Platon

Platon (ok. 427 – 347 p.n.e.) był greckim filozofem. Stworzył system filozoficzny zwany idealizmem platońskim. Był uczniem Sokratesa a mistrzem Arystotelesa.

Krótki życiorys Platona

Platon przyszedł na świat w Atenach w roku ok. 427 p.n.e.. Platon mógł się poszczycić pochodzeniem arystokratycznym. Przykładem były więzy krwi łączące go ze słynnym Solonem. Młodość Platona ubiegła mu pod znakiem zaangażowania w politykę Aten. Punktem zwrotnym w jego życiowej orientacji była przegrana Aten w konflikcie peloponeskim. Został uczniem Sokratesa. Śmierć jego mistrza spowodowała natomiast, iż emigrował. Był w Italii i Egipcie ucząc się filozofii i kultury. W efekcie wrócił do ojczyzny zakładając swą Akademię Platońską, mógł zatem nauczać, a nawet miał sposobność by przedstawić koncept takim tyranom jak Dionizjusz I z Syrakuz i Dionizjusz II Młodszy. Szybko doczekał się posłuchu i uznania wielu wybitnych, w tym uczniów, wśród których był na przykład Arystoteles, który uważał Platona za bliskiego boskości. Dzięki temu, ale i metodom rejestracji nauk, dziś wiemy, że istnieją oryginalne źródła wiedzy, którą Platon wykładał. Zwłaszcza mowa tu o jego dziewięciu tetralogiach, pełnej obszernej i gruntownej wiedzy na tematy dotyczące wielkiej ilości spraw, począwszy od odwagi, roztropności i cnót, skończywszy na retoryce, nieśmiertelności duszy, miłości, aspektach poznania i państwie. Dziełami Platona zapisanymi jako wyraz wspaniałego dorobku starożytności są takie tytuły jak „Państwo”, „Prawa”, czy też Parmenides”.Platon odszedł w 347 roku p.n.e., zostawiając po sobie Akademie, która przetrwała do VI wieku n.e.

Biografia rozszerzona Platona

Pochodzenie familijne a filozoficzne

Przyszedł na świat w Atenach. Pochodził z rodziny arystokratycznej Kodrydów. Dzięki matce wiązały go krewniacze relacje ze słynnym Solonem. Platon od młodych lat snuł wielkie plany życia zaangażowanego w politykę Aten, lecz przegrana kraju w wojnie peloponeskiej zmieniła jego orientację życiową na kierunek bardziej wzniosły. Bowiem wkrótce jako uczeń Sokratesa, Platon okazał się być tym, który odziedziczył spuściznę filozoficzną wielkiego filozofa.

Próby wpływania na potomnych

Śmierć Sokratesa w roku 399 wpłynęła na Platona do tego stopnia, że zdecydował się emigrować zwiedzając kraje takie jak Italia i Egipt, poznając kulturę i filozofię starożytnych. Kolejny przełom jednak wiązał się z Atenami, ponieważ podjął decyzję o powrocie do ojczyzny. Ale nie była to jedyna okoliczność. Oto między 387 a 385 r. p.n.e. Platon założył słynną później Akademię Platońską, poświęcając się nauczaniu z dala od polityki wyniszczającej Ateny. Stworzył w tym czasie swój własny autorski koncept dotyczący organizacji państwa idealnego, który chciał zaszczepić tyranom Syrakuz, takim jak Dionizjusz I, a następnie przedstawił pomysł Dionizjuszowi II Młodszemu. Później wrócił do Aten, według źródeł, w roku 361 p.n.e.. Był otoczony wybitnymi i oddanymi uczniami, z których słynnym i wybitnym okazał się być Arystoteles, uważający Platona za półboga.

„Państwo” i „Prawa”

Platon pozostawił po sobie źródła pisane uporządkowane w postaci 9 tetralogii, wiedzę obszerną, wśród której są głównie dialogi i listy, traktujące o odwadze, o roztropności, o pobożności, o cnocie, o retoryce, o nieśmiertelności duszy, o miłości, o poznaniu, czy wreszcie dziesięć ksiąg o idealnym państwie pod tytułem „Państwo”, a jego teorię wyłożył z kolei w książce „Prawa”. Jest też wśród dzieł Platona mowa o metodzie dialektycznej, a to w pozycji pt. „Parmenides”. Platońska Akademia przy tym przetrwała aż do VI wieku n.e., gdzie dokonywało się dogłębne studium jego dzieł i upowszechnianie tej wiedzy.

Platoński idealizm

Filozofia Platona jest kategoryzowana jako idealistyczna. Opiera się na poglądach ontologicznych, bazujących na bytach idealnych istniejących poza czasem i przestrzenią, dla których ograniczenia czasu, przestrzeni i materii są wtórne i niedoskonałe. Na pierwszym miejscu jest u niego dialektyka i racjonalizm, sytuując jego poglądy w opozycji do empiryzmu. Znana jest szczególnie etyka zbudowana przez Platona, a dotycząca czterech cnót, z których pierwsza to mądrość, druga męstwo, trzecia panowanie nad sobą, a czwarta sprawiedliwość. Natomiast państwo idealne Platona ma polegać na wiedzy oraz strukturze w istocie organicznej, ale i arystokratycznej. Rządy mają być sprawowane przez światłych filozofów, zaraz za nimi plasowali by się strażnicy, tworząc dwie pierwsze grupy żyjące w swoistych komunach, bez własności indywidualnej. Trzeci stan tworzyć mają wytwórcy, posiadający swą własność, ale nie biorący udziału w zarządzaniu państwem.

Ciekawostki o Platonie

• Zajmował się niemal wszystkimi dziedzinami wiedzy.
• Uważał geometrię za podstawę wykształcenia.
• Szkoła Platona wyodrębniła w geometrii pojęcia: punktu, prostej i płaszczyzny.
• W wieku 18 lat został porwany przez piratów i sprzedany. Na targu niewolników wykupił go krewny.
• Uważał, że prawdziwym wiecznym bytem są idee, a świat materialny jest jedynie ich odbiciem.
• Akademia Platońska, uznawana często za pierwszy uniwersytet europejski, stała się głównym ośrodkiem filozofii i matematyki.
• Był pod silnym wpływem jak wiadomo Sokratesa, ale i Pitagorasa.
• Był on całkowicie przekonany, że „dusza przeżywa swoją obecną inkarnację, żeby (w zaświatach) otrzymać zasłużoną nagrodę lub karę”, zależnie od postępowania danego człowieka na ziemi.
• Akademia Platońska istniała około dziewięciuset lat!

Cytaty Platona

• „A jeżeli się do rządów zabiorą ludzie ubodzy i jeśli łaknący dóbr osobistych dorwą się do dobra publicznego, aby je rozdrapywać dla siebie, wtedy nie ma sposobu. Zaczną się walki o władzę i taka wojna domowa wewnątrz państwa zgubi i samych walczących i zgubi resztę państwa.”
• „Nikt nie jest sprawiedliwy z dobrej woli, tylko z musu, bo sprawiedliwość to nie jest dobro dla jednostki.”
• „To, co nadaje prawdę przedmiotom poznania a poznającemu daje moc poznawania, nazywaj Ideą Dobrą.”

Książka o Platonie

„Platon. Państwo” jest biografią autorstwa Simona Blackburna, która pokazuje kim był i co tworzył Platon.

Źródła: