Rafael Santi (1483-1520) był włoskim malarzem i architektem, postacią określającą kształt sztuki włoskiego renesansu.
Spis treści
Krótki życiorys Rafaela Santiego
Rafael Santi był włoskim malarzem i renesansowym architektem. Był niezwykle produktywny, poprowadził bowiem niezwykle dużo prac; pomimo swojej wczesnej śmierci w wieku 37 lat, pozostawiał sporo dzieł. Wiele jego prac znajduje się w Pałacu Watykańskim, w którym jego freski były centralnym i największym dziełem Santiego. Najbardziej znaną jego pracą jest Szkoła Ateńska w watykańskim Stanza della Segnatura. Po wczesnych latach spędzonych w Rzymie, Rafael Santi zyskał rozgłos również poza Rzymem – prowadził bowiem docenione warsztaty z zakresu grafiki.
Tymczasem po jego śmierci Rafaela Santiego wpływ jego wielkiego rywala Michała Anioła był bardziej rozpowszechniony, a trwający aż do XVIII i XIX wieku, kiedy to bardziej spokojne i harmonijne cechy prac Rafaela ponownie zostały uznane za najwyższe typy sztuki.
Dziś jego karierę w naturalny sposób dzieli się na trzy fazy i trzy style, po raz pierwszy opisane przez Giorgio Vasariego: jego wczesne lata w Umbrii, potem okres około czterech lat (1504–1508) zawierający tradycje artystyczne Florencji, a następnie jego ostatnie gorączkowe i triumfalne dwanaście lat w Rzymie, kiedy to pracował dla dwóch papieży i ich bliskich współpracowników.
Biografia i życiorys Rafaela Santiego
Młodość
Rafael Santi, przyszedł na świat w Urbino w 1483 roku. Młodość spędził w rodzinnym miasteczku. Gdy ukończył siedemnasty rok życia nie miał już rodziców, a wtedy wysłany został przez swego wuja, Simone Ciarla, by pobierać nauki do pracowni Pietro Perugia do Perugii. Tam spędził cztery lata, w których to jego talent wykrystalizował się. Początkowo wierny był szkole owego Perugia, która głosiła konieczność oddawania przejrzystości obrazu oraz ascetyzmu przestrzeni, lecz on z czasem zmieniał stopniowo styl na swoją własną modłę, umieszczając w dziełach również tradycyjne motywy.
Praca w Urbino oraz we Florencji
W 1500 roku powierzono Santiemu funkcję malarza cechowego w mieście Urbino, pracował wówczas również przy dekoracji kościoła św. Franciszka, czy też przy zdobieniu budynku biblioteki w Sienie.
Jesienią 1504 roku udał się do Florencji. Tam jego nie tylko wrodzona, bo przecież wypracowana wrażliwość artystyczna uległa arcydziełom takich gigantów epoki jak Donatello, Masaccio, Leonardo czy Ghiberti. Santi wówczas zaczerpnął z ich twórczości wybrane elementy i połączył sprawnie w swoich wielofigurowych kompozycjach.
Rzymskie lata
Wreszcie, 1508 roku, Rafael Santi przybył do Rzymu, kierowany zaproszeniem Bramantego, aby następnie wykonać zlecenia dla księcia Urbino czy też pracując nad freskami miejscowego kościoła Kamedułów. W stolicy polecono Rafaelowi także zająć się pracą przy zdobieniach watykańskiej Sali Urzędowej. Najbardziej rozsławiła go później Stanza Della Sygnatura, nad którą pracował w latach 1509–1511. W 1514 roku natomiast przejął stanowisko mistrza budowlanego i pokierował budową słynnej bazyliki Św. Piotra oraz zajmował się nadzorem wykopalisk ruin w Rzymie.
W trakcie jego tak zwanych „rzymskich lat”, powstały obrazy Santiego takie jak „Madonna Della Sedia”, również słyynny portret Juliusza II, w końcu „Donna Velato”, „Papież Leon X z kardynałami Giulio de’Medici i Ligi de’Rossi”. Zdążył i ozdobić także górne części ścian bocznych Kaplicy Sykstyńskiej.
Wpływ jego Madonny Sykstyńskiej
Znamienne, że w latach 1513–1514 spod pędzla Santiego wyszła jego Madonna Sykstyńska, niejednokrotnie i nieprzypadkowo porównywana do Mona Lisy Leonarda da Vinci, przez wielu uznawana za kwintesencję malarstwa zachodniego. Madonna ma twarz jego kochanki, mianowicie Margherity Luti.
Dzięki swej wizji malarskiej i umiejętnościom, postawiono Rafaela wkrótce na parnasie XVI-wiecznych portrecistów; jego przedstawienia jakże odbiegały od zwykle oschłych odwzorowań postaci, artysta nasycił je bowiem zmysłowym odzwierciedleniem cech życiowych modeli.
Rafael Santi zmarł 6 kwietnia 1520 w Rzymie. Powodem zgonu był atak febry w jego trzydzieste siódme urodziny.
Ciekawostki o Rafaelu Santim
- Rafael Santi, uważany jest po dziś dzień nieodzownie za trzeciego, obok dwóch, takich jak Leonardo da Vinci i Michał Anioł, artystę doby renesansu.
- Madonna Sykstyńska Santiego otrzymała twarz jego kochanki, mianowicie Margherity Luti. Część z badaczy dopatrzyła się natomiast w św. Sykstusie przedstawienia ówczesnego papieża Juliusza II. Puszkin z kolei określił ów obraz mianem „wizji czystego piękna”.
- Jego dzieła są swoistymi kompilacjami idei renesansowych z zawartymi w nich wyznacznikami chrześcijaństwa. Na fresku Szkoła Ateńska (1510–1511) wyposażył na przykład Platona w twarz wielkiego znajomego, czyli Leonarda da Vinci; Heraklit Santiego ma rysy innego wielkiego, bo Michała Anioła, natomiast Euklidesa wyposażył w spojrzenie Bramantego.
- Z pewnością do ciekawostek należy fakt, że ten jeden z najsłynniejszych obrazów Santiego – Madonna Sykstyńska – został zakupiony przez polskiego króla Augusta II Sasa u zarania XVIII wieku za sumę z budżetu Rzeczpospolitej. Niestety dziś obraz ten jest jedną z największych atrakcji Galerii Drezdeńskiej.
Cytaty Rafaela Santiego
“Pragnąc, aby coś się udało, przede wszystkim myśl o czymś innym.”
“Sztuka nie ma za cel przedstawiania rzeczy, jak natura je tworzy, ale raczej, jak ona tworzyć je powinna.”
Źródła
- https://wypracowania24.pl/historia/4340/rafael-santi-biografia-zyciorys?strona=3
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Rafael_Santi
- https://pl.wikiquote.org/wiki/Rafael_Santi
