Molier przyszedł na świat w Paryżu w 1622 roku. Odszedł również w Paryżu, w roku 1673. Należy do grona najwybitniejszych komediopisarzy francuskich. Molier to autor takich chociażby dzieł jak „Świętoszek” czy „Skąpiec”.
Krótki życiorys Moliera
Przyszedł na świat w rodzinie gdzie ojciec był królewskim tapicerem. Molier studiował prawo, lecz w związku ze swoja pasją, jaką był teatr, wybrał drogę aktorstwa i reżyserii. W roku 1643 Molier założył wędrowną trupe teatralną, której działalność niejednokrotnie chwiejnie balansowała na granicy związanej z opłacalnością. Treść wystawień Moliera często obnażała moralną praktykę, daleką od teorii, za co kilka razy sadzano go w więzieniu. Później Molier poszedł na pewien kompromis z rzeczywistością społeczną, biorąc częściej pod uwagę popyt i podaż, które to cechowały widownie, przynosząc z czasem lepszy efekt finansowy i osobisty, a nawet sympatię samego Ludwika XVI, który w końcu zdecydował się patronować trupie Moliera. Olbrzymią popularność zawdzięczał sztuce zatytułowanej „Pocieszni wykwintnisie”. W 1662 r. Molier ożenił się z kobietą młodszą o całe 21 lat. Ostatecznie jednak nie małżeństwo a protekcja króla okazała się być dla niego zbawieniem, ponieważ pozwoliła uciszyć konkurencje, która miała w zwyczaju szydzić z Moliera jako ponoć rogacza. Tymczasem Molier pisał wówczas coraz odważniej, dotykając twórczością tematów drażliwych, m.in. takich jak fałszywa pobożność. Swoją drogą przeżył poważny dramat, który był związany z rozwodem i śmiercią dwójki jego dzieci. Do jego dzieł wiekopomnych zalicza się utwór „Świętoszek”, również „Don Juan”, czy też „Skąpiec”.
Biografia rozszerzona Moliera
Po prostu Molier
Molier, czyli Jean Baptiste Poquelin, przyszedł na świat w Paryżu w 1622 roku. Uważany jest do dziś za jednego z absolutnie czołowych dramaturgów francuskich. Był mistrzem komedii. Przypisuje mu się, i słusznie, reforme komedii w kierunku tej obyczajowej oraz komedii charakterów stylu nowoczesnego wieku XVII.
Satyra na wagę złota
Za czasów Moliera aktorstwo było profesją haniebną, lecz tą właśnie droge wybrał przykroczywszy tylko próg dorosłości. Początki jego miały miejsce w trupie teatralnej. Późniejsza łaska i przychylność króla Ludwika XVI sprawiła, że mógł rozwinąć swe artystyczne skrzydła. Mógł zatem tworzyć i wystawiać wkrótce ulubioną wśród widowni komedię obyczajową. Powstała w ten sposób przykładowo sztuka zatytułowana „Pocieszni wykwintnisie”, napisana w roku 1659. Jest to niezwykle udana sztuka mówiąca o rzeczywistości salonowej, którą autor nakreślił niejako w krzywym zwierciadle, zwłaszcza ów charakterystyczny dla epoki wykwint poznawczy. Zaznacza się w dziele molierowska ostrość spojrzenia na sprawy podejmowane, w sposób umiejętny Molier akcentuje i punktuje podkreślane cechy i sytuacje. Jakże istotne, że nie był przy tym zajadle jadowity. Stosowana ironia i kpina, wyśmiewa grupy społeczne i środowiska, natomiast nie budzi zgorszenia ani antypatii w żadną ze stron. Wyśmiewane dworskie życie artystyczne było przedstawiane na deskach teatrów budząc uśmiech nawet na twarzach osób dworskich.
Przeciwko obyczajowości zakłamanej
Był człowiekiem zaangażowanym w walkę reformującą obyczaje – tak jest w przypadku jego utworów jak na przykład „Szkoła mężów” z roku 1661 i „Szkoła żon” (1662). Przedmiotem krytyki jest tam obyczajowość tradycjonalna i mieszczańska. Twórca atakuje zbiór metod wychowawczych, które mając na celu pouczanie, w istocie miały wpływ deprawacyjny. Lata sześćdziesiąte XVII wieku to wreszcie jego „Świętoszek” (1664), utwór piętnujący pobożność fałszywą.
Dzieła wielkie
Zwróćmy uwagę na siedemnastowieczną Francje. Był to kraj, który po wojnach religijnych radził sobie całkiem dobrze. Tymczasem same wojny religijne obnażyły to co pod pobożnością kryło się naprawdę, mianowicie często polityka i gra interesów, lub po prostu fałsz i obłuda. Religia okazywała się po prostu instrumentem finansowym oraz strukturą organizacyjną służącą karierowiczom. To właśnie Molier piętnował, jak umiał. Typem bohatera o cechach rzetelnego obłudnika jest w molierowskim „Świętoszku” właśnie osoba nazwana Tartuffe – oto czytelnik ma przyjemność poznać fałszywego pobożnisia, którego perfidia i skompstwo zostały zaprzęgnięte do celu zawłaszczenia majątku poczciwego mieszczanina. „Świętoszek” to zatem arcydzieło komedii obyczajowej. W niej to Molier znakomicie przedstawił życie i cechy siedemnastowiecznej rodziny mieszczańskiej. Zwłaszcza doskonale udało się autorowi ukazanie charakterów i różnorodności ich rozmaitych odsłon. Nie inaczej jest z jego „Don Juanem” z roku 1665. Bohater utworu to jakże sprawny uwodziciel, natomiast kontekst jest pejzażem rodem niejako z teatru hiszpańskiego. Ten sam rok 1665 był również powstaniem dzieła pt. „Mizantrop”. Utwór Moliera osobisty. Motywem przewodnim uczynił trudność adaptacyjną bohatera, która rodzi w nim poczucie głębokiego dysonansu i nieszczęścia. Bohater jest typem idealnym osoby niedostosowanej, która nie potrafiąc się odnaleźć przypisuje gatunkowi nadmierną ilość cech negatywnych. Bohater przeżywa odrzucenie i samotność, jest postacią tragiczną w sposób osobliwy, dokładnie tak samo jak pazerny skąpiec ze sztuki Moliera. Ostatnia sztuka, którą Molierowi udało się skończyć, był to „Chory na urojenia” z roku 1673. Tym razem Molier czyni bohatera chipohondrykiem, który popada w absurd swych dolegliwości.
Molierowska komedia charakterów
„Od farsy do komedii charakterów”, można by określić rozwój pisarski Moliera, od prostoty po akcje skomplikowaną i skomplikowaną prawde. Twórczość Moliera bowiem wyraźnie ewoluuje w czasie. Rzecz jasna ewolucja odbywa się w łonie samej komedii. Proste zdawać by się mogło życie bohaterów jego twórczości jest tuż pod pozorem czymś, co budzi uśmiech a niekiedy płacz. Molier używał przy tym zapożyczeń z teatru włoskiego, ale i hiszpańskiego – świadczy o tym chociażby skomplikowana intryga. Zmarł jako człowiek spełniony, w Paryżu, 1673 roku.
Ciekawostki o Molierze
- Był w związku małżeńskim z kobietą dużo młodszą – o 21 lat.
- Jego pierwsza żona miała według plotek zdradzać Moliera często, co jego teatralna konkurencja wykorzystywała w swych sztukach ośmieszając twórcę.
- Kler nienawidził Moliera tak bardzo, że gdyby nie protekcja króla, został by pochowany najwyżej pod murami cmentarza.
- Molier kilka razy trafiał za kratki. Uwięziony był na przykład za długi związane z nierentownością jego komediowej trupy, ale i miało to związek z jego krytyką obłudnej moralności, ponieważ bardzo częstej.
- Zmarł nagle i niespodziewanie podczas wystawiania jednej ze swych sztuk.
- Molierowski „Świętoszek” padł ofiarą cenzury, lecz z czasem utwór upublicznił się ze względu na niesłychaną widowiskowość komedii.
- W czasach Moliera, czyli w wieku XVII, zawód aktora był zajęciem hańbiącym, a aktorzy zwykli być traktowani jako drugi sort człowieka pracującego.
Cytaty Moliera
„Żenimy się w nagłym porywie desperacji, a potem pokutujemy przez całe życie.”
„Ze wszystkich rzeczy wiecznych – miłość jest tą, która trwa najkrócej.”
„Zazdrosny kocha więcej, ufny kocha lepiej.”
„Wszystkie modne występki uchodzą za cnoty.”
„Trzeba jeść, aby żyć, a nie żyć aby jeść.”
„Serce samo stanowi o sobie.”
„Profesja hipokryty przynosi wspaniałe korzyści.”
„No to z Panem Bogiem. Ruszaj do wszystkich diabłów.”
„Nic mnie nie mierzi na tej ziemi bardziej niż fałsz, co się pozory bawi nabożnymi.”
„Najstraszliwszy cios zadaje się ułomnościom, wystawiając je na szyderstwa świata.”
„Myślenie o tych, których kochamy, to wspaniała okazja do miłości.”
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Molier
- http://wypracowania.pl/biografie/molier
- „300 postaci które zmieniły historię Polski i świata”. Vieograf II, Chorzów 2008