Św. Dyzma (Dobry Łotr)

Dyzma – takie imię według podania nosił dobry łotr, ukrzyżowany po prawej stronie Pana Jezusa. Na krzyżu bardzo żałował swoich czynów. Można powiedzieć, że został kanonizowany przez samego Jezusa.

Św. Dyzma (Dobry Łotr) – życiorys

Dyzma – pod takim imieniem gdzieniegdzie widnieje dobry łotr znany z opisu Męki Chrystusowej. O jego życiu wiemy tylko to, co przekazał św. Łukasz w swojej Ewangelii (23, 39-43):

Jeden ze złoczyńców, których [tam] powieszono, urągał Mu: «Czy Ty nie jesteś Mesjaszem? Wybaw więc siebie i nas». Lecz drugi, karcąc go, rzekł: «Ty nawet Boga się nie boisz, chociaż tę samą karę ponosisz? My przecież – sprawiedliwie, odbieramy bowiem słuszną karę za nasze uczynki, ale On nic złego nie uczynił». I dodał: «Jezu, wspomnij na mnie, gdy przyjdziesz do swego królestwa». Jezus mu odpowiedział: «Zaprawdę, powiadam ci: Dziś ze Mną będziesz w raju».

Tak naprawdę nie wiadomo nawet, jak miał na imię. Dyzma lub bliskobrzmiące Dymas, Dismas, Dimas pochodzą z pism apokryficznych (Acta Pilati). W innych utworach tego pokroju dobry łotr nosi imię Joatasa lub Tytusa.^[1]

Dobry Łotr zasłużył sobie na to miano, gdyż dostrzegł, że swoimi zbrodniami sprowadził na siebie najwyższą, hańbiącą karę. Był skruszonym grzesznikiem, który żałuje. Był człowiekiem, którego w cierpieniu stać było na współczucie dla ciężko doświadczanego Jezusa, skazanego mimo braku winy. Zwrócił się bezpośrednio do Pana: „Jezu, wspomnij na mnie, gdy przyjdziesz do swego królestwa” (Łk 23,42). To właśnie jest jego „akt wiary” w Jezusa, który w tej chwili nie zadziwia tłumów cudami, lecz zwisa na krzyżu pośród obelg i pogardy. Tymczasem łotr mówi do Niego jak do władcy siedzącego na tronie. Rozpoznaje w Nim Pana królestwa, do którego z całej siły pragnie się dostać, bez słowa skargi na swoje doczesne, dobiegająca końca życie. Okazuje ten rodzaj wiary, który Jezus pragnął zaszczepić swoim uczniom i który zostaje nagrodzony zwięzłą odpowiedzią: „Dziś ze Mną będziesz w raju” (Łk 23, 43). ^[2]

Legenda opowiada, że trudnił się on rozbojem już wtedy, kiedy Święta Rodzina uchodziła do Egiptu. Mieli zostać zatrzymani przez bandę. Dyzma zachwycony jasnością bijącą z oblicza Dziecięcia Jezus wziął Świętą Rodzinę w obronę i w zamian za to otrzymał obietnicę nawrócenia. To wywodzące się z apokryfów opowiadanie popularyzował w średniowieczu Aelred z Rievaulx.

Ojcowie Kościoła znacznie wcześniej rozprawiali o nawróceniu Łotra i jego zachowaniu się na krzyżu. Podziwiali w nim działanie łaski i postawę, która określa sposób ustosunkowania się do Chrystusa i Jego Męki. Św. Hieronim pisze w jednym ze swoich listów (508, 2):

Łotr zamienia krzyż na raj i kara za mężobójstwo czyni zeń męczennika.

Późniejsi odmówili mu tytułu męczennika, jednak to co powiedzieli o nim Ojcowie, niewątpliwie przyczyniło się do rozbudzenia późniejszego kultu. Otóż wczesne martyrologia i menea nie wymieniały Dobrego Łotra. Grecy stosunkowo późno umieścili go w swoich hagiograficznych zestawieniach pod dniem 23 marca, a jeszcze później Zachód przydzielił jego wspomnienie na 25 marca.^[1]

Św. Dyzma (Dobry Łotr) – kult, patron

Dyzmę otaczano szczególną czcią na Cyprze, gdzie dotarł jego krzyż. Szczególną czcią otaczano go także w Bolonii we Włoszech, gdzie dotarły różne cząstki krzyża.^[3]

Dobry Łotr jest patronem dobrej śmierci, pokutujących i umierających, patronuje przewodnikom, skazanym na śmierć. Dobry Łotr jest również współpatronem diecezji przemyskiej, gdzie uznawany jest jednak za patrona „drugorzędnego”. Dla tej diecezji zachowano jego wspomnienie, lecz jako wspomnienie dowolne. Wydaje się, że gdzie indziej kult Dobrego łotra zanikł zupełnie.^[1][3][4]

---

Przeczytaj także: Życiorys Jezusa Chrystusa

Źródła

1. Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa, Księga imion i świętych, tom 2, Wydawnictwo WAM, Księża Jezuici, Kraków 1997

2. Praca zbiorowa pod red. Antonio Tarzia, Święci na każdy dzień, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2011

3. Praca zbiorowa, Święty pośród świętych. Wyniesieni na ołtarze przez Jana Pawła II. Nasi patroni każdego dnia, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2021

4. Biskup Karol Radoński, Święci i błogosławieni Kościoła katolickiego, Księgarnia św. Wojciecha, Warszawa 1947

Grafika: Michelangelo Cerquozzi, wikimedia.org, domena publiczna

Tagi: