Święty Aleksander z Aleksandrii (ok. 250 – ok. 326) był biskupem Aleksandrii w latach 313-326. Zdecydowanie bronił nauki Kościoła o Chrystusie. Jest świętym Kościoła katolickiego i prawosławnego, czczony także przez Syryjski i Koptyjski Kościół Ortodoksyjny.
Spis treści
Św. Aleksander z Aleksandrii – życiorys
Św. Aleksander urodził się w samej Aleksandrii ok. 250 roku. Od pierwszych lat swojej młodości poświęcił się służbie Bożej. Zajmował wśród kleru aleksandryjskiego za rządów św. Piotra a potem św. Achilla wybitne miejsce, skoro po śmierci tego ostatniego został wybrany w 313 roku na jego następcę.
W 311 roku został ścięty patriarcha Aleksandrii Piotr I. Było to podczas ostatniego prześladowania chrześcijan, które zostało zarządzone przez cesarza Galeriusza, a następnie odwołane. Za jego następców, Konstantyna i Licyniusza, wyznawcy Chrystusa uzyskują wolność kultu w 313 roku., kiedy w Egipcie patriarchą jest właśnie św. Aleksander. Boryka się on z problemami życia po prześladowaniu. Liczni wierni, którzy wyparli się wiary ze strachu, proszą o powtórne przyjęcie do Kościoła. W tej kwestii chrześcijanie, którzy nigdy nie ulegli, dzielą się na dwie grupy. Pierwsza grupa to ci, którzy są wyrozumiali i są gotowi przyjąć ich, a druga grupa to ci nieugięci, którzy nie przebaczają i których surowość wywołuje także lokalne schizmy. Tak dzieje się właśnie w żywotnym chrześcijaństwie egipskim, gdzie energia Aleksandra powstrzymuje ekstremizmy, a zarazem umacnia duchowieństwo.
Jego największą zasługą było to, że pierwszy poznał błędy Ariusza i z całą stanowczością je zwalczał. Gdyby wszyscy biskupi Kościoła na Wschodzie poszli śladem św. Aleksandra, herezja Ariusza nie wyrządziłaby Kościołowi Chrystusowemu tyle krzywdy i zaoszczędziłaby mu wielu ran. Ariusz pochodził z Cyrenajki (Afryka), ale kształcił się w Aleksandrii. Tam też został wyświęcony na kapłana. Kiedy Ariusz zaczął publicznie głosić swoją błędną naukę, że Pan Jezus nie jest Synem Bożym naturalnym, ale tylko z adopcji, św. Aleksander zwołał synod, na którym nauka Ariusza została potępiona (320). Naukę tę potępił również pierwszy sobór powszechny, zebrany w Nicei (Mała Azja) w roku 325. Cesarz skazał Ariusza na wygnanie a jego pisma jako heretyckie nakazał spalić.
Niestety, syn cesarza Konstantyna I Wielkiego, Konstancjusz (337—361), jawnie sprzyjał arianom. Co więcej, rozpoczął nawet krwawe prześladowanie przeciwników Ariusza — a więc zwolenników prawowiernej wiary. Sypały się cesarskie dekrety, skazujące najlepszych hierarchów na banicję; mnożyły się ariańskie synody, rzucające klątwy na katolików; dochodziło nawet do gwałtów, więzień i śmierci. Czego nie dokonało 300 lat krwawych prześladowań ze strony pogańskiego cesarstwa rzymskiego, to dokonał arianizm, który skłócił i rozbił jedność Chrystusowego Kościoła. Dopiero za cesarza Teodozjusza Wielkiego (379—395) nastąpił upadek arianizmu, a sobór w Konstantynopolu w 381 roku uroczyście zatwierdził wszystkie uchwały soboru w Nicei z roku 325.
Św. Aleksander wyróżnił się nie tylko jako żarliwy obrońca czystości wiary, ale również jako doskonały administrator i duszpasterz. Wystawił w Aleksandrii największy kościół ku czci św. Teonasa. Mnichom, żyjącym w wielkich koloniach w Egipcie, posyłał kapłanów. Zostawił także 70 listów do różnych hierarchów, które stanowią cenne źródło dokumentalne dla poznania ówczesnych dziejów. Wśród nich jest list do cesarza Konstantyna I Wielkiego z prośbą i inicjatywą zwołania soboru powszechnego, co się też stało (325). Na tym soborze w Nicei w imieniu św. Aleksandra przemawiał diakon Kościoła aleksandryjskiego, św. Atanazy, wykazując błędy Ariusza, które zostały potępione. Św. Atanazy właśnie po św. Aleksandrze objął stolicę biskupią w tym mieście. Święty zmarł 18 kwietnia 326 roku.
Martyrologium Rzymskie jego pamiątkę umieszcza 26 lutego. Kościół grecki czci jego pamięć 20 maja.
Św. Aleksander z Aleksandrii – patron
Źródła nie podają, aby św. Aleksandrowi z Aleksandrii przypisano jakiś szczególny patronat.
Bibliografia
Praca zbiorowa pod red. Antonio Tarzia, Święci na każdy dzień, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2011
Ks. Wincenty Zaleski SDB, Święci na każdy dzień, Wydawnictwo Salezjańskie, Łódź 1982
Obraz: ikona św. Aleksandra z Aleksandrii, XI-XIV wiek
Ciekawe artykuły:
Niezwykły życiorys:
