Św. Barbara

Barbara z Nikomedii jest świętą Kościoła katolickiego i prawosławnego. Żyła w III wieku. Była dziewicą i męczennicą. Należy do Czternastu Świętych Wspomożycieli.

Krótki życiorys świętej Barbary

Barbara z Nikomedii żyła w III wieku. Na wstępie trzeba powiedzieć, iż Barbara poniosła śmierć męczeńską prawdopodobnie około 305 roku podczas prześladowań organizowanych przez cesarza Maksymiana Galeriusza. Jest w w biografii św. Barbary sporo z legendy, ponieważ zagadką jest też miejscowość, w której Święta żyła i życie oddała za swą wiarę. Legenda chce tymczasem, aby spojrzeć na postać Barbary od strony jej niespotykanej urody, oraz ze względu na fakt, iż była córką bogatego poganina. Nauki mogła więc pobierać w Nikomedii, gdzie natknęła się właśnie na chrześcijaństwo, przy czym również wtedy korespondowała ze znanym pisarzem i filozofem Orygenesem z Aleksandrii. Pod jego wpływem Barbara miała zdecydować się na przyjęcie chrztu i złożenie ślubów czystości. Tymczasem ojciec Barbary, wspomniany zamożny poganin, miał co do niej całkiem inne plany, więc dowiedziawszy się o tym, sprawił, że została uwięziona w wieży. Została tam poddana głodzeniu i szykanom. Natomiast Barbara w swym postanowieniu była niezwykle wytrwała, wobec czego ojciec, nie mogąc wpłynąć na nią, oddał Barbarę pod sąd. Wyrok okazał się surowy, bowiem Barbarę wychłostano, lecz, jak powiada legenda, zniosła to nadwyraz dobrze. Widząc to, poganie pobili ją maczugami i przypalali pochodniami. A skończyło się na obcięciu jej piersi. Ponownie zniosła to tak, że wprawiła prześladowców w konsternacje. Sąd nie chciał jednak być bezradny, więc podjął decyzję o tym, by jej własny ojciec ścią ją mieczem. Tak też dokonało się, ale w momencie ścięcia Barbary jej ojciec został trafiony śmiertelnie piorunem. Wieść o surowych karach na Barbarze rozsławiła ją na Zachodzie, jak i Wschodzie. Jej żywot został spisany i przetłumaczony na wiele języków. Powstała w ten sposób legenda o św. Barbarze. W wieku VI relikwie św. Barbary cesarz Justynian sprowadził do Konstantynopola . Natomiast w roku 1202 relikwie zabrali Wenecjanie do swojego miasta. Znajdują się w kościele św. Jana Ewangelisty. Kult Barbary jest niezwykle żywy w Polsce, ponieważ patronuje ona górnikom oraz rybakom, żołnierzom i wielu innym zawodom o dużym ryzyku, w tym również więźniom. Jest czczona przez kościół chrześcijański – zarówno przez katolicyzm jak i prawosławie.

Biografia rozszerzona świętej Barbary

Rys biograficzny

Jedno jest w biografii św. Barbary z Nikomedii pewne, mianowicie to, że poniosła śmierć. Nie ma też jasnej daty jej męczeńskiej śmierci. Przypuszcza się, że było to ok. roku 305, kiedy miały miejsce prześladowania za panowania cesarza Maksymiana Galeriusza (305-311), bowiem wtedy to ich nasilenie było największe. Zagadką jest też miejscowość, w której Święta spędziła żywot i oddała życie za swą wiarę. Jest w związku z tym w biografii św. Barbary sporo z legendy.
Według niej św. Barbara była niespotykanej urody, a jako córka bogatego poganina Dioskura z Heliopolis w Bitynii (Azja Mniejsza) została wysłana na naukę do Nikomedii. Tam właśnie zetknęła się pierwszy raz z chrześcijaństwem. Według dostępnych źródeł, prowadziła wówczas korespondencję z wielkim filozofem i pisarzem Orygenesem z Aleksandrii. Pod jego wpływem zdecydowała się przyjąć chrzest i złożyć śluby czystości. Ojciec miał jednak całkiem inne plany, więc dowiedziawszy się o tym, a chcąc by córka była zamężną, popadł w wielki gniew i podjął dramatyczną decyzję o uwięzieniu jej w wieży. Wszystko po to, by Barbara wyrzekła się wiary powracając na ścieżkę życia zgodnego z ojcowskimi oczekiwaniami. Według źródeł, straszył ją i głodził. Wreszcie, gdy niczego w ten sposób nie wskórał, oddał ją pod sąd. Ten z kolei orzekł potrzebę chłosty, której Barbarę poddano, lecz, jak powiada legenda, było to dla niej niczym muskanie pawimi piórami. Tymczasem gniew pogan narastał, by zadecydować później o biciu maczugami i przypalaniu pochodniami. A skończyło się na obcięciu jej piersi. Ale i to nie było dla Barbary straszne, natomiast próby sędziowskie wyczerpały się i zadecydowano o ścięciu jej mieczem przez jej własnego ojca. W ten sposób poniosła śmierć, a co do ojca – został ponoć rażony piorunem zaraz po ścięciu córki.

Śladami relikwii

To czego dopuszczono się wobec Barbary rozsławiło jej cześć na Wschodzie i na Zachodzie. Żywoty jej ukazały się później w języku syryjskim, greckim, ormiańskim, koptyjskim, chaldejskim, a w wiekach średnich legenda o św. Barbarze ukazała się we wszystkich językach europejskich. W wieku VI relikwie św. Barbary sprowadził do Konstantynopola cesarz Justynian. Natomiast w roku 1202 relikwie zabrali Wenecjanie do swojego miasta, przekazując je z kolei pobliskiemu Torcello. Znajdują się w kościele św. Jana Ewangelisty.

Kult św. Barbary

W Polsce kult św. Barbary był i pozostaje bardzo żywy. Historia tego kultu sięga już tysiąca lat temu, bowiem wspominana jest pod datą 4 grudnia już w modlitewniku Gertrudy, córki Mieszka II. W roku 1262 w Bożygniewie koło Środy Śląskiej wystawiono pierwszy kościół ku jej czci. Poza Polską św. Barbara, patronka górników, jest darzona wielką czcią także w Zagłębiu Ruhry, południowym Tyrolu, Lotaryngii, Saksonii, czy wreszcie w Czechach. W Nadrenii natomiast, co bardzo ciekawe, uważana jest za towarzyszkę św. Mikołaja – w wielu tamtejszych miejscach to właśnie św. Barbara obdarowuje dzieci prezentami.

Patronka

Święta Barbara patronuje górnikom, hutnikom, marynarzom, rybakom, żołnierzom, kamieniarzom, więźniom itp. Czyli wszystkim, którym grozi śmierć nagła. W przypadku kultu św. Barbary chodzi o wymodlenie śmierci szczęśliwej. Wystarczy tu na przykład wspomnieć św. Stanisława Kostkę – nagle zjawiła mu się św. Barbara i przyniosła Komunię świętą. Barbara jest ponadto patronką archidiecezji katowickiej, ale i Edessy oraz Kairu, mianowicie parających się architekturą, ciesielstwem, kowalstwem, ludwisarstwem, murarstwem, szczotkarstwem, tkactwem, wytwórstwem sztucznych ogni, zawodami wojskowymi (szczególnie artylerzystów i załóg twierdz). Św. Barbara jest też jedną z Czternastu Świętych Wspomożycieli.

Ciekawostki o świętej Barbarze

• Św. Barbara zanim świętości dostąpiła weszła na ścieżkę wiary. Zawdzięczała to korespondencji z wielkim filozofem i pisarzem Orygenesem z Aleksandrii. Orygenes twierdził, że umarli po śmierci zachowują wolną wolę i mają tam możliwość grzeszenia, ciągle będąc w niebie, mogą też być jednak stamtąd za usunięci właśnie za grzechy. Orygenes twierdził również, że Szatan pozna w końcu Boga, czyli konwertuje się naprawdę przyjmując naukę chrześcijańską. Wiedza bowiem i wiara to jedno, jak twierdził.
• Będąc pod wpływem nauk Orygenesa z Aleksandrii Barbara w świętym przekonaniu o jego prawdzie była w stanie znieść wszelkie zadawane jej katusze. Wyznając wiarę w Jezusa jako emanację Boga żywego, dochowała wierności sobie i swemu powołaniu.
• Wyrok śmierci na Barbarze wykonał z rozkazu sędziego jej własny ojciec. By podkreślić dramat tego rozwiązania, legenda o Świętej mówi również o tym, iż tuż po ścięciu jej, ojciec został rażony śmiertelnie piorunem z nieba.

Książka o świętej Barbarze

„Święta Barbara. Patronka ciężkiej pracy” jest książką autorstwa Marka Balona, ukazującą życie, śmierć i poświęcenie Świętej.

Źródła: