatrzymany przez wojska Rusi. Król Węgier Szczepan I nie sprzyjał bynajmniej przyjęciu go w swoim kraju. Bez innych zatem alternatyw Mieszko II wyjechał do Czech. Książę Oldřich wówczas go uwięził, a co gorsza kastrując Mieszka, co miało być karą odwetową, ponieważ za Bolesława Chrobrego książę Bolesław III Czerwony, brat Oldřicha, został przez Polaków oślepiony. Mieszko II i jego żona już nigdy się nie połączyli; według niektórych źródeł byli oni albo oficjalnie rozwiedzeni, albo tylko rozdzieleni.

Nowy polski książę Bezprym prawdopodobnie dokonał krwawych prześladowań przeciwko stronnikom Mieszka II. W tym czasie miała też miejsce „reakcja pogańska”, czyli zryw ludności polskiej w ogóle przeciwko władzy. W efekcie książę Bezprym upadł, zostając poniekąd zmuszonym do wysłania cesarzowi korony królewskiej, co symbolizowało poddanie się niemieckiej kurateli. Po zaledwie roku panowania Bezprym został zamordowany (1032 r.), a to prawdopodobnie za namową swoich braci.

Powrót Mieszka na tron polski

Po śmierci Bezpryma polski tron ​​pozostawał wolny. Mieszko II był nadal więziony w Czechach, a Otto prawdopodobnie w Niemczech. Niemieckie źródła podają, że cesarz zorganizował wyprawę, aby zaatakować Polskę. Nie wiadomo, co się potem wydarzyło, ale na pewno Mieszko II został wydany przez księcia Oldřicha i mógł zarazem wrócić do kraju. Cesarz natychmiast zareagował i rozpoczął przygotowania do wyprawy przeciwko Polsce. Mieszko II nie był przygotowany do konfrontacji, więc wykorzystał swoje wpływy do rozwiązania konfliktu na drodze sądowej.

7 lipca 1032 r. W Merseburgu odbyło się spotkanie Konrada II z ocalałymi spadkobiercami dynastii Piastów. Bez alternatywy, Mieszko II został zmuszony do oddania korony królewskiej i zgodził się na podział Polski między nim a pozostałych dwóch konkurentów: jego brata Ottona i Dytryka – jego kuzyna, wnuka księcia Mieszka I i jego trzeciej żony Ody.

Mieszko II prawdopodobnie otrzymał Małopolskę i Mazowsze, Otto Śląsk, a Dytryk zajął Wielkopolskę. Według innej hipotezy Mieszko II otrzymał Wielkopolskę.

Ponowne scalenie ziem polskich pod berłem książęcym Mieszka

Podział był niepewny i krótkotrwały: w 1033 r. Otto został zabity przez jednego ze swoich ludzi, a Mieszko II przejął jego własność. Wkrótce potem prawdopodobnie wydalił Dytryka, dzięki czemu mógł zjednoczyć cały kraj w swoich rękach.

Mieszko II odzyskał pełną władzę, ale wciąż musiał walczyć ze szlachtą i własnymi poddanymi. W Polsce jego zrzeczenie się królewskiej korony nie zostało zaaprobowane, mimo że po 1032 r. nadal był nazywany królem w kronikach.

Śmierć

Mieszko II zmarł nagle 10 lub 11 maja 1034 r., prawdopodobnie w Poznaniu. Polskie kroniki wyraźnie stwierdzały, że zmarł z przyczyn naturalnych; informacje podane w kronikach Gottfrieda z Viterbo, podają tymczasem, że został zamordowany przez swego Miecznika. Jednak historycy sądzą teraz, że zginął w spisku zawiązanym przez arystokracje.

Został pochowany w katedrze św. Piotra i Pawła.

Ciekawostki o Mieszku II Lambercie

• Był Mieszko II Lambert pierwszym władcą Polski, który umiał pisać.
• Został wykastrowany przez siepaczy księcia czeskiego, który w ten sposób wziął odwet za oślepienie jego przodka przez Bolesława Chrobrego.
• Mieszko II był autorem udanego najazdu na niemiecką Saksonię. Był to jego największy i niezwykle intratny sukces, dla jemu współczesnych ruch niezwykle zaskakujący.
• Wzrastał politycznie jako król, zmarł natomiast już jako książę.

Źródła

https://pl.wikipedia.org/wiki/Mieszko_II_Lambert
https://ciekawostkihistoryczne.pl/leksykon/mieszko-ii-lambert-990-1034/
https://www.britannica.com/biography/Mieszko-II-Lambert

Tagi: