Św. Marek Ewangelista

Św. Marek Ewangelista jest autorem najstarszej i najkrótszej spośród ewangelii, Ewangelii św. Marka. Był towarzyszem św. Pawła, a później św. Piotra. Wiernie spisał głoszone przez św. Piotra nauki. Został umęczony ok. 68 roku. Jest świętym Kościoła katolickiego, anglikańskiego, ewangelickiego, prawosławnego i ormiańskiego.

Życiorys św. Marka Ewangelisty

Marek w Nowym Testamencie występuje pod imieniem Jan. Dzieje Apostolskie (Dz 12, 12) nazywają go jako „Janem zwanym Markiem”.

Marek pochodził z Palestyny. Imię jego ojca jest nieznane. Jego matka, Maria, pochodziła z Cypru i w czasach publicznej działalności Pana Jezusa była wdową. Jego matka była prawdopodobnie właścicielką Wieczernika, gdzie Chrystus z Apostołami spożył ostatnią wieczerzę. Wymieniony w Mk 14,13 „Człowiek niosący dzban wody” to prawdopodobnie Marek. Prawdopodobnie jego matka była również właścicielką ogrodu Getsemani na Górze Oliwnej, gdyż Marek w swojej Ewangelii podaje informację o której żaden z Ewangelistów nie wspomina. Pisze, że w czasie modlitwy Pana Jezusa w Ogrójcu znalazł się w nim (pewnie w budce lub małym domku) pewien młodzieniec. Gdy usłyszał on krzyki zgrai żydowskiej, zbudził się i owinięty tylko przez prześcieradło, wybiegł na zewnątrz. Gdy zobaczył, że oprawcy zabierają Jezusa, zaczął krzyczeć. Podbiegł do niego ktoś ze służby świątyni, aby go pochwycić, lecz on uciekł, zostawiając prześcieradło w rękach pachołka (Mk 14, 51).

Marek był uczniem św. Piotra. Św. Piotr nazywa go swoim synem (1 P 5, 13) w sensie duchowym, więc prawdopodobnie zaraz po po zesłaniu Ducha Świętego św. Piotr udzielił mu chrztu. Wieczernik był domem w którym Apostołowie schronili się po śmierci Chrystusa. To właśnie tam udał się św. Piotr po tym, jak został uwolniony przez anioła z więzienia (Dz 12, 11-17).

W roku 44, gdy św. Paweł i św. Barnaba przybyli do św. Piotra z jałmużną dla Kościoła w Jerozolimie, znaleźli św. Piotra i św. Jakuba w Wieczerniku. Marek był kuzynem Barnaby i towarzyszył mu oraz Pawłowi w podróży do Antiochii, a następnie w pierwszej podróży na Cypr. Kiedy jednak Paweł chciał iść przez wysokie góry Tauru w głąb Małej Azji, Marek się sprzeciwi, gdyż nie czuł się zdolny ponosić trudów tak ciężkiej, pieszej wyprawy. W związku z tym w 49 roku zawrócił w Perge (Dz 12, 25; 13, 13).

Gdy św. Paweł wybierał się z Barnabą w drugą podróż apostolską to Barnaba chciał zabrać ze sobą Marka, lecz św. Paweł nie zgodził się na to i wtedy Barnaba opuścił św. Pawła. Barnaba z św. Markiem udali się wówczas razem na Cypr, który był rodzinną wyspą Barnaby, a być może także i Marka (Dz 15, 35-40). Kilkanaście lat później, w 61 roku, Marek obecny jest przy św. Pawle w Rzymie. Pisze o tym sam Paweł w Liście do Kolosan i do Filemona (Kol 4, 10; Flm 24). Jest możliwe, że Marek był wysyłany przez św. Pawła do wspomnianych adresatów, gdyż św. Paweł żąda dla niego gościnnego przyjęcia.

Św. Paweł pisze z więzienia w Liście do Tymoteusza, prośbę, aby przybył do niego również Marek, gdyż jest mu „przydatny do posługiwania” (2 Tm 4,1).

Wszelkie historyczne wiadomości o św. Marku urywają się na tym fragmencie i nie wiemy nic o jego dalszych losach. Jak podaje tradycja, miał być założycielem gminy chrześcijańskiej w Aleksandrii oraz jej pierwszym biskupem, gdzie miał ponieść śmierć męczeńską za panowania cesarza Nerona. Inni zaś datują jego śmierć na czasy panowania cesarza Trajana (98-117). Nie mamy żadnych danych na temat męczeństwa św. Marka i zastanawia też fakt, że o jego męczeńskiej śmierci nie wie nic św. Hieronim. W związku z tym zastrzeżenie budzi legenda, która podaje że św. Marek miał głosić Ewangelię w Akwilei, a nawet w Lorch (Austria).

Ewangelia św. Marka

Św. Marek pozostawił nam zapisany zwięzły opis życia i nauki Pana Jezusa. Ewangelia ta miała być echem katechezy św. Piotra. Św. Marek napisał ją przed 62 rokiem, kiedy to ukazała się Ewangelia wg. św. Łukasza. Szacuje się że teksty Marka mogły powstać w latach 50-60. Zaczyna on swoją relację od chrztu Pana Jezusa i powołania Piotra na Apostoła. Charakterystycznym szczegółem jest pobyt Pana Jezusa w domu Piotra i uzdrowienie jego teściowej (Mk 1, 29-31).

Św. Marek znał znakomicie język aramejski i grecki. Swoją Ewangelię pisał nie dla żydów, ponieważ często tłumaczy aramejskie słowa na język grecki oraz tłumaczy również zwyczaje żydowskie. Zapewne spisał swoją Ewangelię w Rzymie, ponieważ przypomina znanych w rzymskiej gminie chrześcijańskiej: Aleksandra i Rufusa (Mk 15, 21)

Patronat, kult, ikonografia

Św. Marek Ewangelista jest patronem pisarzy, notariuszy, murarzy, koszykarzy i szklarzy. Jest również patronem takich miast jak Bergamo i Wenecji, gdzie jest szczególnie czczony oraz jest patronem kraju Albanii. Jest przyzywany podczas siewów wiosennych, a także w sprawach pogody.

Jego wspomnienie w Kościele katolickim, ewangelickim i anglikańskim jest obchodzone 25 kwietnia. W Kościele katolickim ma rangę święta liturgicznego.

Św. Marek w ikonografii jest ukazywany w stroju arcybiskupa, w paliuszu lub jako biskup wschodniego rytu. Święty trzyma w dłoni zamkniętą albo otwartą księgę. Symbolizuje go lew ze skrzydłami (jedno z ewangelicznych zwierząt), lew u stóp, zwój czy drzewo figowe.

Ciekawostki o św. Marku

• Prawdopodobnie jego matka była właścicielką ogrodu Getsemani na górze Oliwnej, gdyż jako jedyny w swojej Ewangelii pisze o młodzieńcu, który gdy usłyszał krzyki zgrai żydowskiej wybiegł na zewnątrz w prześcieradle i gdy zobaczył, że oprawcy Jezusa zabierają go, zaczął krzyczeć. Tym młodzieńcem był zapewne on sam.
• Jest patronem Wenecji, gdzie jest szczególnie czczony. Tam też pod jego obronę uciekali się od wieków kupcy, pisarze, notariusze i murarze.
• Marek zaczyna swoją Ewangelię od chrztu Pana Jezusa i od powołania Piotra na Apostoła. Podaje on jako charakterystyczny szczegół swego Pisma pobyt Pana Jezusa w domu św. Piotra, który zaowocował uzdrowieniem jego teściowej (Mk 1, 29-31).
• Święty Marek znał doskonale język aramejski i grecki. Ewangelię swoją pisał bowiem nie dla Żydów, gdyż często tłumaczył słowa aramejskie na język grecki.
• Marek przez całe wieki był przyzywany podczas siewów wiosennych oraz w sprawach pogody.
• Odnośnie męczeństwa św. Marka niestety nie mamy żadnych konkretnych danych. Zastanawia to, że o męczeńskiej śmierci Marka nic nie wie nawet św. Hieronim.

Źródła

• https://www.brewiarz.pl/czytelnia/swieci/04-25.php3
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Marek_Ewangelista

Tagi: