Św. Marcin z Tours

Św. Marcin z Tours (317/335 – 397) był biskupem Tours. Jest świętym Kościoła katolickiego i prawosławnego.

Spis treści

Życiorys św. Marcina z Tours

Św. Marcin urodził się w 317 lub 335 roku. Obie daty mają zwolenników wśród współczesnych uczonych. Urodził się w Sabarii, na terenie rzymskiej prowincji Panonia. Obecnie najbardziej prawdopodobne jest utożsamianie Sabarii z Szombathely na Węgrzech. Wiele też jest zwolenników tego, że jest miejsce w którym wybudowano opactwo w Pannonhalma pod wezwaniem świętego, które to miasto znajduje się na północnym zachodzie Węgier.

Jego ojciec nadał mu imię, które pochodziło od boga wojny Marsa. Doszedł on do godności trybuna (urzędnika). Jako dziecko Marcin przeniósł się rodzicami do Pawii, miasta znajdującego się we Włoszech. To tam poznał chrześcijan i mając zaledwie 10 lat, wpisał się na listę katechumenów. Rodzina Marcina i również miejscowy biskup byli niechętni do zgodzenia się na jego chrzest, gdyż obawiali się gniewu jego ojca. W związku z tym św. Marcin przyjął chrzest później.

Gdy św. Marcin miał 15 lat obrał stan żołnierski i został rzymskim legionistą. Przysięgę złożył dopiero po osiągnięciu pełnoletniości, czyli w wieku 17 lat. W 388 roku wraz ze swoim garnizonem został przeniesiony w okolice miasta Amiens. Była to zima i spotkał półnagiego żebraka, któremu oddał połowę swojej żołnierskiej opończy. W nocy po tym zdarzeniu w nocy zobaczył Chrystusa ubranego w jego płaszcz, który mówił do aniołów: “Patrzcie, jak mnie Marcin, katechumen, przyodział.”

Marcin przyjął chrzest w Wielkanoc 339 roku, po czym postanowił zrezygnować ze służby wojskowej. Panowało wtedy przekonanie, że chrześcijaninowi nie godzi się być żołnierzem, gdyż związane jest to z przelewaniem krwi. Formalne zakazy wprowadzili dopiero końcem wieku IV papieże – św. Damazy i św. Syracjusz.

W 356 roku nadarzyła mu się okazja do wystąpienia z wojska. Towarzyszył wtedy cezarowi Julianowi w wyprawie do Galii przeciw germańskim plemionom, które łupiły te tereny. W przeddzień bitwy, aby zwiększyć morale dawano w zwyczaju żołnierzom podwójny żołd. Marcin jednak zamiast żołdu poprosił go o zwolnienie ze służby. Dowódca wpadł w gniew i kazał go aresztować. Marcin poprosił wtedy, aby dane mu było pójść do bitwy bez broni w pierwszym szeregu, aby mógł walczyć jedynie znakiem krzyża. Nie stało się tak, gdyż następnego dnia Germanie poprosili o pokój.

Gdy powrócił z wojny, udało mu się już w łatwy sposób uzyskać zwolnienie z wojska. Pojechał do swoich rodziców na Węgry u udało mu się przed ich śmiercią nawrócić ich na wiarę chrześcijańska. Gdy wracał do Galii zatrzymał się w Mediolanie, gdzie spotkał biskupa, który był arianinem i wystąpił Marcin przeciw arianom, dlatego oni wyrzucili go z miasta. Z Mediolanu udał się do Poitiers we Francji, gdzie został serdecznie przyjęty przez tamtejszego biskupa św. Hilarego. Wyznał mu, że pragnie poświęcić swoje życie Bogu, żyjąc w sposób ascetyczny, dlatego ten wydzielił mu w pobliskim Liguge pustelnię. Marcin zamieszkał tam z gronem kilku towarzyszy. W ten sposób w 360 roku stał się ojcem życia zakonnego we Francji.

Gdy w 371 zmarł biskup Tours, kapłani i wierni pragnęli, aby znany w całej okolicy ze swojego życia i cudów mnich Marcin przyjął godność biskupa. Skłoniono go do tego, gdyż jeden z mieszczan poprosił Marcina o przyjazd do miasta i uzdrowienie chorej żony. Gdy Marcin pojawił się w mieście, siłą przywiedziono go do katedry i błagano o przyjęcie godności biskupiej. Został w ten sposób wybrany przez aklamację dnia 4 lipca 371. Otrzymał święcenia kapłańskie i sakrę biskupią. Godność biskupa sprawował przez 25 lat. Nie mieszkał przy katedrze i przyjmował tam petentów, lecz stale był poza domem wśród wiernych. Uczestniczył często w synodach czy odwiedzał sąsiednich biskupów. W starszym wieku założył klasztor w Marmoutier, które znajdowało się 14 km od Tours. To właśnie tam najczęściej przebywał. Św. Marcin żył skromnie, umartwiał swoje ciało poprzez noszenie włosienicy, posty i pokutę za grzechy swoich wiernych.

Zakładał klasztory, które łączyły życie mnisze z pracą misyjna, a sam odbył wiele wypraw misyjnych. Chrystianizował prowincję galicyjską i prowadził ją w sposób systematyczny. Już za życia nazywano go mężem Bożym. Hagiograf Sulpicjusz Sewer zanotował wiele cudów, które były wymodlone przez biskupa Marcina oraz wielką liczbę nawróconych przez niego pogan. Sulpicjusz opisuje również zmagania św. Marcina z duchami nieczystymi, które atakowały go tym częściej, im więcej dusz nawracał na wiarę chrześcijańską.

Na Zachodzie św. Marcin rozpoczął akcje burzenia świątyń i bałwanów pogańskich, a także wycinania świętych gajów. Był niesamowicie gorliwy w tym procederze i wkrótce z jego diecezji zniknęły wszystkie świątynie pogańskie, a Francuzi w dowód jego zasług uczynili go swoim patronem.

W 383 roku został zamordowany cesarz Gracjan, a jego następca postanowił zabić wszystkich zwolenników swojego poprzednika, jednak św. Marcin wstawił się za skazanych, którzy wkrótce zostali uwolnieni.

Podczas synodu w Bordeaux w 384 roku potępiono Pryscyliana, więc cesarz Magnus Maksymus skazał go i jego zwolenników na śmierć. Marcin wybrał się do Trewiru i błagał o łaskę dla heretyków, lecz niestety przybył za późno. Wrodzy mu hierarchowie atakowali go za to, że broni heretyków. Na jesień 397 roku św. Marcin doprowadził do zgody między wiernym z Candes, a tamtejszym duchowieństwem. Gdy wrócił, wyczerpany, zmarł 8 listopad. W pogrzebie brały udział tłumy wiernych, wielu biskupów, kapłanów i około 2000 michów i mniszek. Jego ciało zostało sprowadzone Loarą do Tours i pochowano je 11 listopada. Św. Marcin jest pierwszym wyznawcą – nie-męczennikiem, który zaczął odbierać cześć jako święty w Kościele Zachodnim. Jego relikwie spoczywają w bazylice wzniesionej ku Jego czci.

Kult

Wspomnienie liturgiczne św. Marcina w Kościele katolickim jest obchodzone 11 listopada, w Kościele prawosławnym 12 października (25 paź. wg. kalendarza gregoriańskiego).

Patron

Św. Marcin jest patronem Francji, rodu królewskiego Merowingów i 4 diecezji w Niemczech, Austrii i Francji. Jest również patronem dzieci, jeźdźców, hotelarzy, kawalerii, kapeluszników, krawców, kowali, młynarzy, tkaczy, więźniów, podróżników, właścicieli winni, żebraków i żołnierzy. Jest także patronem takich polskich miast jak Bydgoszcz, Jawor i Opatów.

Obowiązkowe wspomnienie św. Marcina jest uroczyście obchodzone m.in w Poznaniu i Bydgoszczy.

Ikonografia

Św. Marcin w ikonografii zachodniej jest przedstawiany jako legionista na białym koniu, który daje część swojego płaszcza biedakowi. W ikonografii wschodniej przedstawiany jest w biskupich szatach i z pastorałem.

Atrybutami św. Marcina są: dzban, koń, księga, gęś, model kościoła, dwa psy albo żebrak u jego stóp, płaszcz rozcięty na pół.