Stefan Banach

Stefan Banach przyszedł na świat w Krakowie 30 marca 1892 roku. Zmarł we Lwowie 31 sierpnia 1945 roku. Był niezwykle wybitnym polskim matematykiem, przedstawicielem Lwowskiej Szkoły Matematycznej.

Krótki życiorys Stefana Banacha

Stefan Banach wychowywał się w rodzinie zastępczej. Utrzymywał kontakt tylko ze swym ojcem, który łożył później na jego utrzymanie.

Stefan Banach już jako młody chłopiec zdradzał ponadprzeciętne zdolności matematyczne oraz lingwistyczne. Był typem samouka. W 1916 spotkawszy doktora Hugo Steinhausa, Banach mógł tą znajomość przeobrazić we współprace naukową; także dzięki temu doktorowi Stefan Banach podjął pracę na Politechnice Lwowskiej. Tam też zdobył habilitacje, by następnie móc otrzymać tytuł profesora. Rozwijał tu swoje głównie myśl dotyczącą analizy funkcjonalnej.

Banach otrzymał w ciągu swej kariery wiele nagród naukowych, zostając również prezesem Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Jego to autorstwa jest około 60 poważnych publikacji, gdzie odnajdujemy wiele twierdzeń, będących dziś rodzajem fundamentów matematyki. Wraz z wybitnym Hugo Steinhausem, Banach stworzył Lwowską Szkołę Matematyki.

Czas niemieckiej okupacji Lwowa, był dla Banacha niezwykły, był bowiem studentem medycyny a zarazem karmicielem wszy – by sprostać celom badawczym naukowiec hodował wszy na własnym ciele. To dało mu swoisty azyl chroniąc go przed represjami. Na podobne rozwiązanie, co istotne, zdecydował się syn Banacha, Stefan, ale i inni przedstawiciele inteligencji lwowskiej.

Stefan Banach zmarł pod koniec II Wojny Światowej na skutek raka płuc.

Biografia rozszerzona Stefana Banacha

Stefan Banach przyszedł na świat w Krakowie w roku 1892. Pochodził z rodziny góralskiej – jego ojciec był żołnierzem w armii austriackiej, będąc po złożeniu służby urzędnikiem. Nazwisko wybitny matematyk odziedziczył po swej matce, Katarzynie Banach. Uczony nie był jednak pod opieką rodziców, pieczę nad nim sprawowała bowiem właścicielka pralni – Franciszka Płowa.

Banach ukończył krakowskie gimnazjum, a następnie podjął pracę sprzedawcy w księgarni. Jednocześnie podejmował samodzielne studia nad matematyką, dzięki czemu udało mu się w trybie eksternistycznym zaliczyć całe dwa lata studiów na Politechnice Lwowskiej, a ściślej – na Wydziale Inżynierii Lądowej, otrzymując dyplom.

W czasie I wojny światowej Stefan Banach pracował jako drogowy budowlaniec. W 1916 roku miało miejsce jednak dość niesłychane wydarzenie, które zdołało odmienić życie Banacha. Hugo Steinhaus spacerując po krakowskich Plantach przez przypadek usłyszał, jak Banach rozmawia ze swym kolegą o dość skomplikowanych problemach matematycznych. To dzięki pomocy tego wybitnego lwowskiego naukowca Banach w roku 1922 został zatrudniony w charakterze asystenta na Politechnice Lwowskiej.

W 1920 roku Stefan Banach zdobył stopień doktora Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Dwa lata później mógł natomiast obronić habilitację.

W 1924 wybrano Stefana Banacha na członka-korespondenta prestiżowej Polskiej Akademii Umiejętności, z kolei w roku 1927 został Banach profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Lwowskiego.

Obok Steinhausa był jedną z absolutnie czołowych postaci w Lwowskiej Szkole Matematycznej. W 1936 roku matematyk zdołał wygłosić serię interesujących odczytów na Międzynarodowym Kongresie Matematycznym w Oslo. W ten sposób Banach w 1939 roku został mianowany Prezesem Polskiego Towarzystwa Matematycznego, w latach 1936 – 1939 pełniąc również funkcje wiceprzewodniczącego Komitetu Matematycznego Rady Nauk Ścisłych i Stosowanych.

Po wybuchu II wojny światowej, mianowicie również w okresie okupacji sowieckiej na wschodnich terenach Polski Banach nadal pracował naukowo, został wówczas członkiem-korespondentem Akademii Nauk Ukraińskiej SRR. Natomiast po zajęciu Lwowa przez Niemców przerwał swą pracę dydaktyczną. Ponownie nauczał dopiero na Państwowych Technicznych Kursach Zawodowych.

W 1944 roku wrócił do pracy naukowej za sprawą ponownego otwarcia Uniwersytetu Lwowskiego . Zmarł w 1945 roku na raka płuc.

Ciekawostki o Stefanie Banachu

• Stefan Banach zasłynął szerzej zwłaszcza ze swej osobliwej niechęci do formalnych procedur akademickich. Sławę światową zdobył nie mając nawet doktoratu. Aby zdobyć doktorat należało w trybie – złożyć pracę doktorską, następnie zdać odpowiedni egzamin przed specjalną komisją. Z tym pierwszym jakkolwiek nie było problemu – wystarczyło zebrać jego prace naukowe, to poważnym problemem okazał się ów egzamin, bowiem Banach nie przejawiał adekwatnej inicjatywy. Wtedy to właśnie władze Wydziału Matematycznego Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie wymyśliły fortel. Wiedząc, że Banach to entuzjasta dyskusji naukowych, grono koleżeńskie poinformowało go, że w sekretariacie przebywa grupa matematyków z Warszawy, która to pragnie przedyskutować z nim kilka wybranych problemów matematycznych i to on na pewno będzie mógł im w tym pomóc. Banach wówczas zapalił się, przybył na tamto spotkanie ochoczo odpowiadając na zadawane pytania. Następnego dnia ze zdziwieniem dowiedział się, że znakomicie zdał egzamin doktorski. 
• Stefan Banach wręcz nie znosił posiedzeń akademickich. Gdy otrzymywał zaproszenie na takowe posiedzenie, mówił: „Wiem, gdzie nie będę”.
• W czasie okupacji był karmicielem wesz, na swym własnym ciele. To uchroniło go przed reperkusjami okupacyjnymi ze strony odpowiednich organów, było bowiem gwarantem nietykalności (nie był w tym Banach jedyny, ponieważ w te ślady poszło stosunkowo wielu członków elity intelektualnej).

Cytaty Stefana Banacha

„Nie mogę bez dreszczu wspominać tego strasznego czasu.”

„Przyzwyczaiłem się do życia pod Stryjem, to potrafię żyć i pod Ojcem.”

„To za mała suma, aby opuścić Polskę.”

Źródła

http://www.matematyka.wroc.pl/book/anegdoty-o-matematykach
https://pl.wikipedia.org/wiki/
https://histmag.org/Stefan-Banach-zyciorys-w-119.-rocznice-urodzin-5353

Tagi: