Nelson Mandela

Nelson Mandela (1918 – 2013), czyli południowoafrykański polityk, prezydent RPA w latach 1994 – 1999, mąż stanu, działacz na rzecz praw człowieka, wreszcie laureat Pokojowej Nagrody Nobla. Wymowne, iż zyskał w RPA przydomek „tata”. Oficjalnie nazywany „Ojcem Narodu”.

Krótki życiorys Nelsona Mandeli

Przyszedł na świat w roku 1918 jako syn wodza plemienia Khosa. Studiował prawo na uniwersytecie w Fort Hare. Został wówczas jednym z bojowników o równouprawnienie ludności murzyńskiej, mianowicie jednym z przywódców Ligi Młodzieżowaj w Afrykańskim Kongresie Narodowym Afryki Południowej. Momentem kulminacyjnym dla Mandeli był rok 1948, czyli moment wprowadzenia przez władze RPA tak zwanego apartheidu. Uniemożliwiło to Mandeli praktykę prawniczą. Ponadto otrzymał zakaz swobodnego poruszania się, czy wreszcie został oskarżony o zdradę stanu. Tymczasem Mandela pragnął pokojowej walki z segregacją rasową. Był założycielem organizacji ANC („Włócznia Narodu”). W związku z tym został aresztowany i osadzony dożywotnio w więzieniu, ponieważ oskarżony o terroryzm. Dopiero rządy F.W. De Klerka sprawiły, że w roku 1990 Mandela odzyskał wolność. Złożył wówczas deklaracje popartą odpowiednimi zobowiązaniami władz, co poskutkowało legalizacją ANC. W efekcie dwustronnych porozumień ustalono, iż w ciągu pięciu lat prawodawstwo i odpowiednie stosunki na linii rząd – ANC, spowodują równouprawnienie. W roku 1993 Nelson Mandela otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla. Zbiegło się to w czasie z nową konstytucją RPA. Natomiast już rok później, dzięki wyborom prezydenckim, Mandela został głową państwa. Zmarł na skutek choroby nowotworowej w 2013 roku, w Johannesburgu, w wieku 95 lat.

Biografia rozszerzona Nelsona Mandeli

Czarnoskóry prawnik w RPA

Przyszedł na świat jako dziecko wodza plemienia Khosa. Naukę rozpoczął w wieku siedmiu lat u księży metodystów. Szkoła ta nie była bynajmniej jego ostatnią, bowiem Nelson Mendela odebrał wyższe wykształcenie na uniwersytecie w Fort Hare, gdzie ukończył kierunek prawniczy. Został wówczas jednym z przywódców ANC, czyli Afrykańskiego Kongresu Narodowego Afryki Południowej, a ściślej Ligi Młodzieżowej w łonie Kongresu. Instytucja ta stawiała sobie za cel i nadal walczy o równouprawnienie ludności murzyńskiej w zakresie praw ekonomicznych, społecznych i politycznych. Nelson Mandela był pierwszym Murzynem w RPA, który otworzył kancelarię adwokacką. Praktykę tą tymczasem poprowadził niespełna rok, ponieważ władze RPA w roku 1948 wprowadziły system segregacji rasowej zwany apartheidem, zgodnie z którym mogły jego działalność zawiesić. Jednocześnie ograniczono mu swobodę poruszania się, a następnie oskarżono o zdradę stanu. Proces Mandeli trwał 5 lat kończąc się wyrokiem uniewinniającym.

Trudna droga do wolności

Nelson Mandela na początku swej drogi politycznej był wyznawcą pokojowej walki z segregacją rasową w RPA. Zmieniło się to wraz z masakrą ludności czarnoskórej w Sharpeville – utworzył wtedy organizację ANC, co w tłumaczeniu oznacza „Włócznia Narodu”. Na skutek tego w roku 1962 został aresztowany i skazany na dożywocie. Pomimo wizerunku stworzonego przez władze, jakoby był on terrorystą, Mandela został wówczas symbolem walki o równouprawnienie, stanowiąc również jedną z przyczyn, dla których rząd RPA był izolowany na scenie międzynarodowej. Warto przy tym podkreślić, iż ludność kolorowa stanowiła w latach siedemdziesiątych 85% ludności RPA. Nadarzały się jednak okazje uwolnienia, jednak postawiony Mandeli warunek wyrzeczenia się przemocy powodował, że ten odmawiał złożenia takich deklaracji. Szczęśliwie nadeszły w RPA rządy F.W. De Klerka i w roku 1990 Mandela odzyskał wolność bez żadnych deklaracji tego typu. Tym nie mniej jego spotkanie z prezydentem przyniosło złożenie pacyfistycznej deklaracji. ANC zostało również zalegalizowane, na czele ponownie z Nelsonem Mandelą. Nawiązała się wówczas pewna współpraca między organizacją i rządem. Ustalono w efekcie pięcioletni okres dostosowawczy, po którym nadszedł wreszcie czas zrównania praw politycznych, na dowód czego rok 1993 przyniósł tymczasową konstytucję RPA. Kulminacją były wybory w 1994 roku, kiedy to ANC otrzymało 2/3 głosów a prezydentem został Mandela.

Nieposzlakowany humanitaryzm

Nieposzlakowana uczciwość, entuzjazm i urok osobisty były zdecydowanie atutami Mandeli. Otrzymał pokojową Nagrodę Nobla w roku 1993. Mimo złożenia urzędu w 1999 roku nie zaprzestał działań na rzecz poprawy relacji etnicznych. Działał jako mediator na terenie całej Afryki. Rok 1995 przyniósł natomiast utworzenie Fundacji Nelsona Mandeli na rzecz Dzieci, która walczyła z plagą AIDS, zacofaniem i niepełnosprawnością. Z życia politycznego wycofał się dopiero na skutek choroby nowotworowej. Zmarł w 2013 roku w Johannesburgu, w wieku 95 lat.

Ciekawostki o Nelsonie Mandeli

• Niewątpliwie Nelson Mandela był afrykańskim odpowiednikiem Mahatmy Gandhiego. Obaj walczyli w sposób pokojowy, obaj z niesprawiedliwością rządów europejskiego białego człowieka.
• Wiele światła na sprawę walki Mandeli z nierównościami etnicznymi rzuca fakt, iż w latach siedemdziesiątych ludność czarnoskóra stanowiła aż 85% populacji RPA.
• Mandela po odzyskaniu wolności był rzecznikiem równouprawnienia na terenie całej Afryki, angażując się w role mediacyjne na terenach innych państw tego regionu świata.
• Nelson Mandela mógł opuścić więzienie dużo wcześniej, jednak władze RPA postawiły warunki, na które Mandela nie mógł przystać (warunek zaniechania działalności opozycyjnej).
• Jego drugie imię brzmiało „Rolihlahla”, czyli w języku zhosa „Kłopotliwy”.
• Propozycje wyjścia na wolność Mandela odrzucał, ponieważ stawiał władzom jeden warunek, mianowicie pełne równouprawnienie.
• Nelson Mandela spędził w więzieniu 27 lat.
• Apartheid bazował na doktrynie kalwinizmu i był efektem myśli europejskiej dość już wówczas dojrzałych demokracji zachodnich.
• System apartheidu już w 1950 roku nadał Japończykom status „Honorowej Rasy Białej”.
• Do lat osiemdziesiątych XX wieku każdy związek zawodowy o charakterze politycznym był w RPA zakazany.
• Mandela rozwiódł się z żoną Winnie na wieść o tym, że podczas jego długiej nieobecności trudniła się rozbojami, napadami oraz aktami wandalizmu.
• Margaret Thatcher i Ronald Reagan uważali Mandele za terrorystę.

Cytaty

• „Aby odkryć, jakie zmiany zaszły w tobie, najlepiej wróć do miejsca, które jest takie jak kiedyś.”
• „Gdy bieda wciąż trwa, nie ma prawdziwej wolności.”
• „Komuś, kto 27 lat przesiedział bezczynnie w więzieniu, prawdziwy odpoczynek się nie należy.”
• „Najbardziej boimy się nie tego, że jesteśmy do niczego.
  Najbardziej boimy się tego, że jesteśmy potężni ponad miarę.
  To nasza jasna – a nie ciemna – strona nas przeraża.
  Zadajemy sobie pytanie, czy możemy być śmiali, błyskotliwi, piękni,
  utalentowani i niezwykli.
  A czyż właśnie tacy nie jesteśmy?”
• „Przywódca jest jak pasterz. Podąża on za stadem; tym, którzy są najzwinniejsi, pozwala wybiegać naprzód, a pozostałym pozwala spokojnie iść, chociaż nie wiedzą, że dowodzi nimi z tylnych szeregów.”
• „Przebaczenie wyzwala duszę. Dlatego jest w nim taka siła.”
• „Jestem rozczarowany, bo wierzyłem, że powodzenie naszej pokojowej transformacji przekona także innych na świecie, że wszelkie konflikty da się rozwiązywać bez użycia siły. Nie ma nic cenniejszego niż pokój i nic gorszego niż wojna.”

Książka o Nelsonie Mandeli

„Trębacz z Tembisy” jest książką Wojciecha Jagielskiego, w której znany reportażysta przedstawia postać Nelsona Mandeli.

Źródła:

Autor zdjęcia Nelsona Mandeli: South Africa The Good News