Św. Jerzy

Święty Jerzy żył na przełomie III i IV wieku. Zginął okrutną śmiercią męczeńską, dlatego nazywany jest „Wielkim Męczennikiem” na Wschodzie. Jest świętym Kościoła katolickiego i jednym z Czternastu Świętych Wspomożycieli.

Życiorys

Wykazy hagiograficzne znają pod tym imieniem: 23 świętych, 1 błogosławionego i 1 świętą. Wśród nich najbardziej znany jest nasz Święty, którego tutaj opisujemy.

Św. Jerzy, żołnierz, męczennik, jest bardziej znany jako święty na Wschodzie, niż na Zachodzie. Niewielka ilość informacji posiadanych o tym Świętym związana jest z tym, że gdy Turcy zajęli Małą Azję, zniszczyli wszelkie ślady chrześcijaństwa. Nie znamy w związku z tym bliższych danych biograficznych o Świętym, jednak posiadamy wczesne dowody jego kultu. W Eaccaea (Batanea) znaleziono napis z 368 roku: „Dom świętego i triumfującego męczennika Jerzego i jego towarzyszy„. W 1953 roku odkryto w Jerozolimie resztki bazyliki wzniesionej ku jego czci przez cesarza Konstantyna I Wielkiego. Około 530 roku Teodozjusz Periget pisał, że w Lyddzie (Palestyna) był od dawna czczony grób Męczennika. Najstarszy opis życia św. Jerzego pochodzi z roku 954 i jest w nim, podobnie jak w wielu średniowiecznych żywotach, wiele legend, w których tak bardzo lubowała się kiedyś wyobraźnia ludowa.

Przedstawiamy niektóre, prawdopodobne dane, wyjęte ze wspomnianych żywotów.

Ojcem św. Jerzego miał być Geroncjusz (Pers), matką natomiast Polocronia z Kapadocji. Syn urodził się w ich później starości i miał być uproszony dzięki długiej modlitwie. Św. Jerzy jako młodzieniec zapisał się do legionów rzymskich, w których stopniowo awansował, aż do rangi wyższego oficera. Gdy za panowania cesarza Dioklecjana wybuchło prześladowanie, miał on piastować godnośc trybuna, czyli naczelnika miejscowego garnizonu. W związku z prześladowaniami cesarz wydał dekret, nakazujący żołnierzom rzymskim złożenie ofiary bóstwom rzymskim. Wymagano tego od każdego z osobna, więc św. Jerzy przewidując co go czeka, rozdał swój majątek ubogim. Odmówił złożenia ofiary, aby odstraszyć innych od podobnych zachowań, zastosowano wobec niego szczególnie okrutne męczarnie. Musiały być one szczególnie okrutne, gdyż wśród ogromnej liczby męczenników to św. Jerzemu Kościół Wschodni nadał tytuł „Wielkiego Męczennika”. Kult tego Świętego na Wschodzie był tak popularny, że zajmował najwyższe miejsce po Najświętszej Maryi Pannie i św. Michale. W Egipcie i na Cyprze wzniesiono ku jego czci aż 60 kościołów, a każda świątynia miała jego wizerunek. Ku jego czci już w IV wieku w Jerozolimie istniał kościół, a od VI wieku również klasztor. W Jerycho w VI wieku powstał podobny kościół i klasztor, a w Etiopii (Abisynii) kult tego Świętego jest żywy do dnia dzisiejszego. Natomiast na Kaukazie cała prowincja otrzymała jego nazwę.

Kult św. Jerzego na Zachodzie datuje się od VI wieku. Około 527 roku Belizariusz ufundował w Rzymie kościół pw. Św. Jerzego i Św. Sebastiana. Podobno bazylikę wystawiono w tamtym czasie w Rawennie. Święty miał również swoje sanktuarium w Monza (północne Włochy), a miasto Ferrara obrało sobie tego Świętego jako głównego patrona. Krzyżowcy rozpowszechnili w Europie cześć św. Jerzego, a jego relikwie przenieśli do Ferrary w XII wieku.

W Polsce imię św. Jerzego jest bardzo często spotykane. Aż 54 miejscowości zapożyczyły swoją nazwę od tego imienia oraz znane jest 27 przysłów związanych z jego imieniem lub dniem św. Jerzego. Wiele polskich miast umieściło w swoim herbie wizerunek św. Jerzego, a Święty jest również głównym patronem diecezji białostockiej.

Patron

Św. Jerzy został głównym patronem rycerstwa na Zachodzie. Anglia w 1222 roku obrała go sobie za szczególnego patrona. Ryszard I Lwie Serce, król angielski, głównodowodzący III wyprawą krzyżową, twierdził, że widział św. Jerzego, jak dowodził wojskami z nieba, przyczyniając się tym samym do rozgromienia Turków. Król Edward III, panujący w XIV wieku, wprowadził zawołanie bojowe: „Św. Jerzy z Anglią!” oraz ustanowił zakon Św. Jerzego. Do dzisiejszego dnia obowiązuje na sztandarach Anglii czerwony krzyż św. Jerzego na białym polu.

Św. Jerzy jest patronem Gruzji, Portugalii, Niemiec, Szwecji, Holandii, Rosji, Litwy, Bośni, Czarnogóry, Serbii i Etiopii. Pod jego wezwaniem powstało wiele bractw i zakonów rycerskich oraz zgromadzeń zakonnych.

Św. Jerzy jest także patronem wędrowców, żołnierzy, bednarzy, górników, więźniów, artystów, harcerzy i skautów. Wiele środowisk harcerskich obchodzi 23 kwietnia Dzień św. Jerzego, jako patrona światowego skautingu.

Św. Jerzy jest uważany również za patrona rolników.

Wspomnienie św. Jerzego przypada 23 kwietnia, natomiast w Polsce 24 kwietnia.

Ikonografia

Św. Jerzy jest przedstawiany w ikonografii chrześcijańskiej, jako walczący ze smokiem, a czasami jest przedstawiany w scenie męczeństwa (ścięcie mieczem). Legenda ta pochodzi dopiero z XII wieku.

Ciekawostki

Świadkiem męczeństwa św. Jerzego miała być św. Aleksandra Cesarzowa, która w wyniku tego męczeńskiego świadectwa wyznała swoją wiarę i poniosła śmierć razem ze Świętym.

Źródła

Żywoty Świętych Pańskich, WWD, 1993
Święci na każdy dzień, ks. W. Zaleski SDB, 1982

Tagi: