Napoleon Bonaparte

Napoleon Bonaparte (1769 – 1821) był francuskim wojskowym, który zostając następnie Pierwszym Konsulem Republiki Francuskiej mógł mianować się cesarzem Francuzów, jednocząc przejściowo Europę kontynentalną pod swoimi rządami. Był również m.in. królem Włoch i Związku Reńskiego.

Biografia i życiorys

Armia trampoliną kariery

Miejscem urodzenia Napoleona Bonaparte była Korsyka, a ściślej miejscowość Ajaccio. Jego ojciec był zubożałym szlachcicem trudniącym się czynnościami adwokackimi. Kształcenie Napoleona przebiegało w kierunku kariery wojskowej, o której marzył od najmłodszych lat. Snuł bowiem odważne plany, by najpierw pobierać nauki w Brienne, w tamtejszej szkole wojskowej, a następnie udał się do Paryża w celu osiągnięcia stopnia oficera, którym też został jako podporucznik artylerii. Była to ostatnia dekada XVIII wieku, kiedy Napoleon odważnie popierał niepodległość ojczystej Korsyki. Jednak wstąpienie do rewolucyjnej armii francuskiej pokazało mu inny kierunek działań. Bieg dziejów wojennych sprawił wkrótce, iż mógł szybko zasłynąć, bowiem walnie przyczynił się do zdobycia Tulonu. W ten sposób rok 1794 przyniósł mu awans na stanowisko generała brygady. Do zasadniczych kwestii należał wtedy fakt, iż Napoleon popierał Jakobinów. Nie może zatem dziwić, że w związku z upadkiem Jakobinów młody Napoleon dostał się do niewoli. Ale burzliwe czasy mają to do siebie, że fortuna toczy się kołem szybciej niż zwykle, więc rządy Dyrektoriatu przyniosły mu powrót do wojskowych obowiązków.

Wzrost potęgi

Tłumił następnie powstanie rojalistyczne w Paryżu w roku 1795, by już rok później brać udział w kampanii włoskiej, tocząc tam boje z Austrią. Boje co najmniej udane, bowiem bitwy zwycięskie pod Rivoli, Arcole i Lordi przyniosły mu rosnącą popularność. W roku 1797 zmusił Austrię, by przyjęła warunki francuskie w traktatach pokojowych w Campo Formio. Miała wówczas miejsce forsowana również przez Napoleona koncepcja tworzenia wokół Francji republik siostrzanych. W ten sposób następne działania były ukierunkowane na podporządkowywanie terenów Belgii, Holandii, czy też ziem cysalpińskich, liguryjskich, helweckich, rzymskich, czy też partenopejskich. Następnie Napoleon wyprawił się do Egiptu, aby tam to właśnie rozprawić się z Anglią, przyjmując kierunek na Indie. Tymczasem było to wyzwanie wielkie w kontekście panujących w jego oddziałach epidemii chorób tropikalnych. Wrócił więc w roku 1799 do Paryża opuszczając swoje wojsko. Nie było to pochopne, ale bardzo przemyślane, ponieważ uczynił tak celem dokonania udanego zamachu stanu. Tym samym obalił rządy Dyrektoriatu ogłaszając jednocześnie nową konstytucję Francji. Został wówczas naczelnym wodzem i I konsulem, koncentrując całość inicjatywy ustawodawczej i władzy wykonawczej w swoich rękach. Był to jeszcze ten czas, w którym Napoleon dążył do pokoju z II koalicją antyfrancuską, w ten sposób podpisując pokój z Austrią i Anglią kolejno w 1801 i w 1802 roku.

Cesarstwo

W roku 1804 Napoleon Bonaparte został cesarzem Francuzów, osobiście się koronując. Rok później został królem Włoch. Natomiast rok 1805 przyniósł mu wielkie zwycięstwo nad koalicją pod Austerlitz, która to bitwa nazywana jest bitwą trzech cesarzy. Wiążący terytorialnie był zawarty pokój w Preszburgu, dzisiejszej Bratysławie. Na podstawie tego porozumienia Napoleon wszedł w posiadanie Wenecji, Trydentu, Tyrolu, Istrii i Dalmacji. Austria zrzekła się wpływów w Niemczech, gdzie mógł w końcu utworzyć pod swoim protektoratem tak zwany Związek Reński. Zawiązała się wkrótce IV koalicja antyfrancyska, a właściwie antynapoleońska, przeciwko której przystąpił do działań wojennych. Wojska pruskie uległy mu w roku 1806 pod Jeną i Auerstedt, rosyjskie natomiast pod Iławą Pruską i Frydlandem w roku 1807. Wreszcie miał miejsce akcent polski, bowiem traktat w Tylży pozwolił Napoleonowi utworzyć Księstwo Warszawskie, złożone z ziem II i III zaboru pruskiego, co zbiegło się w czasie również z utworzeniem Królestwa Westfalskiego na czele z jego bratem Hieronimem. Istotne z tego punktu jest spojrzenie na politykę angielską Napoleona, bowiem był to czas, w którym stosował wobec Anglii blokadę kontynentalną, a to już w roku 1804. Nie uniknął w tym czasie wojny z Hiszpanią, która miała miejsce w latach 1808 – 1814. Austrię pokonał znowu w roku 1809, tym razem pod Wagram, zyskując na mocy traktatu w Schonbrunn kolejne ziemie położone nad Adriatykiem.

Niestety ta Rosja..

Brzemienna w skutkach była decyzja Napoleona w sprawie Rosji. Zadecydował w końcu o kampanii przeciwko Moskwie. Trudne warunki zimowe doprowadziły do odwrotu, mimo że Moskwa została zdobyta. Dziś w dyskusjach historyków dominuje pogląd, iż decydująca o losach Napoleona była Bitwa Narodów, czyli starcie pod Lipskiem w roku 1813. Na skutek wkrótce abdykował, aby zostać zesłanym w roku 1814 na wyspę Elbę. Następnie miało miejsce tak zwane sto dni Napoleona, gdy wrócił do Francji aby powstać, niestety poniósł wówczas kolejną klęskę, tym razem pod Waterloo, po której dostał się do niewoli angielskiej i zesłany na wyspę św. Heleny, gdzie zmarł.

Próba oceny

Był niewątpliwie najwybitniejszą osobistością w dziejach jemu współczesnych i jedną z największych w historii świata. Docenili go nawet Anglicy, którzy do dziś potrafią w związku z nim postawić jego podobiznę na kominku, był bowiem politykiem – gigantem, wspaniałym strategiem i prawodawcą, a jednocześnie dyktatorem i despotą na miarę wcześniej niespotykaną. Potrafił przełamać burzę i napór zrewolucjonizowanej Francji dając jej siłę administracyjną, jakiej nie zdołał utworzyć chociażby Dyrektoriat, czy wcześniej krwawe rządy Jakobinów. Na szczególną uwagę zasługuje Kodeks Napoleona, który z niewielkimi zmianami obowiązuje we Francji do dziś. Upowszechniając swój Kodeks na terytoriach podbitych, Napoleon wprowadził przełom cywilizacyjny, kończąc epokę feudalizmu, a otwierając rządy burżuazji oraz kapitalizmu, czy też powszechną edukację podporządkowaną państwu. Ciekawostką jest, iż Napoleon podpisał z papiestwem konkordat doceniając rolę Kościoła, mimo że uskuteczniał oświeceniowe wzorce laickie.

Ciekawostki

• Potrafił dyktować naprzemiennie trzy listy naraz.
• Lubił kobiety pachnące potem.
• Był wybitnym szachistą.
• W szkole wojskowej był wyśmiewany.
• Był mańkutem.
• Wprowadził i upowszechnił w Europie ruch prawostronny.
• Co do natury ludzkiej był pesymistą.
• Miał 169 cm wzrostu.

Cytaty

• „Ambicja władania duszami jest najsilniejszą z namiętności”.
• „Człowiek nie ma przyjaciół, przyjaciół ma tylko powodzenie”.
• „Dwie rzeczy popychają ludzi do działania – interes i strach”.

Artykuły, które mogą Ci się spodobać:

Książka godna polecenia

„Napoleon Wielki” jest książką Andrew’a Roberts’a uważaną za jedną z najciekawszych o Napoleonie, ponieważ zbudowaną na bazie jego obszernych korespondencji, ale i pozycją błyskotliwą, nie stroniącą od anegdot.

Źródła:

Tagi: