Stanisław Moniuszko (1819-1872) był wybitnym polskim nauczycielem, organistą i przede wszystkim kompozytorem, tworzącym muzykę nacechowaną narodowo, która posiadając wplecione w swe kompozycje elementy o charakterze ludowym, do dziś przemawia do odbiorców wszystkimi swymi cechami.
Krótki życiorys Stanisława Moniuszki
Przyszedł na świat 5 maja 1819 roku w majątku Ubiel, w rodzinie szlacheckiej. Dorastał muzycznie pod okiem matki, później uczył go August Freyer. Chodził również do gimnazjum. Następnie emigrował w celach edukacyjnych do Wilna i Wiednia, podejmując też pracę korepetytora. Po trzech latach wrócił do Wilna, zostając organistą kościelnym i nauczycielem muzyki. Ożenił się, by ustabilizować swe życie i mieć dziesięcioro dzieci. Wyruszywszy w europejskie podróże, uczynił swym celem opery światowe. Poznał m.in. Rossiniego, ale i Aubera oraz Gounoda. Kolegą Moniuszki został sam Liszt. Zdecydował się na powrót do kraju, tym razem do Warszawy. Mając odpowiednie doświadczenie oraz wykształcenie, zatrudniono go w Instytucie Muzycznym, został jednocześnie operowym kapelmistrzem. Niestety wybuch powstania styczniowego sprawił, że ocenzurowano jego twórczość, co bezpośrednio wpłynęło na stan jego budżetu. Ale okazało się to w dłuższej perspektywie wodą na młyn jego popularności, jako twórcy słowiańskiego, który sięga do ludowości. Zmarł nagle 4 czerwca 1872 roku w Warszawie. Miał wówczas 53 lata. Pogrzeb Moniuszki został pochodem patriotycznym, gromadząc ludzi wiernych barwom ojczystym. Ciało Moniuszki spoczęło na cmentarzu powązkowskim w Warszawie.
Biografia rozszerzona Stanisława Moniuszki
Droga do świetności
Przyszedł na świat 5 maja 1819 roku na terenach należących dziś do Białorusi, w majątku Ubiel, niedaleko Mińska, w rodzinie szlacheckiej. Czesław Moniuszko, ojciec Stanisława, herbu Krzywda, był ziemianinem, zasłużonym w armii napoleońskiej w stopniu kapitana, matka natomiast, Elżbieta Madżarska, była z pochodzenia węgierką.
Młody Moniuszko już we wczesnym dzieciństwie przejawiał zdolności muzyczne, stąd też obrał taki, a nie inny kierunek kształcenia. Pierwszym jego nauczycielem była uzdolniona w kierunku muzycznym matka, ucząca również muzyki jego kuzynostwo. Pierwszym natomiast profesjonalnym nauczycielem Moniuszki był August Freyer. Moniuszko pobierał nauki wpierw u Pijarów oraz w mińskim gimnazjum. Następnie pobierał nauki w Wilnie, skąd udał się prosto do Wiednia, gdzie mógł bliżej przyjrzeć się i zapoznać z najnowszymi trendami muzyki operowej, również od strony stricte organizacyjnej. Mógł także dorabiać jako korepetytor. Emigracja ta trwała trzy lata, po których to wrócił do Wilna, zostając organistą w kościele, był także nauczycielem muzyki.
Życie rodzinne, podróże i koniunktura
Przełom w życiu Moniuszki miał miejsce w roku 1840, w związku z osobą Aleksandry Mullerówny. Wtedy to też się ożenił. Dało to Moniuszce stabilność finansową, a to z tej przyczyny, że kobieta była majętna. Mieli razem dziesięcioro dzieci. Wówczas to również Moniuszko mógł założyć chór amatorski oraz Towarzystwo im. Św. Cecylii, które miało na celu poprawę kondycji muzyki sakralnej.
Rok 1858 przyniósł Moniuszce europejskie podróże. Zapoznał się wówczas z kondycją oper światowych oraz muzyką Gounoda, Aubera czy Rossiniego. Nawiązał też ścisłe związki koleżeńskie z Lisztem. Po powrocie do kraju zamieszkał w Warszawie. Został kapelmistrzem opery, a następnie odnalazł zatrudnienie w Instytucie Muzycznym. W tarapaty finansowe miał popaść już wkrótce, wybuch powstania styczniowego bowiem wpłynął na ścisłą cenzurę, którą zostały objęte też opery i utwory przez niego wykonywane. Niemniej jednak sława jego ciągle wzrastała, by zostać kompozytorem ściśle słowiańskim, zasłużonym dla korzeni muzycznych tego kręgu kulturowego.
Zmarł nagle w Warszawie 4 czerwca 1872 roku w wieku zaledwie 53 lat. Pogrzeb przerodził się w pochód patriotyczny. Ciało Moniuszki złożono w Warszawie na cmentarzu powązkowskim.
Twórczość
Pośród polskich twórców, Moniuszko jest z pewnością najwybitniejszym artystą operowym. Najsłynniejszym jego utworem jest napisana w dwóch aktach w 1847 roku „Halka”. Premiera tego utworu odbyła się do libretta Włodzimierza Wolskiego 1 stycznia 1958 roku w warszawskiej operze. Grana następnie kolejno w Krakowie, Odessie, Pradze, Lwowie, Petersburgu, Poznaniu, Moskwie, Wiedniu, Kijowie czy Lublanie. Do oper Moniuszki należą takie jak „Flis” z roku 1858, czy „Hrabina”. Najsłynniejszy jest jednak zapewne „Straszny dwór” z roku 1865. W jego dorobku można by wymienić jeszcze wiele, jak na przykład „Verbum nobile”, „Patria”, „Beata” i wiele innych. W twórczości kościelnej wsławił się siedmioma mszami (m.in. „Msza żałobna”), czterema „Litaniami ostrobramskimi”, a także „Ojcze nasz”.
Ciekawostki o Stanisławie Moniuszce
- Został wybitną postacią jeszcze za życia, co nie zdarza się w Polsce zbyt często.
- Napisał 268 pieśni.
- Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki znajduje się dziś w Gdańsku.
- Utwór „Halka” Moniuszki grana jest po dziś dzień niemal pod każdą szerokością geograficzną, czyniąc z Moniuszki drugiego po Szopenie kompozytora polskiego, mierzonego skalą popularności w świecie.
- Ojciec Moniuszki walczył w armii Napoleona.
- Moniuszko znał się z Lisztem, Bedrichem Smetaną, Rossinim, Aubertem i Gounodą.
- Pogrzeb Moniuszki stał się wielką narodową manifestacją.
Cytaty Stanisława Moniuszki
„Ja nic nowego nie tworzę; wędruję po polskich ziemiach, jestem natchniony duchem polskich pieśni ludowych i z nich mimo woli przelewam natchnienie do wszystkich moich dzieł.”
„Pierwszą szkołą pojmowania muzyki były dla mnie „Śpiewy historyczne” Niemcewicza, wykonywane dziwnie miłym głosem przez moją Matkę.”
Książka o Stanisławie Moniuszce
„Stanisław Moniuszko. Życie i twórczość” autorstwa Nadziei Druckiej, jest książką która wspaniale przybliża czytelnikom osobę mistrza.
Artykuły, które mogą Ci się spodobać:
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Moniuszko
- https://culture.pl/pl/tworca/stanislaw-moniuszko
- http://wypracowania24.pl/historia/5768/stanislaw-moniuszko-biografia-zyciorys
Z wykształcenia socjolog. Swoje dziennikarskie doświadczenie zdobywał pracując w lokalnym czasopiśmie na Podkarpaciu i w regionalnej telewizji na Podbeskidziu.