Pitagoras był greckim matematykiem, filozofem i mistykiem, znanym w europejskim kręgu cywilizacyjnym zwłaszcza ze swego matematycznego twierdzenia, zwanego właśnie twierdzeniem Pitagorasa. Był człowiekiem głoszącym postulat filozoficzny w słowach „Nic w nadmiarze”.
Krótki życiorys Pitagorasa
Pitagoras przyszedł na świat około roku 572 p.n.e. w Samos, w Grecji. Dorastał w duchu nauki. Później jako matematyk i filozof nie mógł pogodzić się z panującym wtedy w Grecji autorytaryzmem, więc przeniósł się do Italii. Ostatecznie osiadł w Krotonie – tam też działał jego związek pitagorejski. Za sprawą powziętych czynności naukowych miał wpływ na zarówno progres matematyczny, jak również w dziedzinie astronomii. Był twórcą postawy życiowej zwanej pitagoreizmem. Poza tym do jego wielkich osiągnięć zaliczyć trzeba twierdzenie Pitagorasa, które jakkolwiek znane wcześniej w starożytnej Babilonii, to dopiero on jako pierwszy europejskiego kręgu cywilizacyjnego potrafił twierdzenie to udowodnić. Jego średnia geometryczna i arytmetyczna odnalazły też zastosowanie w innych dziedzinach, jak choćby w muzyce. W związku z głoszonym faktem, iż „wszystko jest liczbą”, Pitagoras urósł wśród jemu współczesnych na wielkiego filozofa teorii liczb, jako ten, który dostrzega korelacje pomiędzy liczbami nieparzystymi a parzystymi, wśród nich natomiast wywyższał na przykład liczby niewymierne jako nośniki informacji szczególnych. Przypomnijmy ponadto, że twierdzenie Pitagorasa mówi, iż tożsamość: a2 + b2 = c2 oznacza fakt występowania w dowolnym trójkącie prostokątnym zależności między sumą kwadratów długości przyprostokątnych, która jest równa kwadratowi długości przeciwprostokątnej tego trójkąta. Zbudowane więc na bokach trójkąta prostokątnego kwadraty dają sumę równą polu kwadratu zbudowanego na przeciwprostokątnej. Ale to matematyka, oprócz której był i wielkim filozofem życia, głoszącym umiarkowanie w opozycji do ówczesnej greckiej rozwiązłości. Zaznaczmy, że z uwagi na to siedzibę Pitagorasa w końcówce jego życia spalono, co było pewnie inspirowane przez zawistników, lecz oficjalnie w obawie ponoć o chęć sięgnięcia filozofa po władzę. Zmarł około 497 roku p.n.e. w Metaponcie.
Biografia rozszerzona Pitagorasa
Prekursor matematyki stosowanej
Pitagoras był greckim matematykiem i filozofem, który przyczynił się znacznie do rozwoju matematyki i astronomii. Kierunek filozoficzny, którego był twórcą, nazywany jest pitagoreizmem. Tak zwane twierdzenie Pitagorasa, które jest mu przypisywane, było prawdopodobnie obecne na długo przed nim w cywilizacji babilońskiej, natomiast nazwa ta wzięła się od niego przez wzgląd na fakt, iż jako pierwszy w naszym kręgu kulturowym potrafił to twierdzenie udowodnić. Ponadto Pitagoras dostrzegał określone zależności matematyczne w innych naukach, mowa też w źródłach o zastosowaniu przez niego średniej geometrycznej i arytmetycznej chociażby w muzyce.
Wszystko jest liczbą
Wychodził z założenia, że „wszystko jest liczbą”. Z dostępnych źródeł wiadomo, że pitagorejczycy, czyli miłośnicy Pitagorasa i jego filozofii, wychodzili z założenia, iż istnieje podział na liczby parzyste i nieparzyste w związku również z faktem , iż „wszystko jest liczbą”. Pitagorejczyków zatem uważano za tych, którzy u podstaw filozofii życia upatrują teorii liczb. Przy czym swoistą tajemnicę wiary pitagorejczyków stanowiły liczby niewymierne, a to ze względu na fakt przypisywania im szczególnych właściwości, niekoniecznie zgodnych z opisem świata bazującym na uwielbianych przez nich liczbach naturalnych.
Najpopularniejsze twierdzenie
Podstawowe z twierdzeń Pitagorasa oznacza, że w dowolnym trójkącie prostokątnym suma kwadratów długości przyprostokątnych jest równa kwadratowi długości przeciwprostokątnej tego trójkąta. Zachodzi więc poniższa tożsamość: a2 + b2 = c2
Jeżeli więc na bokach trójkąta prostokątnego zbudujemy kwadraty, to suma pól kwadratów zbudowanych na przyprostokątnych tego trójkąta będzie równa polu kwadratu zbudowanego na przeciwprostokątnej.
Poglądy
Pitagoras siłą własnych poglądów postawił się w opozycji do obyczajowości ówczesnych Greków. Poprzez propagowanie instytucji rodziny w miejsce kontaktów homoseksualnych i umiarkowania w pożądliwości, stał w przeciwieństwie do wielu innych antycznych filozofów, z których zdecydowana większość odznaczała się rozwiązłością. Wyznawał ponadto zasadę ukutą w powiedzeniu „Nic w nadmiarze”, co oznaczało wyznanie wiary w umiar, który powinien być według Pitagorasa zachowany w każdym aspekcie życia.
Znienawidzony przez zawistników
Według źródeł od dzieciństwa Pitagoras ściągał na siebie ludzką zawiść. Wielu było mu przychylnych, lecz wielu też zazdrosnych o fakt budzenia w ludziach, a zwłaszcza w jego uczniach, niemal religijnego szacunku do Mistrza. Był w efekcie oskarżany za samowładztwo. Siedzibę Pitagorasa w końcówce jego życia spalono w obawie ponoć o chęć sięgnięcia filozofa po władzę. Przy tym wielu jego uczniów poniosło śmierć. Tymczasem przed wzbudzaniem zazdrości przestrzegają jego „Złote wiersze”.
Ciekawostki o Pitagorasie
- Według źródeł żył około 80 lat, natomiast istnieją przekazy mówiące o przeszło stu latach Pitagorasa w momencie jego śmierci.
- Żoną Pitagorasa była Teano, również grecka filozofka, astronomka i matematyczka. To właśnie jej zawdzięczamy dziś książkę zatytułowaną „Życie Pitagorasa”.
- Pitagoras był uczniem słynnego Talesa, stąd też czerpał z jońskiej filozofii przyrody.
- Część nauk Pitagorasa była objęta klauzulą nauk tajemnych, wymagających przekazu bezpośredniego od mistrza.
- Uczniowie Pitagorasa oddawali mu cześć niemal boską.
- Pitagorasowi zawdzięczamy skale muzyczne.
Cytaty Pitagorasa
„Do państw wchodzi najpierw zniewieściałość, potem przesyt, potem pycha i wreszcie zguba.”
„Ideałem możemy się tylko stawać, by mimo to nigdy się nim nie stać.”
„Istnieje źródło dobra, które stworzyło porządek, światło i człowieka – i źródło zła, które stworzyło chaos, ciemność i kobietę.”
„Każde twierdzenie filozofa daje się zbić z taką samą łatwością, z jaką można go dowieść, nie wykluczając powyższego twierdzenia.”
„Kto mówi, sieje… kto słucha, zbiera.”
„Kto zatraca się w cierpieniu nie może być człowiekiem wolnym.”
Książka o Pitagorasie
„Śladami Pitagorasa. Rozrywki matematyczne” jest pozycją autorstwa Szczepana Jeleńskiego, która potrafi zainteresować nawet niezaznajomionych z dziełem Filozofa.
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Pitagoras
- https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Pitagoras;3957737.html
- http://wypracowania24.pl/historia/8220/pitagoras-biografia-zyciorys
