Roy Orbison

Roy Orbison (ur. 1936 – zm. 1988) był amerykańskim piosenkarzem i wokalistą rockowym związanym z falą amerykańskiego rock and rolla.

Krótki życiorys Roy’a Orbisona

Orbison zaczął śpiewać w zespole rockabilly i country-western w szkole średniej. Został odkryty przez Sama Phillipsa z Sun Records w 1956 roku, ale jego największy sukces przyniósł artyście Monument Records. W latach 1960–1966 22 z jego singli dotarło do Billboard Top 40, a on napisał lub był współautorem prawie wszystko, co znalazło się w pierwszej dziesiątce hitów USA, w tym „Only the Lonely” (1960), „Running Scared” (1961), „ Crying ”(1961),„ In Dreams ”(1963) i „ Oh, Pretty Woman ”(1964). Wkrótce potem doznał wielu osobistych tragedii, a jego rekordowa sprzedaż znacząco spadła.

W latach 80. Orbison odrodził się w zakresie popularności, a to po sukcesie kilku coverów jego piosenek. W 1988 roku założył Rocking Wilburys, supergrupę rockową, z Georgem Harrisonem, Bobem Dylanem, Tomem Petty i Jeffem Lynne.

Orbison zmarł na atak serca w grudniu 1988 roku w wieku 52 lat. Miesiąc później piosenka Orbison „You Got It” (1989), napisana wspólnie z Lynne i Petty, została wydana jako singiel solo i stała się jego pierwszym hitem, który dotarł do pierwszej dziesiątki w USA – od prawie 25 lat.

Rozszerzona biografia Roy’a Orbisona

Wczesne lata

Roy Orbison urodził się w Vernon w Teksasie, jako drugi syn Orbie’go Lee Orbisona, mechanika samochodowego, oraz Nadine Vesta Shults, pielęgniarki. W 1942 roku, czyli po wielkim kryzysie, rodzina Orbisonów przeprowadziła się do Fort Worth, aby tam znaleźć zatrudnienie w fabrykach samolotów. Natomiast bezpośrednim przodkiem Orbisona był Thomas Orbison (ur. 1715) z Lurgan, Irlandczyk, który osiedlił się w Kolonii Pensylwanii w połowie XVIII wieku.

Roy uczęszczał do Denver Avenue Elementary School, do momentu, gdy strach przed plagą zachorowań na polio skłonił rodzinę do powrotu do Vernon, a następnie w 1946 r. do Wink w Teksasie. Orbison opisał później życie w Wink jako „piłkę nożną, pola naftowe, olej, smar i piasek” wyrażając ulgę, że był w stanie później opuścić to miasto. Wszystkie dzieci Orbisonów miały słaby wzrok; Roy od najmłodszych lat stosował grube soczewki korekcyjne. Był świadomy swojej urody, toteż w latach swych nastoletnich zaczął farbować swoje prawie białe włosy na czarno. Był przy tym cichy, skromny, niezwykle uprzejmy i uczynny. Zawsze jednak chciał śpiewać. Uważał swój głos za niezapomniany, ale nie świetny.

W szóste urodziny Roya ojciec dał mu gitarę. Później muzyka została jego życiem. Był pod silnym wpływem muzyki country. Szczególnie poruszył go śpiew Lefty’ego Frizzella z jego niewyraźnie śpiewanymi sylabami. Lubił również Hanka Williamsa i Jimmie Rodgers. Jednym z pierwszych muzyków, których usłyszał był natomiast Ernest Tubb, którego zapamiętał zwłaszcza dlatego, że muzyk ten zagrał niegdyś na tylnym siedzeniu ciężarówki w Fort Worth. W Zachodnim Teksasie Orbison był pod wpływem oddziływania wielu form muzyki, przede wszystkim rythm’blueasa. W ten sposób Roy Orbison już w wieku ośmiu lat zaczął śpiewać w lokalnym programie radiowym. Pod koniec lat 40. był gospodarzem audycji.

W szkole średniej Orbison wraz z przyjaciółmi założył zespół Wink Westerners. Grali krajowe standardy i piosenki Glenna Millera dając też cotygodniowe występy w programie radiowym. Kiedy zaoferowano im 400$ za grę a lokalnej potańcówce (około 3800 $ w 2019), Orbison zdał sobie sprawę, że może zarabiać na życie właśnie muzyką. Po ukończeniu Wink High School zapisał się następnie do North Texas State College w Denton, planując studiować geologię, aby zabezpieczyć dodatkowo swój byt intratnymi kontraktami na pracę na polach naftowych. Kiedy jednak usłyszał, że jego kolega ze szkoły Pat Boone podpisał kontrakt płytowy, nabrał nagle szczególnego rodzaju determinacji – chciał zostać profesjonalnym muzykiem.

Mieszkając w Odessie, Orbison zobaczył wreszcie występ Elvisa Presleya. Z kolei słynny już wtedy Johnny Cash występując w tym samym lokalnym programie telewizyjnym co Wink Westerners zasugerował, aby Orbison podszedł z prezentacją swojej muzyki do wytwórni Sun Records. Orbison to zrobił, lecz powiedziano mu tam: „Johnny Cash nie prowadzi tej wytwórni!” Tymczasem zespół odnosił sukcesy w lokalnej stacji telewizyjnej, zmieniając na tą okazję nazwę kapeli na Teen Kings. Pod taką też nazwą nagrał w 1956 roku utwór „Ooby Dooby” ​​dla wytwórni Je – Wel z Odessy. W ślad za tym pojawił się upragniony kontrakt płytowy.

Kariera muzyczna

Po tym, jak Orbison podpisał kontrakt z wytwórnią Monument z Nashville w 1960 roku, zaczął doskonalić brzmienie, który określiło później jego karierę. Jego wielki przełom nastąpił po tym, jak próbował pokazać swoją kompozycję „ Only The Lonely ” zarówno Elvisowi Presleyowi, jak i Everly Brothers, nie budząc jednak zainteresowania. Decydując się wocec tego na samodzielne nagranie piosenki, Orbison użył swojego głosu vibrato i stylu operowego, aby stworzyć nagranie niepodobne do niczego, co Amerykanie mogli w tym czasie usłyszeć. Osiągając następnie wysokie miejsce, bo miejsce drugie listy przebojów singlowych Billboard. „Only the Lonely” odtąd też zaczęto uważać za kluczową pozycje w rozwoju muzyki rockowej.

W latach 1960–1965 Orbison zarejestrował dziewięć hitów lądujących na Top 10 i kolejne dziesięć, które trafiły do ​​Top 40. Należały do ​​nich „Running Scared”, „Crying”, „It’s Over” i „Oh, Pretty Woman”, z których żaden nie odzwierciedlał konwencjonalnych struktur piosenki pop na ówczesnym rynku amerykańskim. Jeśli chodzi o kompozycję, Orbison nazywał siebie „błogosławionym… nie wiedząc, co jest złe, a co dobre”. Jak to ujął, „struktura czasem zawiera refren na końcu piosenki, a czasami nie ma refrenu, po prostu idzie… Ale to zawsze po fakcie – kiedy piszę, wszystko brzmi naturalnie i w odpowiedniej kolejności. ”

Styl Orbisona amerykańska krytyka opisała jako „geek chic”, czyli coś nie mieszczącego się swą przewrotną elegancją w granicach norm dyktowanych wówczas przez rock’n’roll. Orbison, cierpiący zarówno na żółtaczkę, jak zły wzrok, odróżniał się również swoją ziemistą skórą i grubymi okularami korekcyjnymi, nie mówiąc już o jego nieśmiałym zachowaniu. Był za pewne oryginałem. Na przykład pamiętnego dnia, podczas trasy koncertowej z Beatlesami w 1963 r., Orbison zostawił okulary w samolocie, przed koncertem, co zmusiło go do noszenia nieestetycznych okularów zastępczych. Mimo że incydent uznał on za „zawstydzający”, jego wygląd szczęśliwie stał się natychmiast znakiem rozpoznawczym.

Niecodzienny wygląd Orbisona dobrze pasował do jego muzyki, ponieważ jego teksty charakteryzowały się niesamowitą podatnością na ataki. W czasach, gdy muzyka rockowa szła w parze z pewnością siebie i tak zwanym „machismo”, Orbison odważył się śpiewać o niepewności, bólu serca i strachu. Jego osobowość sceniczna, która została opisana jako skrajnie masochistyczna, przeszła długą drogę w kierunku zakwestionowania tradycyjnego ideału agresywnej męskości w rock’n’rollu.

Chociaż w pierwszej połowie lat 60. XX wieku gwiazda Orbisona świeciła, to druga połowa dekady przyniosła trudniejsze czasy. W 1966 roku żona Orbisona, Claudette, zginęła w wypadku motocyklowym. I jakby tego było mało, jego dwaj najstarsi synowie zginęli w pożarze domu w 1968 r. Po tych zdarzeniach zdewastowany Orbison nie wygenerował zbyt wielu hitów, zatem gwiazda przygasła, ale nie zniknęła..

Peter Lehman, dyrektor Wydziału Humanistyki Interdyscyplinarnej na Uniwersytecie Stanowym w Arizonie, powiedział o tym okresie: „Mieszkałem w Nowym Jorku w latach 1968–1971, a nawet na Manhattanie nie mogłem znaleźć sklepu z płytami, który zaprzątałby sobie głowę jednym egzemplarzem nowo wydanego albumu Orbisona; musiałem je specjalnie zamówić ”. W połowie lat 70. Orbison całkowicie przestał nagrywać muzykę.

Ostatnie lata i wreszcie prosperity

Orbison powrócił do swojej kariery muzycznej w 1980 roku, kiedy Eagles zaprosili go do dołączenia do ich trasy „Hotel California”. W tym samym roku ożywił relacje z fanami muzyki country wykonując niezapomniany duet z Emmylou Harris w utworze „That Lovin 'You Feeling Again”, który zdobył nagrodę Grammy. Kiedy Van Halen napisał cover „Oh, Pretty Woman” w 1982 roku, przypomniano fanom rocka, że ​​wdzięczność za ten utwór należy się właśnie Orbisonowi. Pod koniec lat 80. Orbison zorganizował udany powrót, dołączył do gwiazdorskiej supergrupy The Travelling Wilburys (wraz z Tomem Petty, Bobem Dylanem, George Harrisonem i Jeffem Lynnem) i został przyjęty do Rock and Roll Hall of Fame.

Orbison zmarł na atak serca 6 grudnia 1988 roku. Jego pośmiertnie wydany album „Mystery Girl” osiągnął 5. miejsce na listach przebojów, stając się najlepiej sprzedającym się albumem solowym w swojej karierze. Chociaż w chwili śmierci miał zaledwie 52 lata, Orbison dożył przywrócenia swojego miejsca w historii muzyki.

„Kiedy próbowałeś zakochać się w dziewczynie,” przypomniał kiedyś Tom Waits, „potrzebowałeś róż, diabelskiego młyna i Roya Orbisona”.

Ciekawostki o Roy’u Orbisonie

• Wyróżnienia Orbisona obejmują wprowadzenie do Rock and Roll Hall of Fame w 1987 roku, Nashville Songwriters Hall of Fame w tym samym roku oraz Songwriters Hall of Fame w 1989 roku. Rolling Stone umieścił go na 37 miejscu na liście „Największych artystów wszechczasów ” i numer 13 na liście„ 100 najlepszych śpiewaków wszechczasów ”. W 2002 r. magazyn Billboard umieścił Orbison na 74 miejscu wśród 600 najlepszych artystów nagrywających. Zaznaczmy teraz uściślając, iż szczyt jego popularności przypadł na czasy po śmierci artysty.
• Orbison przyjął zupełnie inny kierunek, niż jego koledzy też konkurenci z branży. Śpiewał w sposób operowy w złotych czasach dynamicznego rock’n’rolla, kreując się świadomie na sympatycznego loosera, kogoś znacznie spoza czołówki.
• Jego żona zginęła w wypadku motocyklowym, a wkrótce również dwaj z trzech jego synów – w pożarze domu.
• Był człowiekiem wielkich kompleksów na punkcie swojego wyglądu, ale potrafiącym tak dobrać repertuar oraz image, by przekuwać porażkę w sukces.
• Już w wieku siedmiu lat wiedział, co chce robić w życiu, i że ma to być muzyka.

Cytaty Roy’a Orbisona

• „Tylko samotni wiedzą, jak się dzisiaj czuję.”
• „Zamykam oczy, a potem odpływam w magiczną noc, w której mówię cicho. Cicha modlitwa, jak marzyciele, a potem zasypiam, by śnić o tobie.”
• „Nie wierzę ci, nie jesteś prawdą. Nikt nie może wyglądać tak dobrze jak ty.”
• „Być może jestem żywą legendą, ale to na pewno nie pomoże, kiedy muszę zmienić przebitą oponę.”

Źródła

https://pl.wikipedia.org/wiki/Roy_Orbison
https://en.wikipedia.org/wiki/Roy_Orbison
https://www.biography.com/musician/roy-orbison
http://zloteprzeboje.tuba.pl/zloteprzeboje/1,125395,12682270,Roy_Orbison___pamietacie_.html
https://www.filmweb.pl/person/Roy+Orbison-378510/trivia
https://www.goodreads.com/author/quotes/574072.Roy_Orbison

Tagi: