Święty Sebastian żył w III wieku i był męczennikiem chrześcijańskim. Jest świętym Kościoła katolickiego i prawosławnego.
Życiorys św. Sebastiana
Sebastian urodził się w III wieku w Narbonne, mieście na terenie dzisiejszej Francji. Informacje o Sebastianie pochodzą z Opisu męczeństwa nieznanego autora z roku 254 oraz z komentarza św. Ambrożego do Psalmu 118. Dokumenty te podają, że ojciec Sebastiana pochodził ze znakomitej rodziny urzędniczej w Narbonne (Galia), a matka z Mediolanu. Dzieciństwo spędził w Mediolanie, tam też uczęszczał do szkoły. Staranne wychowanie oraz stanowisko ojca utorowało mu drogę na dwór cesarski. Jak podaje legenda z V wieku, w 283 roku zaciągnął się w Rzymie do Wojska, specjalnie po to, aby móc dodawać otuchy pilnowanym przez żołnierzy chrześcijanom, których czekała męczeńska śmierć. Sebastian nie przyznawał się głośno do swojej wiary, potajemnie jednak nawracał kolejnych Rzymian. Jednocześnie nakłaniał chrześcijan, którzy popadali w zwątpienie, gdy nasilały się prześladowania, aby nie odstępowali od wiary.
Był przywódcą gwardii cesarza Marka Aurelego Probusa, panującego w latach 276-282. Jak podaje św. Ambroży, Sebastian był dowódcą przybocznej straży samego Dioklecjana, któremu wypomniał okrucieństwo wobec niewinnych chrześcijan i w wyniku tego został przeszyty strzałami. Błogosławiony Jakub de Voraigne w średniowiecznej “Złotej legendzie” zapisał: “Dioklecjan kazał żołnierzom przywiązać go na środku pola do drzewa i zabić strzałami z łuków. Tyle strzał tedy utkwiło w nim, że podobny był do jeża, a żołnierze przypuszczając, że już nie żyje, odeszli”.
Był w pół umarły, jednak znalazła go niewiasta o imieniu Irena i poprzez swoją opiekę przywróciła mu zdrowie. Gdy Sebastian odzyskał zdrowie ponownie udał się do cesarza i zwrócił uwagę na krzywdy, jakie wyrządzał on niewinnym wyznawcom Chrystusa. Cesarz zdziwił się na jego widok, okazał jednak nie mniejsze okrucieństwo niż poprzednio – kazał go zatłuc pałkami, a jego ciało wrzucić co kanałów miejskich. Legenda głosi, ze Sebastian ukazał się chrześcijance o imieniu Lucyna, która dzięki wizji mogła odnaleźć jego zwłoki i potajemnie pochować je w katakumbach. Miało to miejsce około 287 roku. Święty Sebastian stał się symbolem nieugiętej wiary i męczeństwa w imię Chrystusa.
Wspomnienie liturgiczne św. Sebastiana w Kościele katolickim jest obchodzone 20 stycznia, a cerkiew prawosławna wspomina go 31 grudnia (wg. kalendarza gregoriańskiego).
Patronat
Święty Sebastian cieszył się wielką czcią w całym Kościele i należał do grona najbardziej znanych świętych, a Rzym uczynił go jednym ze swoich głównych patronów.
Św. Sebastian w 680 roku uratował od szerzącej się zarazy Rzym, co sprawiło, że wzywają go wierni zagrożenia zarazą. Św. Sebastian jest patronem inwalidów wojennych, kamieniarzy, konwisarzy, łuczników, myśliwych, ogrodników, rusznikarzy, strażaków, strzelców, rannych i żołnierzy. Jest również patronem Niemiec i Gwardii Szwajcarskiej. Bywa wzywany jako orędownik w czasie epidemii.
Św. Sebastianowi poświecono liczne, wspaniałe dzieła, a jego męczeństwo natchnęło wielu artystów (malarzy, rzeźbiarzy, muzyków czy pisarzy) takich jak: Messina, Veronese, Rubens, Guido Reni, Ribera, Giorgetti czy Debussy.
Relikwie
Papież Eugeniusz II (824-827) podarował dużą część relikwii Św. Sebastiana św. Medardowi do Soissons, a relikwie głowy Świętego papież Leon IV (+ 855) podarował do bazyliki w Rzymie pw. “Czterech Koronatów”, która znajduje się w pobliżu Koloseum. Święty Sebastian został zaliczony do grona Czternastu Wspomożycieli. Nad jego grobem wybudowano kościół pod jego wezwaniem. Jest to obecna bazylika św. Sebastiana za Murami (San Sebastiano fuori le Mura), gdzie też spoczywają jego relikwie. Na miejscu jego męczeństwa powstał drugi kościół – bazylika św. Sebastiana na Palatynie. Natomiast w bazylice św. Piotra w Watykanie znajduje się kaplica św. Sebastiana, gdzie obecnie spoczywa św. Jan Paweł II.
Ikonografia
Św. Sebastian jest przedstawiany w ikonografii w białej tunice lub jako piękny, obnażony młodzieniec, który jest przywiązany do słupa lub drzewa i przeszyty strzałami. Czasami leży u jego nóg zbroja. Na mozaice starochrześcijańskiej w kościele św. Piotra w Okowach w Rzymie jest ukazany jako stary człowiek z białą brodą i w uroczystym, dworskim stroju.
Jego atrybutami są: palma męczeństwa, krucyfiks, włócznia, miecz, tarcza, dwie strzały w dłoniach i przybity wyrok śmierci nad głową.
Tradycja prawosławna przedstawia św. Sebastiana jako typowego męczennika. Jest mężczyzną w średnim wieku z krótką brodą i krzyżem (a czasami Ewangelią) w dłoni, który ubrany jest w czerwony płaszcz.
Źródła
Grafika: Święty Sebastian na obrazie El Greca z 1578 roku.
https://www.brewiarz.pl/czytelnia/swieci/01-20b.php3https://pl.wikipedia.org/wiki/Święty_Sebastian
Kolekcja kart “Żywoty Świętych” ks. Stanisława Pacholika