Św. Jan Bosko

Jan Bosko (1815-1888) był włoskim duchownym, założycielem zgromadzenia salezjanów i salezjanek. Jest świętym Kościoła katolickiego, nazywanym „Ojcem i Nauczycielem Młodzieży”.

Spis treści

Św. Jan Bosko – życiorys

Św. Jan Bosko urodził się 16 sierpnia 1815 roku w Becchi, miejscowości położonej ok. 40 km od Turynu. Jego ojciec Franciszek zmarł, gdy Janek miał zaledwie 2 lata. Jego matka Małgorzata, jako wdowa musiała zająć się utrzymaniem trzech synów: Antoniego z pierwszego małżeństwa oraz Józefa i Jana z drugiego małżeństwa.

Młode lata spędził w ubóstwie. W wieku przedszkolnym musiał pomagać w gospodarstwie pasąc owce na okolicznych wzgórzach.

Kiedy miał 9 lat, Bóg w tajemniczym widzeniu sennym objawił mu jego przyszłą misję. Zaczął ją na swój sposób rozumieć i pełnić. Widząc, jakim powodzeniem cieszą się przygodni kuglarze i cyrkowcy, chodził za pozwoleniem swojej matki do miejsc, w których popisywali się oni swoimi sztuczkami, i zaczynał ich naśladować. Zbierał w ten sposób mieszkańców swojego osiedla i zabawiał ich w niedziele oraz w świąteczne popołudnia, przeplatając swoje popisy modlitwą, pobożnym śpiewem oraz “kazaniem”, które wygłaszał. Powtarzał po prostu kazanie, które danego dnia na Mszy Świętej porannej usłyszał w kościele parafialnym.

Gdy miał 11 lat, przyjął pierwszą Komunię święta. W wieku 14 lat, rozpoczął naukę u pewnego kapłana-emeryta, jednak po roku kapłan nagle zmarł i Jan musiał przerwać tę naukę. W latach 1831-1835 ukończył szkołę podstawową w Castelnuovo i średnią w Chieri. Szkoły były wtedy prywatne, dlatego Jan Bosko musiał pracować dodatkowo w różnych zawodach, aby zdobyć konieczne podręczniki oraz opłacić nauczycieli. Musiał także dbać o własne utrzymanie, gdyż mieszkał na stancji. Dorabiał także poprzez dawanie korepetycji słabszym, aczkolwiek zamożniejszym kolegom.

W tamtym czasie założył wśród kolegów “Towarzystwo wesołości” starając się dla nich o godziwą rozrywkę i o pogłębienie w nich życia religijnego. Tak więc najpierw był apostołem jako dziecko w swojej rodzinnej wiosce, a później był nim wśród swoich rówieśników gimnazjalnych.

Po ukończeniu szkół średnich został przyjęty do wyższego seminarium duchownego w Turynie, w którym pod kierunkiem św. Józefa Cafasso, wykładowcy i spowiednika, czynił znaczne postępy w doskonałości chrześcijańskiej.

Dnia 5 czerwca 1841 roku diakon Jan Bosko otrzymał święcenia kapłańskie z rąk arcybiskupa Turynu, Alojzego Fransoni. Za poradą św. Józefa Cafasso wstąpił do Konwiktu Kościelnego do pogłębienia swojej wiedzy religijnej oraz życia wewnętrznego. W ten sposób rozpoczęło się jego wielkie dzieło, gdyż w uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP, napotkał przypadkowo 15-letniego młodzieńca-sierotę, opuszczonego zupełnie materialnie i moralnie. Od tego dnia zaczął gromadzić opuszczoną młodzież, uczyć ją prawd wiary i szukać dla nich pracy u uczciwych ludzi. W niedzielę natomiast zajmował ich rozrywką, uczył ich prawd wiary, dawał okazję do wysłuchania Mszy świętej i do przyjmowania sakramentów świętych. Wielu z nich było bezdomnych, dlatego starał się dla nich o dach nad głową. W ten sposób powstały szkoły elementarne, zawodowe i internaty, które szybko rozpowszechniły się po Piemoncie. W tamtych czasach budził się przemysł, powstawały fabryki, w których za niewielką opłatą zatrudniano nawet nieletnich. Prymitywna uprawa roli, klęski suszy czy deszczów, nie mniej częste w owych czasach wojny, zmuszały mieszkańców wiosek do zaludniania miast. Czyniła to głównie młodzież, dla której w przeludnionych i zubożałych wioskach nie było miejsca. To właśnie tą młodzieżą zajął się Święty.

Wielkie zapotrzebowanie przerastało siły i możliwości biednego kapłana, dlatego apelował do społeczeństwa, udawało mu się także trafić do bram ministerstw. Był świadomy, że sam tak wielkiemu dziełu nie podoła, dlatego założył dwie rodziny zakonne: Pobożne Towarzystwo Św. Franciszka Salezego dla młodzieży męskiej (1859) oraz zgromadzenie Córek Maryi Wspomożycielki Wiernych dla dziewcząt (1872). Był to pomysł na czasie, co dowodziły liczby. W 1964 roku liczba salezjanów przekroczyła 23 tys., co stawiało ich na trzecim miejscu wśród ponad 200 zakonów męskich, zatwierdzonych przez Stolicę Apostolską.Córek Maryi Wspomożycielki Wiernych (salezjanek) było w 1973 roku niecałe 19 tys., co wśród 1200 zatwierdzonych zakonów żeńskich dawało drugie miejsce. Do obu tych rodzin zakonnych należałoby dodać wielotysięczną rzeszę Pomocników Salezjańskich i Byłych Wychowanków, zrzeszonych, każda pod własnym zarządem i statutem. Św. Jan Bosko widział w nich kadry elity katolickiej.

Praca nad opuszczoną młodzieżą nie była wyłączną dziedziną zainteresowania i pracy Świętego. Jan Bosko szedł wszędzie, gdzie okazywała się potrzeba niesienia pomocy Chrystusowemu Kościołowi. W ten sposób dostarczył seminariom duchownym setki gorliwych kapłanów. Rozwinął szeroko działalność misyjną, posyłając najlepszych swoich synów duchownych i córki do Ameryki Południowej. Współcześnie obie rodziny salezjańskie pracują na wszystkich kontynentach świata, na polu misyjnym, zajmując jedno z pierwszych miejsc.

Św. Jan Bosko wyróżnił się nie tylko jako jeden z największych w dziejach Kościoła pedagogów, ale zostawił po sobie kierunek-szkołę pod nazwą “systemu uprzedzającego”, który wprowadził prawdziwy przewrót w dotychczasowym wychowaniu.

Jan Bosko wielkie zasługi poczynił na polu ascezy katolickiej, którą uwspółcześnił uczynił dostępną dla najszerszych warstw wiernych Kościoła: uświęcenie się przez sumienne wypełnianie obowiązków stanu, doskonalenie się przez uświęconą pracę. Ta prosta i wszystkim dostępna asceza salezjańska wyniosła na ołtarze: św. Jana Bosko, św. Dominika Savio – jego wychowanka, św. Marię Dominikę Mazzarello – współzałożycielkę Córek Maryi Wspomożycielki Wiernych i innych błogosławionych, a także misjonarzy i męczenników w Chinach.

Św. Jan Bosko zdawał sobie sprawę z tego, że wielki wpływ na kształtowanie charakteru chrześcijańskiej wywiera dobra prasa oraz z tego, że straszliwe spustoszenie może uczynić prasa zła. W związku z tym cały wolny czas poświęcał na pisanie i propagowanie dobrej prasy i książek. Początkowo wydawał w drukarniach turyńskich, a od 1861 roku posiadał już własną drukarnię. Rozpoczął od wydawania żywotów świątobliwych młodzieńców, aby swoim chłopcom dać przykłady i wzory do naśladowania. Następnie wydawał comiesięcznie Czytanki katolickie. Od 1877 roku dla wszystkich przyjaciół swoich dzieł zaczął wydawać jako miesięcznik Pokłosie Salezjańskie. Jego starania doprowadziły do tego, że wydał 1174 pozycji, co razem obejmuje 37 tomów, w tym sam napisał i wydał 130 książek i książeczek. Do najcenniejszych z nich należy: niedokończony zarys pedagogii salezjańskiej Życie papieży, Chrześcijanin zaopatrzony i 70 Czytanek Katolickich. Za jego inicjatywą wyszła dla młodzieży licealnej Biblioteka Młodzieży (204 tomiki), Seria Wybranych i Oczyszczonych Klasyków Łacińskich i Greckich (41 tomików), Biblioteka Pisarzy Ascetycznych (36 tomików), 16 tomików Biblioteki Robotniczej oraz 432 Czytanki Katolickie. Łącznie całość obejmuje około 2 miliony egzemplarzy.

Opatrzność ubogaciła go szczodrze również w dary nadprzyrodzone, charyzmatyczne. W czasie kanonicznego procesu naoczni świadkowie w detalach opisywali przypadki uzdrowienia ślepych, głuchych, chromych, sparaliżowanych oraz nieuleczalnie chorych. Wiemy także o o jednym przypadku wskrzeszenia umarłego. Święty posiadał także dar bilokacji, rozmnażania orzechów, kasztanów jadalnych i Komunii świętej. Największy rozgłos przyniósł Świętemu dar czytania w sumieniach ludzkich, którym posługiwał się niemal na co dzień, a także dar przepowiadania przyszłości: jednostkom, swojemu zgromadzeniu, dziejom Italii i Kościoła.

Pod koniec życia sława św. Jana Bosko była tak wielka, że gdy znalazł się w Paryżu na pół oślepły i sparaliżowany, otoczyły go tak wielkie tłumy, że nie mógł się poruszać.

Obdarzony tak wielkimi darami i łaskami, pozostawał zawsze skromny i pokorny, przekonany nawet, że jest jedynie bardzo lichym narzędziem w rękach Bożych.

Jan Bosko zmarł 31 stycznia 1888 roku w Turynie. Papież Pius XI beatyfikował ks. Bosko 2 czerwca 1929 roku. Jan Bosko został kanonizowany w Wielkanoc 1 kwietnia 1934 roku.

Synowie duchowni św. Jana Bosko nazwani pospolicie salezjanami, przybyli do Polski w 1898 roku i w Oświęcimiu założyli swoją pierwszą placówkę. Jan Bosko został także patronem tego miasta. Córki Maryi Wspomożycielki przybyły do Polski w 1922 roku.

Św. Jan Bosko – patronat, ikonografia, wspomnienie

Św. Jan Bosko jest patronem m.in. młodzieży, uczniów, studentów, młodych robotników, rzemieślników, redaktorów i wydawców. Jest również patronem Podwórkowych Kół Różańcowych Dzieci.

Ikonografia przedstawia Świętego w otoczeniu młodzieży, przy łóżku chorego w szpitalu lub prowadzącego dwóch uśmiechniętych, patrzących na niego chłopców.

Wspomnienie liturgiczne św. Jana Bosko jest obchodzone w Kościele katolickim w dies natalis (31 stycznia).