Tadeusz Borowski przyszedł na świat w Żytomierzu 12 listopada 1922 roku. Zmarł w Warszawie 3 lipca 1951 roku. Był człowiekiem prozy, poezji i publicystyki.
Spis treści
Krótki życiorys Tadeusza Borowskiego
Tadeusz Borowski urodził się w Żytomierzu 12 listopada 1922 roku. Jego rodziców dość dla niego wcześnie zesłano w głąb Rosji. Jego wychowywaniem zajęła się ciotka. W roku 1932 przyjechał do Polski. Gdy rodzice wrócili z zesłania, zamieszkali w Warszawie. Pobierał nauki podczas okupacji – najpierw były to tajne komplety, później tajny uniwersytet (tajny Uniwersytet Warszawski). W roku 1942 ukazał się jego tomik zatytułowany „Gdziekolwiek ziemia”. W roku 1943 zaskoczyło go aresztowanie. Został więźniem Auschwitz. Później przeniesiony do Dachau. Rzeczywistość obozową dobrze przedstawia jego utwór „U nas, w Auschwitzu…”. Dachau wyzwolono w 1945 roku. W roku następnym Borowski powrócił do kraju. Zasilił awangardę młodych bezkompromisowych twórców. W 1948 roku miał miejsce słynny Kongres w Obronie Pokoju, na którym swą obecność zaznaczył Borowski jako uczestnik aktywny. Był działaczem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Na rok 1950 przypadło wręczenie mu Państwowej Nagrody Artystycznej. Zmarł w roku 1951, natomiast niejasności co do tego wciąż pozostają – wiele wskazuje na to, że próbował targnąć się na swe życie. Zmarł zaledwie w dwa dni po narodzinach swej córki, w Warszawie – 3 lipca 1951 roku.
Biografia rozszerzona Tadeusza Borowskiego
Młodość
Miejscem narodzin Borowskiego był ukraiński Żytomierz. Tadeusz był drugim synem małżeństwa Borowskich. Ojciec ze względu na dawną przynależność do Polskiej Organizacji Wojskowej, został w roku 1926 aresztowany, następnie wywieziony w głąb Związku Sowieckiego. Los ojca Tadeusza podzieliła wkrótce również jego matka, bowiem w roku 1930 wywieziono ją na Syberię. Tadeusz znalazł się pod opieką ciotki. W roku 1932 Tadeusz Borowski przyjechał do Polski, a to za sprawą wymiany więzionych komunistów między Polską a ZSRR. Razem z Borowskim przyjechał do Polski również jego brat. Trasa wiodła przez Moskwę, do Warszawy. Było to możliwe dzięki otrzymanym przez braci dokumentom Czerwonego Krzyża. W Polsce był już ojciec Borowskiego, który wrócił z zsyłki, później dołączyła do rodziny matka więziona tak jak jego ojciec – na Syberii.
Debiut
Tadeusz Borowski w Warszawie ukończył gimnazjum. Odbywało się to za okupacji, więc miało formę tajnych kompletów, czyli spotkań tajnych nauczycieli z uczniami. Fakty z tego okresu Borowski umieścił w swym utworze pt. „Matura na Targowej”. Później podejmował studia na kierunku polonistyka, również na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Dzięki temu poznał wkrótce Marię Rundo, która to została jego żoną. Życie tamtego okresu, swą edukację i pierwszą miłość, opisał następnie w opowiadaniach takich jak na przykład „Pożegnanie z Marią” oraz „Profesorowie i studenci”. Utrzymanie zapewniała mu praca na budowie. Pisał na łamach warszawskiego miesięcznika „Droga”. Wreszcie debiutował swym tomikiem „Gdziekolwiek ziemia”, którego to kolportacją zajął się własnoręcznie.
Rzeczywistość obozowa
W roku 1943 Borowskiego zaskoczyło aresztowanie. Był przetrzymywany na słynnym warszawskim Pawiaku. Stamtąd przewieziono go do Auschwitz. Twórczości jednak nie zaniechał pisząc oprócz wierszy i piosenki, również kolędy, czy też listy do narzeczonej, która tam też przebywała. Wiele mówi na temat rzeczistości obozowej jego opowiadanie pt. „U nas, w Auschwitzu…”, które podwstało właśnie z listów napisanych do Marii Rundo. W sierpniu 1944 roku trafił do obozu w Dautmergen, następnie do Dachau. Obóz ten opuścił dzięki wyzwoloniu go 1 maja 1945 r. przez wojska USA. Przeniesiono go do obozu dla tak zwanych dipisów (osób przemieszczonych), gdzie pozostając do września 1945, mógł następnie udać się do Monachium.
Działalność w „Pryszczatych”
Zaraz po wojnie był chwilowo w Monachium. Jednak w maju roku 1946 zdecydował się ruszyć do kraju. Współpracował wkrótce z kilkoma pismami. Był zaliczany do grupy określanej mianem „Pryszczatych”, którzy to tworzyli awangarde młodych twórców. Borowski dostrzegał swoją szansę w nowej komunistycznej rzeczywistości. „Pryszczaci” chwalili komunizm, niekiedy nawet ponad zdrową miarę. W tym czasie Tadeusz Borowski liderował literackiemu Klubowi Młodych Artystów i Naukowców. Brał udział w słynnym wrocławskim Kongresie w Obronie Pokoju, który odbywając się w czasie 1948 roku był jednocześnie trybuną komunistycznej międzynarodówki. Tam też jako wicedyrektor biura prasowego i redaktor gazety kongresowej mógł spotkać się z wieloma artystami, w tym z Europy Zachodniej. Za pewne miało to wpływ na fakt, iż w 1950 roku Tadeusz Borowski dostał Państwową Nagrodę Artystyczną. Natomiast jeszcze w 1948 roku zasilił szeregi PZPR, czyli Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Był, jak już dziś wiadomo, w wywiadzie wojskowym (Głównym Zarządzie informacji), współpracę z którym odbywał już w końcówce lat czterdziestych. W ramach podobnych prac mógł przebywać w Berlinie, natomiast oficjalnie w Polskiej Misji Wojskowej, jako referent kulturalny.
Przedwczesna śmierć
W 1951 roku urodziła się Borowskiemu córka Małgorzata. Borowski odwiedził rodzinę w szpitalu, a dzień później sam trafił do szpitala z objawami silnego zatrucia. Zdiagnozowano zamroczenie gazem i duże stężenie we krwi środków nasennych. Zmarł w wieku zaledwie 29 lat, 3 lipca 1951. Wiele wskazuje na to, że popełnił samobójstwo. Istnieje jednak kilka spekulacji, w tym również wersja mówiąca o rozczarowaniu Borowskiego rzeczywistością komunistyczną, którą tak chętnie dotąd hołubił. Wiadomo oprócz tego, że nie zgadzał się z własną samokrytyką, jaką złożyć musiał na plenum partyjnym, a odnośnie swych opowiadań obozowych. Prawdopodobnie miał depresję. Był również, dokładnie w momencie narodzin dziecka, uwikłany w romans pozamałżeński. Śmierć Borowskiego była niewątpliwie wstrząsem, zwłaszcza w środowisku literackim. Jego samobójstwo przywodziło na myśl samobójstwo Majakowskiego dwadzieścia lat wcześniej.
Ciekawostki o Tadeuszu Borowskim
- Biorąc pod uwagę jego samobójstwo, został on jedną z pierwszych ofiar nowego powojennego systemu opresji.
- Uhonorowano go pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
- Współpracował z Głównym Zarządem Informacji jeszcze w 1945.
- Stanowisko polityczne Borowskiego zadziwia zwłaszcza w świetle głodu, jaki miał miejsce na Ukrainie i który dosięgnął również jego, a był skutkiem polityki kolektywizacyjnej komunizmu rosyjskiego.
- Opowiadanie Borowskiego „Pożegnanie z Marią” autor oparł na charakterystyce postaci, której pierwowzorem była jego żona Maria.
- Swój cykl poetycki „Gdziekolwiek ziemia” wydał anonimowo i samodzielnie powielił oraz kolportował.
- Borowski wyrażał pogląd katastroficzny, mówiący o tym, że katastrofa to zjawisko nieuchronne, jako składowa zasad rządzących światem.
- Był obozowym sanitariuszem.
- Na łamach chociażby “Sztandaru Młodych” Borowskiemu udawało się dość stanwczo atakować zachodnie wzorce konsumpcyjne i styl życia.
Cytaty Tadeusza Borowskiego
„To właśnie nadzieja każe ludziom apatycznie iść do komory gazowej, każe nie ryzykować buntu, pogrąża w martwotę. To nadzieja rwie więzy rodzin, każe matkom wyrzekać się dzieci, żonom sprzedawać się za chleb i mężom zabijać ludzi. To nadzieja każe im walczyć o każdy dzień życia, bo może właśnie ten dzień przyniesie wyzwolenie. Ach, i już nawet nie nadzieja na inny, lepszy świat, ale po prostu na życie, w którym będzie spokój i odpoczynek. Nigdy w dziejach ludzkich nadzieja nie była silniejsza w człowieku, ale nigdy też nie wyrządziła tyle zła, ile w tej wojnie, ile w tym obozie. Nie nauczono nas wyzbywać się nadziei i dlatego giniemy w gazie.”
„Pamiętasz, jak lubiłem Platona. Dziś wiem, że kłamał. Bo w rzeczach ziemskich nie odbija się ideał, ale leży ciężka, krwawa praca człowieka. To myśmy budowali piramidy, rwali marmur na świątynie i kamienie na drogi imperialne, to myśmy wiosłowali na galerach i ciągnęli sochy, a oni pisali dialogi i dramaty, usprawiedliwiali ojczyznami swoje intrygi, walczyli o granice i demokracje. Myśmy byli brudni i umierali naprawdę. Oni byli estetyczni i dyskutowali na niby.”
Źródła
- http://culture.pl/pl/tworca/tadeusz-borowski
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Borowski_(poeta)
- http://wypracowania.pl/biografie/tadeusz-borowski-biografia-i-charakterystyka-tworczosci
